Tag: Fryslân

Literaire quiz (2)

On door Jona LenderinginLiteratuur, Nederlands11 reacties
Station in Friesland

Vier jaar geleden stelde ik op deze plek een vraag die je met enige fantasie een “literaire quiz” kunt noemen. Ik dacht dat die makkelijk was maar het duurde drie uur tot iemand het goede antwoord was. Eens kijken of u vandaag sneller bent.

Hierboven een dromerige foto waarvan ik u alleen vertel dat ik die ergens in Friesland heb gemaakt en dat ze een spoorwegstationnetje voorstelt. Net als vorige keer is er een simpele vraag:

In welke beroemde Nederlandse roman speelt dit station een rol?

Bonuspunten voor degenen die weten hoe het station heet aan het andere einde van de spoorlijn.

De prijs? Onsterfelijke roem. Van deze website wordt namelijk in het Nationaal Archief een kopie bewaard waar uw antwoord eeuwig bewaard blijft.

Pingjum

On door Jona LenderinginGeschiedenis, Middeleeuwen20 reacties
De dijk rond Pingjum

De trouwe lezers van deze blog weten dat ik graag een eind ga fietsen en dat ik momenteel een klus heb in Leeuwarden, dus het lag in de rede dat ik eens zou schrijven over dit mooie vlakke land. Vorige week moest ik in Harlingen zijn en omdat het een mooie avond was, besloot ik naar Makkum te rijden, waar ik als kind eens ben wezen logeren. Onderweg kwam ik door Pingjum, waar ik vorig jaar al doorheen was gekomen, op weg van Schagen naar Groningen. Een bord over de “Pingjumer Gulden Halsband” had toen mijn aandacht getrokken maar omdat het die dag nog een eind rijden was, had ik het gelaten wat het was. Vorige week had ik wat meer tijd.

In dit deel van Friesland leefden al in de IJzertijd mensen op de wat hogere kleiplaten, die ze zelf ook nog wat verder verhoogden: de eerste terpen, waarvan de Romeinse auteur Plinius de Oudere een mooie beschrijving heeft gegeven. Na de derde eeuw na Chr. werd het gebied echter leger en vermoedelijk ook natter. Vanaf pakweg Bolsward stroomden twee waterwegen naar het noorden: de Boorne of Middelzee liep oostwaarts langs Sneek en dan noordwaarts langs Leeuwarden naar de Waddenzee terwijl de Marne noordwestwaarts liep en ergens halverwege de huidige Afsluitdijk en Harlingen in zee uitstroomde. De twee waterwegen, die in de loop der tijden allebei zijn ingepolderd, vormden de zuidelijke grens van Westergo en ik vermeld nog even dat Bonifatius om het leven kwam aan de Boorne (dus niet in Dokkum).

Lees verder “Pingjum” →

Domweg gelukkig

On door Jona LenderinginDagelijks leven16 reacties
Gevelsteentje in Leeuwarden

De trein van Leeuwarden naar Harlingen vertrekt om tien voor half tien. Dat is wat ergerlijk als je het station binnen komt lopen om vijf voor half negen. Je moet een klein uur wachten, bestelt maar wat pasta, strijkt neer op een bankje en klapt je laptop open om een stukje te schrijven voor je blog, af en toe wat pasta opprikkend.

Ik ben nu precies een week bezig in Leeuwarden en eigenlijk is dit de eerste tegenslag. Ik ben namelijk op weg naar het huurhuisje in Harlingen waarvan ik eerder vandaag de sleutels heb gekregen en ik had me daar graag nog ingericht voor het donker werd. (Water en elektriciteit moeten nog worden aangesloten.) Ik had het eerder vandaag gecontroleerd: de treinen reden elk half uur – maar zo te merken niet meer gedurende de avond. Maar eerlijk is eerlijk: als ik geen grotere zorgen heb dan mijn luchtbed neerleggen bij het licht van een zaklamp, dan heb ik geen zorgen. Ik vind het dus eigenlijk wel best. Het zou vreemd zijn als alles in een andere stad precies zo loopt als je verwacht.

Lees verder “Domweg gelukkig” →

Gerard Reve in Greonterp

On door Jona LenderinginCultuur, Literatuur, Nederlands11 reacties
Het kerkje van Westhem

Het moet meer dan dertig jaar geleden zijn dat een medestudent me, over een bord zelfgemaakte pilav heen, vertelde dat hij kort daarvoor naar Greonterp was geweest, het gehucht in Friesland waar Gerard Reve heeft gewoond. Vooral het detail – in geuren en kleuren opgediend – dat je op het Friese platteland op sommige plaatsen alleen met een “belbus” kon komen, is me bijgebleven. (Hoofdstedelijke arrogantie, ongetwijfeld.) Sindsdien stond Greonterp ook op mijn mentale landkaart, maar het is er al die tijd niet van gekomen erheen te gaan.

