Tag: Aduatuci

Aduatuci

Julius Caesar in Zuid-Limburg

On door Jona LenderinginArcheologie, Geschiedenis, Kelten (La Tène), Lage Landen, Romeinse Republiek33 reacties
Een van de muntschatten die de angst voor Julius Caesar documenteren (© Vrije Universiteit)

Ik was vanmorgen bij een persconferentie in het Limburgs Museum in Venlo. Wat daar werd aangekondigd was echt leuk: de ontdekking van twee Keltische muntschatten in de buurt van de rivier de Maas, ter hoogte van Sittard. Op de foto hierboven ziet u een van die schatten en u leest er op de website van het Handelsblad meer over.

De dubbele schatvondst is niet de eerst ontdekte muntschat uit deze periode. We kenden er al negen uit België en Nederland en ook nog één uit Duitsland. Het wonderlijke is dat ze allemaal dateren van pakweg 60-50 v.Chr. Daarnaast zijn er uit dit decennium ook nog ruim 130 losse muntvondsten bekend, die dus niet tot een schat worden gerekend. Ter vergelijking: uit de voorafgaande eeuw kennen we slechts twee muntschatten. Na het midden van de eerste eeuw v.Chr. neemt het aantal munt- en schatvondsten dan weer drastisch af. Er is dus een even scherpe toe- als afname en die piek kan geen toeval zijn. Archeoloog Nico Roymans van de VU legt een verband met de veldtochten van Julius Caesar.

Lees verder “Julius Caesar in Zuid-Limburg” →

Caesar in Noord-Gallië (4)

On door Jona LenderinginArcheologie, Geschiedenis, Klassieken, Lage Landen, Romeinse Republiek3 reacties
Caesar (Museum van Korinthe)

[Dit is het vierde uit een korte reeks stukjes waarin de Vlaamse archeoloog Guido Cuyt en ik de recente identificatie van Caesars slagveld bij Kessel proberen te plaatsen in de wijdere context van het onderzoek. In het eerste deel behandelden we dat de archeologische vondsten het verslag in Caesars Gallische Oorlog niet bevestigden, in het tweede zochten we naar het slagveld aan de Sabis en naar het heuvelfort van de Aduatuci., terwijl we in het derde bekeken of Atuatuca kon worden gezocht bij Kanne-Caestert.]

De kampen van Labienus en Cicero (54-53 v.Chr.)

In dit vierde stukje nog even wat losse eindjes voor we later vandaag kunnen ingaan op de betekenis van de identificaties voor de ontwikkeling van de oudheidkundige vaktheorie. Eerst het kamp van Labienus, die de winter van 54/53 doorbracht in het grensgebied van de Remers en de Treveren. Het is denkbaar dat ze verbleven in Cugnon, waar een heuvelfort uit de Late IJzertijd is gevonden. Een voorde in de rivier de Semois past bij Caesars beschrijving van de plek waar de Treverische vorst Indutionarus sneuvelde. Op dit punt is meer onderzoek noodzakelijk.

Lees verder “Caesar in Noord-Gallië (4)” →

Caesar in Noord-Gallië (2)

On door Jona LenderinginArcheologie, Geschiedenis, Klassieken, Lage Landen, Romeinse Republiek
Caesar (Archeologisch Museum, Palermo)

[Dit is het tweede uit een korte reeks stukjes waarin de Vlaamse archeoloog Guido Cuyt en ik de recente identificatie van Caesars slagveld bij Kessel proberen te plaatsen in de wijdere context van het onderzoek. In het eerste deel behandelden we het probleem: de asymmetrie van het bewijsmateriaal – de archeologische vondsten bevestigden het verslag in Caesars Gallische Oorlog niet.]

De Belgische campagne van 57 v.Chr.

Caesars Belgische campagne begon, zoals gezegd, met een veldslag aan de rivier de Aisne, even ten noordwesten van het huidige Reims. Het Romeinse kamp wordt al heel lang gezocht op een heuvel die Mauchamp heet, en deze identificatie werd in 1997 bevestigd met luchtfoto’s. Daarop was bijvoorbeeld goed zichtbaar dat de poorten leken op die in Gergovia en Alesia. Deze identificatie is dus zeker.

