Beiroet, één jaar later

On augustus 4, 2021maart 14, 2023 door Jona LenderinginDagelijks leven, Midden-Oosten, Politiek33 reacties

Als we de twee atoombommen op Japan buiten beschouwing laten, was de grootste ontploffing die ooit in een stad heeft plaatsgevonden de explosie die vorig jaar op 4 augustus aan het einde van de middag plaatsvond in Beiroet. Ze kostte 214 of 218 mensen het leven, verwondde ruim 7500 mensen, maakte 300.000 mensen dakloos, beschadigde talloze huizen en was tot op Cyprus te voelen. Tot op heden is niemand veroordeeld, is niemand berecht, is niemand gearresteerd. Toen onderzoeksrechter Fadi Sawan enkele voormalige ministers opriep voor verhoor, werd hij prompt van zijn taak ontheven.

Geen enkele minister heeft excuus gemaakt voor het krankzinnige gegeven dat er midden in een stad honderden tonnen ammoniumnitraat kon liggen opgeslagen. Nou ja, eigenlijk is het uitblijven van excuus zo vreemd niet. Politici die de straat op zouden zijn gegaan, waren hun leven niet zeker, want elke Libanees weet wie verantwoordelijk is: een bestuurlijke klasse die het land al jaren in gijzeling houdt.

Lees verder “Beiroet, één jaar later” →

Rennen voor vluchtelingen

On april 9, 2019januari 5, 2023 door JorisinDagelijks leven, Midden-Oosten

Op deze blog heb ik al enkele keren aandacht besteed aan de Syrische vluchtelingen die u in Libanon kunt tegenkomen: anderhalf miljoen of zo, op een bevolking van vier miljoen. U leest er hier meer over: een kennismaking, cijfers, interview met een vluchtelingenwerkster, een gebroken arm, onderwijs.

Tot zover Libanon. Een deel van de vluchtelingen is via Turkije naar Griekenland gegaan – u herinnert zich dat Aylan Kurdi de oversteek niet overleefde – en verblijft nu, vrij uitzichtloos, in Griekenland. Het Cygnusgymnasium in Amsterdam heeft (net als vorig jaar) voor hen een actie opgezet, waar ik graag uw aandacht voor vraag.

Rennen voor vluchtelingen

Ze zijn minder vaak in het nieuws, maar ze hebben nog steeds nergens om naartoe te gaan: de tienduizenden vluchtelingen, voornamelijk uit Syrië, die jarenlang en onder vaak erbarmelijke omstandigheden in Griekse kampen wachten op een toekomst. De vijfdeklassers van het Cygnus Gymnasium bezoeken op hun klassieke Griekenlandreis, tussen alle tempels en musea, weer een van die kampen. Dit jaar is dat het kamp Nea Kavala, ten noorden van Thessaloniki.

Lees verder “Rennen voor vluchtelingen” →

Politici, vluchtelingen en showbusiness

On juni 20, 2018augustus 13, 2021 door Jona LenderinginPolitiek21 reacties

Eind jaren tachtig wilde het Nederlandse kabinet de belastingwetgeving hervormen: het belastingplan-Oort. Premier Lubbers wilde dat de aanpassing brede parlementaire steun zou krijgen, maar dat leek niet te gaan lukken. “Dan maar met weinig steun”, zal hij hebben gedacht, “maar dat moet niet teveel opvallen.” Als ik het me goed herinner, heeft hij die brede steun uiteindelijk wel gekregen, maar in januari 1989 leidde hij wel de aandacht van deze kwestie af. Hij liet de laatste nog gevangen zittende oorlogsmisdadigers vrij, de Twee van Breda.

Het is een smerige truc, maar dit is hoe politiek werkt. Het is voor een deel showbusiness. Soms zelfs echt. Bij de begrafenis van een beroemd staatsman komen politici uit de hele wereld hun eer bewijzen en het is publiek geheim dat er dan zaken worden gedaan. De premier van Israël wil echter niet worden gefotografeerd terwijl hij spreekt met de minister van economie van Iran, en dat weet het gastheerland ook. Dus organiseert die een concert, en terwijl de pers de daar aanwezige premiers aan het filmen is, zijn de ministers druk aan het overleggen. Degenen die niet aanzitten bij het staatsbanket, of die halverwege weg gaan, zijn altijd interessanter dan degenen die blijven.

