Oog op de Oudheid 2022

Oog op de Oudheid is een jaarlijkse serie presentaties en discussies over de bestudering van de oudheid, georganiseerd door het Rijksmuseum van Oudheden. Want de wereld van de Romeinen, Grieken, Kelten, Egyptenaren, Joden en Mesopotamiërs is fascinerend, maar de bestudering daarvan is dat eveneens. Onder het motto ‘geen weetjes maar wetenschap’ hoort u vier avonden lang wat onderzoekers nu eigenlijk doen. In 2022 is Oog op de Oudheid gewijd aan het thema propaganda.

  • data: dinsdag 15, 22, 29 maart, dinsdag 5 april 2022
  • tijd: 20.00 – 21.30 uur (zaal open vanaf 19.30)
  • locatie: Tempelzaal, Rijksmuseum van Oudheden (vooraf aanmelden verplicht) of thuis via livestream
  • kosten: gratis
  • hashtag: #OodO22

Elke avond begint om 20.00 uur, wordt ingeleid door en sluit af met een korte discussie onder leiding van presentator Richard Kroes. Om 21.30 uur is de sluiting.

Lees verder “Oog op de Oudheid 2022”

Misverstand: Mensenrechten

De Cyruscilinder (British Museum, Londen)

Misverstand: De Cyruscylinder is ’s werelds eerste mensenrechtendocument

In december 2008 corrigeerde de Nederlandse uitgave van de National Geographic een vergissing uit het augustusnummer van hetzelfde jaar: een uiting van de zelfkritiek waaraan het blad zijn onverwoestbare reputatie van degelijkheid te danken heeft. De fout lijkt op het eerste gezicht triviaal: de National Geographic had ten onrechte geschreven dat de Perzische koning Cyrus de Grote ooit zou hebben geproclameerd nooit tot oorlog te zullen besluiten om heerschappij te verwerven.

Deze woorden komen uit een vervalste vertaling van de zogeheten Cyruscilinder, een in Babylon gevonden, in het Babylonisch geschreven en voor de Babyloniërs bedoelde tekst, waarin Cyrus claimt – en dit staat er wel – dat hij enkele onrechtmatig opgelegde herendiensten afschafte en sommige gedeporteerde goden en hun vereerders liet terugkeren. Dit laatste lijkt te bevestigen wat in de Bijbel staat: dat de Joden die door de Babylonische koning Nebukadnezar II in 586 naar Babylonië waren gedeporteerd, mochten terugkeren toen Cyrus in 539 Babylon had veroverd.

Lees verder “Misverstand: Mensenrechten”

Bombardement

Het Enigma-codeapparaat (foto Alessandro Nassiri)

Een Amerikaanse vriend attendeerde me gisteren op een verhaal dat begin deze maand ook circuleerde. Een strijder van ISIS maakte een selfie terwijl hij stond voor een Syrisch hoofdkwartier van ISIS en laadde de foto vervolgens op naar de sociale media, waarop de Amerikanen vaststelden waar de man zich bevond en de plaats binnen een dag konden bombarderen. Het is toch wonderbaar, wat de moderne techniek vermag.

Geen mens weet wat tijdens een oorlog aan het front gebeurt, dus je moet niet al te stellig zijn, maar ik geloof geen bal van dit verhaal. Loop even mee. Zoals de Amerikanen de ISIS-media volgen, zo volgt ISIS de westerse media. Sterker nog, al die nare filmpjes die we zien, zijn speciaal voor onze media gemaakt. Toen Ain Issa eerder deze week viel, was voorspelbaar dat ISIS de aandacht daarvan zou afleiden met een executiefilmpje. In Palmyra zal al wel wat zijn opgeblazen dat we te zien zullen krijgen bij de volgende ISIS-nederlaag. Wat ik maar zeggen wil: ISIS volgt zeer nauwgezet onze media.

Lees verder “Bombardement”

De Cyruscilinder

De Cyruscilinder. Dit is geen mensenrechtendocument.

De Cyruscilinder werd ontdekt in 1879 en was op slag een van de beroemdste teksten uit de oude wereld, omdat joodse en christelijke apologeten het voorwerp benutten om te bewijzen dat de Bijbel historisch betrouwbaar was. Dat was echter niet het enige propagandistische gebruik van de cilinder, die tot in onze eigen tijd vooral wordt misbruikt voor politiek gewin.

Cyrus’ eigen boodschap

Het is een van de bekendste feiten uit de oude geschiedenis: in oktober 539 v.Chr. veroverde de Perzische vorst Cyrus de Grote de culturele hoofdstad van de oude wereld, Babylon. Het was niet de eerste keer dat de metropool een nieuwe heerser kreeg, maar in het voorgaande millennium waren de vorsten altijd afkomstig geweest uit het Tweestromenland. Cyrus was echter een machtige nomadenleider, die niet alleen over zijn eigen stam gezag uitoefende, maar ook over andere nomaden uit het huidige Iran en Afghanistan. Bovendien had hij in Turkije de Armeniërs en Lydiërs aan zich onderworpen. En nu voegde hij dus het Babylonische Rijk toe, dat bestond uit Irak, Syrië, Libanon en Israël/Palestina.

Lees verder “De Cyruscilinder”

Libanese propaganda

Hariri's moskee, met een kerkje ernaast
Hariri’s moskee, met een kerkje ernaast

Beiroet, de hoofdstad van Libanon, telt enkele tientallen kerken en moskeeën en één synagoge. Het zijn meestal vrij kleine gebouwen. De stad heeft geen godshuis dat de stad domineert, zoals de Dom van Keulen of de Blauwe moskee in Istanbul. In de skyline van Beiroet overheerst geen van de religies de andere.

Althans, zo was het tot voor kort. Inmiddels wordt het stadscentrum gedomineerd door de enorme moskee die de in 2005 vermoorde oud-premier Rafiq Hariri aan de Place des Martyrs heeft neergezet. De kerk ernaast wordt er letterlijk door overschaduwd, de omgeving is er als het ware door geïslamiseerd, de hegemonie wordt geclaimd door één van de confessies of politieke partijen (wat in dit land op hetzelfde neerkomt).

Lees verder “Libanese propaganda”