Tot maandag dus. Afspraken in Leeuwarden rond het middaguur en in West-Friesland in de avond, de noodzaak met de veerpont van Stavoren naar Enkhuizen te gaan en dus een leeg stuk middag. Het zonnige weer én “Reve in Fryslân” maakten het nog aantrekkelijker. Ik kan u het fietstochtje aanraden: u vertrekt in Sneek of IJlst en rijdt dan via Piekezijl naar Westhem en Blauwhuis en daarvandaan naar Greonterp. Daar moet u de weg maar even vragen naar Workum, want een verderop gelegen spoorwegkruising maakt dat de route nogal contra-intuïtief is. Eenmaal in Workum kunt u uw tochtje naar wens voortzetten naar Hindeloopen en Stavoren. (Deze plaatsen heten overigens ook Snits, Drylts, Pikesyl, Westhim, Blauhûs, Warkum, Hylpen en Starum; alleen Greonterp heet Greonterp.)

Lees verder “Gerard Reve in Greonterp” →

Sneker café

On door Jona LenderinginCultuur, Literatuur, Muziek, Nederlands6 reacties
De inrichting is onbeschroomd ouderwets

Ik moest maandag in Leeuwarden zijn om te spreken over het fotoproject waarover ik al eens blogde. Omdat mijn volgende afspraak ’s avonds in West-Friesland was en de veerpont van Stavoren naar Enkhuizen pas na zessen afvoer, moest ik wat tijd stukslaan, en daarom besloot ik eens naar Sneek te gaan. Ergens begin jaren zeventig heeft Drs.P. daar een optreden verzorgd en omdat hij de gewoonte had overal een voor de gelegenheid geschreven liedje ten gehore te brengen, schreef hij ook iets over een Sneker café. Hij vertelde zelf:

Iemand van de radio had dat café ontdekt, vond het blijkbaar onvergetelijk en preste de radiomensen ertoe om daar een opname te maken. Ik moest over dat onderwerp dus iets bedenken. Nu ben ik in Sneek niet zo goed bekend en ik kan me niet herinneren dat ik daar ooit een café van binnen heb gezien. Ik zat dus met een tamelijk navrant gebrek aan informatie. (bron)

Lees verder “Sneker café” →

Een meelijwekkend volk

On door Jona LenderinginGeschiedenis, Klassieken, Lage Landen, Literatuur, Middeleeuwen, Post-Romeins, Romeinse Keizerrijk48 reacties
Ook de moord op Bonifatius is opgenomen in “Een meelijwekkend volk”

Niemand is onbeschaafder dan de zogeheten bibliofiel, die niet strijdt om de inhoud van een boek te veroveren en dus nalaat zijn informatie te voorzien van onderstrepingen, aantekeningen en ezelsoren. Onze cultuur, die zoveel voordeel heeft gehad van de rusteloze speurtocht naar zo accuraat mogelijke inzichten, gaat ten onder aan schoonheid.

Dit spreekt allemaal vanzelf maar ik beken dat ik onlangs dreigde te wankelen in mijn dorst naar kennis. Ontwerper Peter Boersma heeft van Een meelijwekkend volk. Vreemden over Friezen van de oudheid tot de kerstening namelijk een zó mooi boek gemaakt dat ik aarzelde of ik er wel in moest schrijven. Gelukkig waren de teksten van André Looijenga, Anne Popkema en Bouke Slofstra interessant genoeg om cultuur voor te laten gaan. Ik ben er eens goed voor gaan zitten, pen in de hand, om alles aan te strepen wat nuttig kon zijn.

Lees verder “Een meelijwekkend volk” →

Oud Groningen

On door Jona LenderinginArcheologie, Germanië, Geschiedenis, Lage Landen, Romeinse Keizerrijk4 reacties
De terp van Ezinge, even ten noorden van Groningen, zoals nagebouwd in Archeon.

Ik blogde zondag en maandag over de Romeinse visie op de bewoners van de Lage Landen. Misschien is het aardig af te ronden met een voorbeeld: de beschrijving van de bewoners van de terpen of wierden langs de Waddenzee. Die heetten in de Oudheid “Chauken“, een woord dat lijkt te zijn afgeleid van *Hauhōz, waarin het element “hoog” herkenbaar is. Hooghemers dus, mensen die woonden op kunstmatige hoogten.

Het volgende ooggetuigenverslag is van Plinius de Oudere, die het land in 47 na Chr. heeft gezien. Het leek hem maar een armzalig gebied en dat was het, vergeleken met zijn van alle gemakken voorziene basis in Xanten, natuurlijk ook. Desondanks waren de Chauken eigenlijk vrij welvarend. Plinius, die niet aan land lijkt te zijn gekomen, kon niet weten dat ze eieren raapten en joegen op vogels en robben. Hij zag niet dat de kwelders dienden als weiden, waar runderen en schapen graasden en waar zelfs, achter lage dijkjes, akkerbouw mogelijk was. Ook al was de bodem zilt, het was mogelijk er gerst, vlas en duivenbonen te verbouwen. De Friezen en Chauken exporteerden kaas, zout, wol, leer en schapen, en vormden tevens een schakel bij de doorvoer van slaven, pelzen en barnsteen. Plinius zag het niet. Hij was gefascineerd door de rand van de aarde – zee of land? – en de tegenstelling tot de Romeinse wereld.

Lees verder “Oud Groningen” →