Lees verder “Politici, vluchtelingen en showbusiness” →

Thermopylae

On april 6, 2018maart 6, 2021 door JorisinDagelijks leven6 reacties

In het Griekse Thermopylae, waar volgens Herodotus driehonderd Spartanen het hele Perzische leger tegenhielden, hebben vertegenwoordigers van de lokale overheid in 2016 zelfstandig besloten om iets voor de vluchtelingen te doen. Omdat ze die zagen verkommeren in overvolle kampen en omdat ze vonden dat ze met hun beperkte mogelijkheden de Griekse gastvrijheid hoog moesten houden. Toen de regering geen steun bood, hebben ze het geld uit het aardbevingenpotje van de regio gebruikt. Met de hulp van veel vrijwilligers hebben ze twee voormalige hotels gereed gemaakt voor de opvang van ongeveer vijfhonderd Syriërs. Toen ik zag wat daar in een paar maanden was bereikt, moest ik denken aan de regels van de Griekse dichter Kavafis:

Eer aan hen die in hun leven
zich een Thermopylae stellen en het hoeden.
Nooit wijkend voor hun plicht,
evenwichtig en rechtvaardig in al hun daden,
maar ook meedogend en barmhartig,
steeds hulp biedend naar hun vermogen.

Lees verder “Thermopylae” →

Het backfire-effect

On januari 24, 2016augustus 29, 2022 door Jona LenderinginGeschiedenis, Politiek, Pseudowetenschap, Wetenschapscommunicatie10 reacties

“Tijd om fictie van feiten te onderscheiden”, schrijft Carlijne Vos in een verhelderend stuk in De Volkskrant van zaterdag 23 januari over de toestroom van asielzoekers. Er is niets mis met haar betoog en indien u het nog niet heeft gelezen, moet u dat zeker doen. Als u probeert genuanceerd te denken over de problematiek, heeft u een hoop gegevens bij elkaar. Als u zich daarentegen vooral zorgen maakt, zult u worden bevestigd in uw idee dat die linkse journalisten van De Volkskrant desnoods gewoon liegen om hun multiculti-ideaal aan u op te dringen.

Die laatste reactie is dan een uiting van het backfire-effect. Het presenteren van de correcte feiten is weliswaar een manier om een discussie naar een goed einde te brengen, maar niet als de context polemisch is, zoals met de huidige discussie. Om wat voorbeelden te geven uit mijn eigen vak, de oudheidkunde:

Lees verder “Het backfire-effect” →

Allerheiligen

On november 1, 2015november 29, 2022 door Jona LenderinginDagelijks leven3 reacties

Een Libanese vriendin werkte tot nog niet zo heel lang geleden in een groot hotel. Niet zomaar een hotel, maar een hotel waar rijke families hun bruiloften vieren, waar buitenlandse staatshoofden logeren en waar wel eens een Libanese president is ingehuldigd. Haar oudere zus had een baan aan een internationale school. Twee aardige jonge vrouwen uit de betere middenklasse. Mensen zoals u en ik.

Toen brak er burgeroorlog uit in Syrië en begonnen de vluchtelingen te komen. Voor het goede begrip: geen Libanees denkt met plezier terug aan de jaren tussen 1976 en 2005, toen Syrië Libanon bezette. Niemand zou het de Libanezen hebben verweten als ze hun oosterburen aan hun lot hadden overgelaten, maar ze toonden zich van hun beste zijde: niet dat ze alles vergaven en vergaten, maar de vluchtelingen werden opgevangen. Volgens de officiële cijfers zijn er, op een bevolking van vier miljoen, 1.400.000 Syriërs, maar het feitelijke cijfer nadert de twee miljoen.

Lees verder “Allerheiligen” →

Aylan Kurdi

On september 4, 2015januari 5, 2023 door Jona LenderinginMidden-Oosten, Politiek, Verbijstering19 reacties

Stel u het volgende voor. Een bouwvakker vergeet een olielampje uit te zetten, de wind blaast het om, er lekt olie en er is een vlam. Een plaatselijk brandje dat aanvankelijk niet eens wordt opgemerkt omdat het zo klein is. Maar even later brandt het paleis compleet af. Hoe kan zoiets gebeuren?

