Het op zevenentwintig na noordelijkste hunebed in Nederland, uiteraard als we het nep-hunebed bij Gasselte niet meetellen, ligt te zuidwesten van Drouwen, ongeveer op dezelfde breedte als de hunebedden bij Bronneger: het groepje D22 en D21 en het drietal D23, D24 en D25. Je krijgt de indruk dat hier in de tijd van de hunebedbouwers een doorgaande weg was die vanuit Grolloo naar het oosten liep, in de richting van de monding van een beekje dat bij Bronneger van de Hondsrug neer kwam stromen.

Met een lengte van twaalf meter en een breedte van 3¾ meter is dit grafmonument middelmatig groot. De kransstenen zijn nog zichtbaar.

Mooie wandeling

Hunebed D26 ligt tegen de rand van een bos, waarin verschillende meertjes liggen, met namen als het Lunsveen, Meeuwenveen en Watermolenveen. Al met al een mooi gebied.

Zoals ik al aangaf valt er vanuit het Hunebedcentrum bij Borger, waar ook D27 staat, een mooie wandeling te maken via hunebed D26, langs de meertjes, daarna de twee Drouwense hunebedden D19 en D20, en dan via de twee plus drie hunebedden bij Bronneger weer terug. Zelf verkende ik dit gebied per fiets en reed ik van D26 naar Assen. Die fietstocht door een donker wordend bos en langs avondspitsdrukke wegen is me wat minder goed bevallen. Ze eindigde overigens met de fortuinlijke ontdekking van de goddelijke limoncello uit Peize.

Onderzoek

Bij onderzoek in 1968-1970 ontdekten de archeologen ruim 150 stuks aardewerk, dat nu is te zien in het Hunebedcentrum van Borger, waar hunebed D26 ook is nagebouwd. Het aardewerk staat een datering toe tussen 3250 en 2975 v.Chr. toe, dus zeg maar dat het even oud is als de Jemdet Nasr-tijd in Irak en de laatste Naqada-fase in Egypte. Het is de tijd waarin in het Nabije Oosten de eerste steden en het schrift ontstonden. In Siberië liepen nog mammoeten rond.

De onderzoekers vonden ook stenen wapens, werktuigen, kralen van barnsteen en – vlak voor de ingang – een kuil waarin twee in elkaar geplaatste potten stonden. Dat zal een betekenis hebben gehad, maar we kunnen niet langer weten welke. Misschien waren het offers, al is de Eerste Hoofdwet van de Archeologie hier van toepassing. Stukjes verbrand menselijk botmateriaal suggereren óf een vroege crematie óf een bijzetting uit een latere periode. In de Vroege IJzertijd, dus een ruime twee millennia later, is er nog aardewerk bij geplaatst.

Afgezien van het ongewone hunebed G5, dat niet zomaar is onderzocht maar gedemonteerd en weggehaald, is hunebed D26 het laatste dat nog wetenschappelijk is onderzocht. Tot nader order denken archeologen immers dat wat in de grond zit, goed zit. Misschien wordt in de toekomst nog eens een hunebed bedreigd en is het zinvol dan de troffel alsnog in de grond te steken, als er ook nieuwe en betere technieken zijn.

Meer weten over de Trechterbekercultuur?

• Over dit hunebed: Wikipedia. Foto’s van de opgraving zijn te vinden op Hunebeddeninfo.nl en Hunebedden.nl
• Herman Clerinx, Een paleis voor de doden. Over hunebedden, dolmens en menhirs (2017; bespreking)
• Wijnand van der Sanden, Gids voor de hunebedden in Drenthe en Groningen (2017)

Google Earth: hier. Bezocht op 4 december 2020, fietsend van Emmen naar Assen.