Hunebed van de dag: D14 (Eexterhalte)

Tot 1975 leidde een spoorlijntje van Assen via de hunebedden bij Rolde (D17 en D18) en het hunebed D14, met een kronkel over Gasselte naar Stadskanaal. Eext lag niet aan die spoorlijn, maar had wel een stationnetje, een half uurtje wandelen bezuiden het dorp. Er liggen nog altijd wat rails en de Eexterhalte bestaat nog als hoofdgebouw van een camping. En even verderop ligt ’s Neêrlands op zestien na noordelijkste hunebed.

Hunebed D14 is enigszins te dateren: het oudste aardewerk stamt uit 3250-3125 v.Chr. Het is een opvallend groot grafmonument, want het is achttien meter lang en 4½ meter breed. Bovendien is het redelijk intact, compleet met kransstenen. Al met al een reden is om er eens langs te gaan. D14 schijnt ooit bekend te zijn geweest als de “dikke stenen”. Een begrijpelijke bijnaam.

In de achttiende eeuw, toen paalworm de houten zeeweringen bedreigde en mensen stenen zochten om betere zeeweringen te bouwen, is vaak geprobeerd de zwerfkeien uit de hunebedden te laten springen en de brokstukken voor een nuttiger toepassing af te voeren. Bij de hunebedden D2, D44 en ook D14 is dat niet gelukt. Men heeft wel gaten in de stenen geboord, maar blijkbaar waren de zwerfkeien sterker dan de springlading. Ja ja, die fiere hunebedbouwers wisten wat ze deden.

Uit diezelfde achttiende eeuw stamt de vermelding van een Romeinse zilverling uit de tijd van keizer Augustus. In de Gids voor de hunebedden van Van der Sanden lees ik dat die is gevonden aan de buitenkant van het monument. Dezelfde auteur weet dat in de negentiende eeuw de dekheuvel, die men destijds beschouwde als een soort opgewaaide zandduin, is verwijderd. Van Giffen vond hier duizenden scherven Trechterbekeraardwerk.

In april 2019 viel een van de dekstenen naar beneden. De Stichting Het Drentse Landschap stal destijds mijn hart met een prettig nuchter antwoord zonder voorlichters-bla-bla. Misschien was dat wel het moment waarop ik gefascineerd raakte door die Drentse monumenten en besloot ze allemaal eens te gaan bekijken.