Dat heeft te maken met gebrekkige zuurstofaanvoer. Datgene wat door het olielampje begint te branden – een behang, misschien een stoel – brandt niet goed en de vrijkomende dampen stijgen deels onverbrand op en hopen zich op onder het plafond. Hier groeit langzaam een wolk van roet en onverbrand gas, dat langzaam opwarmt. Op een gegeven moment is dan één vonkje voldoende om de gaswolk te laten exploderen en desnoods een compleet paleis te laten ontploffen. Zo’n brand heet een “delayed flashover” en de gaswolk die klaarstaat om te ontploffen, heet “metakritisch”.

Lees verder “Aylan Kurdi” →

Vluchtelingen

On april 22, 2015augustus 10, 2021 door Jona LenderinginMidden-Oosten, Politiek3 reacties

Honderden mensen verdronken in de Middellandse Zee. Iedereen spreekt erover. De politiek heeft ineens een tienpuntenplan en toont daadkracht. Waar het zal eindigen moeten we nog zien, maar één ding is duidelijk: Europa zal er de komende tijd tienduizenden mensen bij krijgen uit landen als Syrië, Libië en Eritrea. Wat dat betekent weet niemand, maar we kunnen wel kijken naar de vluchtelingenopvang elders om een beeld te krijgen van wat Europa te wachten staat.

In Libanon verblijven momenteel 800.000 Syrische vluchtelingen. Ter vergelijking: er zijn ongeveer vier miljoen Libanezen. Ik heb er al eerder over geschreven: hier en vooral daar. Of daar, als u Palestijnse vluchtelingen zoekt. De twee categorieën lopen overigens in elkaar over: ik ontmoette eens een Palestijn die na 1967 naar Syrië vluchtte, verbleef in het inmiddels beruchte Yarmouk-kamp en nu vrijwel zeker in Libanon is.

Lees verder “Vluchtelingen” →

Gebroken arm

On oktober 29, 2014november 28, 2022 door Jona LenderinginDagelijks leven, Midden-Oosten, Politiek

Van het Libanese stadje Anjar naar het volgende stadje, Zahle, zal alles bij elkaar zo’n tien kilometer zijn. Wie de weg afrijdt, ziet overal de tentenkampen waar Syrische vluchtelingen worden opgevangen. Dat is sowieso geen vrolijke aanblik, maar het treft je zeker als je ziet dat een van die kampen grenst aan een vuilnisbelt. Het officiële vluchtelingenaantal bedraagt 1,8 miljoen. (Ter vergelijking: er wonen in Libanon vier miljoen Libanezen en officieel 400.000 Palestijnse vluchtelingen.)

De autoriteiten doen wat ze kunnen. Er zijn allerlei hulporganisaties actief, maar de problemen zijn groter dan menselijkerwijs valt te overzien. Over oplossen heb ik het dan nog niet. Ik weet dat Saoedi-Arabië eens tenten stuurde, die vervolgens slecht bestand bleken tegen de slagregens die hier in de winter kunnen vallen. Er wordt onderwijs gegeven aan de kinderen en er was een donatie van schoolboeken, maar de leerkrachten hadden er weinig aan omdat een deel van de kinderen ongeletterd was.

Lees verder “Gebroken arm” →

Hato Airport

On juli 13, 2014augustus 5, 2021 door Jona LenderinginDagelijks leven, Midden-Oosten, Politiek3 reacties

De man voor me in de rij is nerveus. Zijn koffer is vermoedelijk te zwaar, zegt hij tegen zijn vriendin, en hij vreest dat hij moet bijbetalen. Het is maar waar je je zorgen om maakt. Ik ben mijn ticket verloren maar weet dat mijn naam ergens in een computer zit en dat ik zo meteen op vertoon van mijn paspoort mijn boarding card zal krijgen.

Mijn vlucht heeft bijna anderhalf uur vertraging, maar het doet me weinig. Ik heb in Nederland geen urgente afspraken en het uitstel is daarom geen ramp. Nadat ik mijn bagage geroutineerd heb afgegeven, neem ik nog wat geld op om frisdrank en nootjes te kopen. Ik schaf nog een romannetje aan, waarmee ik mijn tijd wel door zal komen.

Lees verder “Hato Airport” →