Fabeldieren

Een van de bekendste fabeldieren is de sfinx, hier met een jong (Nationaal Museum van Irak, Bagdad)

Alle oude volken kenden zo hun eigen fabeldieren en voegden daar de fantasiebeesten van hun buurvolken aan toe. De sfinxen die in de Mesopotamische mythologie de Boom des Levens bewaken, keren terug in het joodse verhaal over de Tuin van Eden. De Humbaba’s van de Babyloniërs werden de Gorgonen van de Grieken. Ik schreef er al eens over. De lamassu’s uit Mesopotamië staan op munten uit Sicilië. De Romeinen namen van de Grieken de hele goddelijke veestapel over en daarvandaan wandelde die door naar de middeleeuwse bestiaria.

Hierboven ziet u een sfinx op een ivoortje uit het Nationaal Museum van Irak in Bagdad; de foto is gemaakt door Marjon Verburg, die Irak onlangs bezocht. Op de achtergrond herkent u de paradijselijke vegetatie maar het leukste is natuurlijk dat deze sfinx een jonkie heeft. De ivoorsnijder kende aan het mythologische beest normale dierlijke eigenschappen toe.

De volgende foto is gemaakt door Alexander Smarius, die deze zomer op Kreta is en dit zegel zag in het Archeologisch Museum van Chania. Hij is gevonden in dat Bronstijd-paleis en dateert uit de vijftiende of veertiende eeuw v.Chr.

Zegel met minotaurus (Archeologisch Museum, Chania)

Het leuke is dat hier een heuse minotaurus is afgebeeld, het fabeldier dat we vooral kennen uit latere bronnen. Vanzelfsprekend kunnen die allerlei oudere verhalen weergeven, zoals de Zeus-krater uit Enkomi een tafereel weergeeft die we kennen uit de Ilias van Homeros. Het zou beslist te ver gaan te redeneren dat Griekse auteurs veel herinneringen hadden aan de Bronstijd, maar zo nu en dan horen we toch een echo.

Deel dit:

9 gedachtes over “Fabeldieren

  1. eduard

    Zouden die lamassu’s niet ook verwant kunnen zijn met de Hindoeïstische Kamadhenu, natuurkracht en moeder van alle koeien, en de islamitische al-Buraq, het rijdier waarop Mohammed van Mekka naar Jerusalem zou hebben gereden?

  2. Frans

    Ik snap natuurlijk wel dat je 14e eeuw voor Christus bedoelt, maar toch zou het handiger zijn als dat erbij zou staan. Nu zorgt het toch even voor verwarring.

  3. FrankB

    “en daarvandaan wandelde die door naar”
    Waarom daar stoppen? Omdat geen literair genre zo sterk lijdt aan gebrek aan fantasie als fantasy (en ja, als cultuurbarbaar lees ik dat best graag) is cryptobiologie in prima conditie. Zie allereerst de Harry Potter serie.

  4. roepers

    Maar als in de Griekse mythologie een herinnering aan de Minotaurus aanwezig is, dan zou de Atlantis ook op een dergelijke herinnering kunnen teruggaan, bijvoorbeeld aan de vulkaanuitbarsting op Santorini. Je moet dan wel heel dingen veranderen aan het verhaal. Dat bezorgt mij hetzelfde gevoel als de vraag of vergeetachtige Jan idd de dag vergeten is waarop hij voor het eerst Clementien zag. Mijn antwoord is nee. Hij weet er toch nog wat van (vooral de bij/wesp), maar het is wel heel rudimentair. https://youtu.be/LsKI9OOiKxQ

Reacties zijn gesloten.