Zo rond 1200 v.Chr. raakte het oostelijke Middellandse Zee-gebied in een enorme crisis. Verschillende steden werden verwoest (zoals Ugarit) en andere werden verlaten (zoals de Hittitische hoofdstad Hattusa). In Griekenland werden de Mykeense burchten opgegeven en dit is ook de tijd waar de Trojaanse Oorlog wordt geplaatst. In Egypte begon de Derde Tussentijd, in de Levant traden de Arameeërs aan. Op Cyprus werden Enkomi en Kition geplunderd. Deze crisis wordt doorgaans geassocieerd met de “Zeevolken” die worden genoemd in de teksten van farao Ramses III. Een fijn boek over deze materie is dat van Eric Cline.

In deze verwarde tijd vestigden verschillende groepen Griekse immigranten zich op Cyprus, bijvoorbeeld in Maa (Palaiokastro). De Griekse dialecten die later, in de archaïsche en klassieke tijd, op Cyprus werden gesproken, bewijzen dat de kolonisten zijn gearriveerd vanaf de Peloponnesos. Latere Griekse mythen over helden uit de Trojaanse oorlog die zich op Cyprus vestigen, lijken echo’s te bevatten van deze gebeurtenissen. In elk geval wordt vanaf de twaalfde eeuw v.Chr. op Cyprus Grieks gesproken.

Ik heb al eens eerder geblogd over de badkuip uit Oud-Pafos en over Wen-Amun, de onfortuinlijke Egyptenaar die, na allerlei avonturen in Byblos, aanspoelde in Alashaya. Het is ook de tijd waarin in Enkomi indrukwekkende bronzen voorwerpen zijn gemaakt, zoals de gehoornde god, de “god op de bronsbaar” hieronder en de bronzen standaard helemaal bovenaan, die vanaf morgen zijn te zien in het Rijksmuseum van Oudheden.

[Wordt vervolgd. Het eerste deel van deze reeks was hier. Vanavond is de officiële opening van de expositie “Cyprus, eiland in beweging” in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden. Het is een bijzondere tentoonstelling, waarvoor het museum tot en met 15 maart zeven dagen per week geopend zal zijn.]