Lees verder “Caesar in Noord-Gallië (2)” →

Caesar in Noord-Gallië (1)

On door Jona LenderinginArcheologie, Geschiedenis, Kelten (La Tène), Klassieken, Lage Landen4 reacties
Caesar (Altes Museum, Berlijn)

Ineens was daar, afgelopen woensdagavond, het nieuws dat Julius Caesar in 55 v.Chr. slag had geleverd met de Usipetes en Tencteri in de omgeving van Kessel in het Nederlandse rivierengebied. Archeoloog Nico Roymans kondigde het aan bij “De wereld draait door”. Helemaal onverwacht was het niet: archeologen vinden in Noordwest-Europa het ene Caesar-slagveld na het andere. In het onderstaande proberen de Vlaamse archeoloog Guido Cuyt en ikzelf een overzicht te geven van een leuk oudheidkundig deelgebied.

Een interessant deelgebied ook. Alles draait hier om een probleem dat deftig wordt aangeduid als “de asymmetrie van het archeologische en tekstuele bewijs”. In gewone mensentaal betekent dit dat archeologisch bewijs niet altijd duidt op hetzelfde als de antieke teksten. Een voorbeeld: de beschrijving die de Griekse onderzoeker Herodotos in zijn Historiën biedt van de Medische hoofdstad Ekbatana en de gebouwen die in de Bijbel worden toegeschreven aan koning Salomo, zijn door archeologen niet gevonden. Zoiets speelt ook bij Caesars verblijf in Noordwest-Europa: archeologen in België, Duitsland en Engeland hadden moeite aanwijzingen te vinden voor wat Caesar beweert in zijn Gallische Oorlog.

Lees verder “Caesar in Noord-Gallië (1)” →

Caesar in Germanië

On door Jona LenderinginGermanië, Geschiedenis, Klassieken, Lage Landen, Romeinse Republiek7 reacties
Model van Caesars Rijnbrug (Museo nazionale della civiltà romana, Rome)

Dit wordt een zeer gehaast stukje, maar het nieuws is te leuk om niet te delen. Archeologisch is dit dus gewoon “breaking news”.

Julius Caesar veroverde Gallië. Er is geen redelijke twijfel daaraan. Archeologisch is zijn eigen verslag, De Gallische Oorlog, bevestigd in onder meer Alesia en Gergovia, die zijn opgegraven door niemand minder dan Napoleon III. Nou ja, eigenlijk door Eugène Stoffel, maar die werd betaald door de keizer. Het rare was echter dat er almaar geen archeologische bevestiging kwam voor Engeland, België en Duitsland, hoewel er honderden marskampen moeten zijn geweest voor de acht legioenen die al met al een decennium benoorden de Alpen verbleven. Ik blogde al eens over deze discrepantie.

Lees verder “Caesar in Germanië” →

Caesar, Belgen, maximalisten en minimalisten

On door Jona LenderinginArcheologie, Geschiedenis, Klassieken, Lage Landen, Methodologie en theorie, Romeinse Republiek11 reacties
Caesar (British Museum, Londen)

Vanmorgen, vrijdag 1 juni, maakte het Gallo-Romeins Museum in Tongeren bekend dat de plaats is gevonden waar Julius Caesar in de zomer van 57 v.Chr. de Aduatuci belegerde en onderwierp. Het gaat om het antieke heuvelfort ten zuiden van het stadje Thuin, even ten westen van Charleroi. Dit is het leukste archeologische nieuws uit de Benelux in jaren.

Het verhaal van de overwinning zelf is vrij simpel. In 58 had Caesar zijn  eerste overwinningen geboekt en vastgesteld dat Gallië in feite onverdedigd was. Het jaar erop onderwierp hij het noorden van wat nu Frankrijk heet en versloeg hij, bij het huidige Saulzoir, de Nerviërs, die Caesar in zijn Oorlog in Gallië presenteert als de grootste woestelingen ter wereld. Vervolgens verkenden de Romeinen het gebied dat wij België noemen. De Aduatuci waren het eerste slachtoffer. U kunt het verhaal hier lezen, met foto’s van Thuin.

Lees verder “Caesar, Belgen, maximalisten en minimalisten” →