Grafportret

Grafportret uit de Kharga-oase (Louvre, Parijs)

Het is, geloof ik, langzamerhand wel bekend dat de Grieken en Romeinen hun beelden beschilderden. Ik blogde er onlangs nog over. Er zijn allerlei reconstructies van bontbeschilderde beelden, zoals de cenotaaf van Marcus Caelius en deze Augustus van Primaporta. Ik weet niet hoe het u vergaat, maar ik vind de kleuren ongeloofwaardig. Konden ze in de Oudheid nou echt niets maken dat de natuurlijke tinten beter benaderde?

Ik heb altijd gedacht dat het blijkbaar niet zo was. Die onderzoekers zouden toch wel hebben geweten wat ze deden. Maar een tijdje geleden zag ik bovenstaande kop in het Louvre. De kleuren kloppen een stuk beter. Dit is iemand die tegenover je zou kunnen staan in de metro in Cairo. De kop zou zijn gevonden in de Kharga-oase in de westelijke woestijn van Egypte, maar hij is vermoedelijk afkomstig uit een atelier in Hermopolis in Midden-Egypte en dateert uit de derde eeuw na Chr.

Lees verder “Grafportret”

Sarcofaag en masker

Fenicische portretkunst op een Romeinse sarcofaag, Tripoli

In een poort in het Kruisvaarderskasteel dat boven de Libanese stad Tripoli uittorent, staan enkele grauwe Romeinse sarcofagen opgesteld. Ik hoorde dat ze van de Akkarvlakte komen. Ik weet niet hoe ze er zijn gekomen en kan ze niet preciezer dateren dan in de eerste drie eeuwen van onze jaartelling, maar ik weet toevallig wel dat plunderaars de bovenstaande sarcofaag hebben beschadigd door te proberen met een slijptol de zes afbeeldingen los te maken van de rest van de lijkkist.

Met hun flaporen, grijnslach en gestileerde kapsel ogen de mensen wat klungelig geportretteerd. Ik had nog nooit zoiets gezien. Dat wil zeggen: op een Romeinse sarcofaag. Maar zó vreemd zijn deze portretjes niet: ze lijken te staan in een oudere traditie, zoals u hieronder ziet.

Lees verder “Sarcofaag en masker”

Een echte Romein

Togatus Barberini (Capitolijnse Musea, Rome)
Togatus Barberini (Capitolijnse Musea, Rome)

Het bovenstaande standbeeld behoort tot de collectie van de Capitolijnse Musea in Rome, al heb ik het beeld nooit daar gezien. De foto is gemaakt toen het was uitgeleend aan een expositie in Haltern, en ik heb het beeld ook wel eens gezien in de Centrale Montemartini, een tentoonstellingsruimte in een oude elektriciteitsfabriek ten zuiden van het historische centrum van Rome, aan de weg naar de Sint-Paulus buiten de Vesten.

Omdat afgebeeld heerschap een toga draagt en ooit deel uitmaakte van de verzameling van de Barberini-familie, wordt het beeld gewoonlijk de “Togatus Barberini” genoemd, want veel meer valt er niet van te maken: de portretten lijken althans niet op die van ons bekende Romeinen. Desondanks valt er wel iets meer over te zeggen.

Lees verder “Een echte Romein”

Romeinse portretten

Laokoön
Laokoön

Vandaag eens wat Romeinse portretten en ik begin met een beeld dat de afstand tussen ons en de Romeinen illustreert: een detail van de Laokoöngroep. U zou dit beeld, indien het daar niet zo stervensdruk zou zijn, in principe kunnen zien in de Vaticaanse Musea.

Volgens de klassieke sagen had de Trojaanse priester Laokoön in de gaten dat het Trojaanse Paard vol zat met soldaten. De beeldengroep toont de doodstrijd van de slimme man en zijn zonen, die door slangen werden mishandeld. Niet dat ze iets hadden misdaan, maar het was nu eenmaal de bedoeling dat Troje ten onder zou gaan, en dus ruimden de goden de potentiële klikspaan uit de weg.

Lees verder “Romeinse portretten”