Ik zal niet snel zeggen dat dit of dat hunebed mijn enige favoriet is. Ook een kleine stapel zwerfkeien heeft charmes, zeker als je na een fietstochtje je bestemming vindt. Maar ik heb een zwak voor de hunebedden D28 en D29. Ze liggen in een klein bosje halverwege Borger en Buinen. Een foto die ik er van de bomen maakte – mooi zacht licht, een vermoeden van regen – dient op mijn computer als bureaublad.
Niet dat de hunebedden D28 en D29 zo speciaal zijn. Het bezoek was echter zo’n zeldzaam moment van harmonie. Alles klopte even. En dat is eigenlijk het grotere doel van mijn fietstochtjes: de landschappen van Drenthe zijn, als ik een cliché mag slaken en negeren dat ik vlakbij de N374 stond, vaak zo sereen dat je even weggetrokken bent uit het jachtige hier en nu. De hunebedden zelf zijn al even tijdloos. Anderen mogen houden van de gezellige drukte van een festival, maar ik zoek rust. (Ik bedenk ineens dat toen ik als dienstplichtige naar de kazerne moest, ik reisde in het goederencompartiment van de trein om niet te hoeven luisteren naar gesprekken.) Als ik werk zou kunnen vinden in Drenthe, zou ik de verhuizing serieus overwegen.
Terug naar de hunebedden. Degenen die er de zorg voor hebben, letten goed op de manier hoe ze in het landschap staan. Er is – behalve waar die er al was, zoals bij D3 en D4 – geen bebouwing in de omgeving. De bordjes met uitleg en eventuele picknicktafels staan altijd op ruime afstand. Ik weet niet hoe de Drenten vergaderden over het hunebeddenbeheer, maar volgens mij was “stilte” het hoofdthema.
Professor Van Giffen heeft hunebed D28 (het dichtst bij de weg) in 1927 onderzocht. In het 7½ meter lange en 3½ meter brede graf vond hij onder andere een oeroud stukje metaal, dat wel zal zijn geïmporteerd vanuit Roemenië. Het aardewerk dateerde uit de tijd tussen 3250 en 2850 v.Chr. Van Giffen vond ook rode vuurstenen bijlen, die misschien afkomstig zijn van Helgoland. Rood lijkt voor de hunebedbouwers een belangrijke kleur te zijn geweest; we kennen ook bijlen die waren ingesmeerd met rode oker. En hunebed D6, bij Tynaarlo, is gemaakt uit een rozerode granietsoort. “Rood zal wel ritueel belangrijk zijn geweest”, denk je dan, met in je achterhoofd de Eerste Hoofdwet van de Archeologie.
Van het even verderop gelegen hunebed D29, 7½ meter lang en 3 meter breed, is de kelder nooit wetenschappelijk onderzocht.
Meer weten over de Trechterbekercultuur?
- Over dit hunebed: Wikipedia D28 en D29, Hunebeddeninfo.nl en Hunebedden.nl (met een gek weetje over Frits Bom)
- Het Hunebedcentrum in Borger, het Drents Museum in Assen en het Muzeeaquarium in Delfzijl
- Herman Clerinx, Een paleis voor de doden. Over hunebedden, dolmens en menhirs (2017; bespreking)
- Wijnand van der Sanden, Gids voor de hunebedden in Drenthe en Groningen (2017)
Google Earth: D28 is hier en D29 is daar. Bezocht op 4 december 2020, fietsend van Emmen naar Assen, domweg gelukkig aan de Buinerstraat, en later nog eens, op weg van Emmen naar Groningen, op 27 februari 2022.
Grappig dat je het over je zwak voor deze hunebedden hebt. Ik open de mail, zie de foto van D 28 en denk: wat een schatje. Of zou het door die bomen komen? Wat een fijne serie trouwens, alle hunebedden. Het is alweer jaren geleden dat ik er een in het echt gezien heb.
Ik begrijp helemaal je voorliefde voor rust. In de Ardennen, voor het haardvuur, kijk ik
uit naar morgenvroeg een rondje eenzaam joggen in het bos. Hoe verlatener, hoe beter.
De herfst en winter trekken zich gelukkig niets meer aan van de verplichte uitbundigheid en het ongenadige, niet-aflatende licht van de zomer. Je foto’s van hunebedden temidden van kale bomen maken me dan ook steeds blij. Wat een prachtig, verstild landschap. Zo zag Vlaanderen er ook uit voor de welvarende jaren ’60 het om zeep hielpen.
Van hunebedden.nl: “In ieder geval zijn de vrijwel perfect vlakke zijden van veel stenen bij tal van hunebedden op z’n minst opmerkelijk”.
Zeker, en de meest waarschijnlijke verklaring is dat dat de onderzijde van de steen is geweest terwijl die door de gletscher van Finland of Zweden werd verplaatst naar Nederland. Die wordt netjes door het ijs vlak geschaafd. Daar hoef je geen steen voor te splitsen…