Als ik u zeg dat het 26 juni was, als ik toevoeg dat het was in het jaar waarin Marcellus en Lentulus consuls van Rome waren, en als ik dat omreken naar 27 mei 49 v.Chr. op onze kalender, dan weet u dat u bent beland in een nieuwe aflevering van de reeks “Wat deed Julius Caesar vandaag 2069 jaar geleden?” En dat, dames en heren, was niets minder dan de slag bij Ilerda. Dat is de stad die tegenwoordig Lérida heet (in het Spaans) of Lleida (in het Catalaans).

Zoals Caesar in Gallië het imperium had, dat wil zeggen het recht gezag uit te oefenen, had Pompeius dat in Iberië. Alleen had deze generaal, de grote vernieuwer van het Romeinse staatsrecht, besloten dat hij het gezag indirect zou uitoefenen, via zogeheten legaten. Toen Caesar Italië was binnenviel, had Pompeius ervoor gekozen met de Senaat naar Griekenland te gaan om extra legers op te bouwen; zijn vijf Spaanse legioenen had hij overgelaten aan Lucius Afranius en Marcus Petreius. Caesar had in Italië geconcludeerd dat hij een generaal zonder leger had in het oosten en een leger zonder generaal in het westen, en had besloten eerst daarmee af te rekenen. Een voorhoede, gecommandeerd door Gaius Fabius, verzekerde de passen over de Pyreneeën en na een oponthoud in Marseille was ook Caesar zelf naar Catalonië gekomen.

Caesar beschikte over het Zesde Legioen Ferrata, en verder over het Zevende, het Negende (dat misschien tijdens deze campagne de bijnaam Hispana zou krijgen), het beroemde Tiende, het Elfde en het Veertiende (de opvolger van het door Ambiorix vernietigde onderdeel). Geen van deze eenheden was op sterkte, maar het waren veteranen, en dat waren Pompeius’ vijf legioenen niet.

Ik ken de regio niet maar begrijp dat er een brug was over de rivier, die in handen was van de Pompeianen. Zij konden foerageren op beide oevers. Fabius bouwde twee houten bruggen over de rivier, stroomopwaarts, zodat ook zijn mannen vrijuit naar eten konden zoeken. Ze verplaatsten hun kamp op de westelijke oever, waar ook Afranius en Petreius hun kamp hadden. Te laat ontdekten Caesars mannen dat de Pompeianen al het eten al hadden weggehaald en toen ze op 23 juni (onze 24 mei) terugkeerden, stortte een van de bruggen in. Ze werden meteen aangevallen door de mannen van Afranius en Petreius, maar hielden de verliezen beperkt.

Op onze 26 mei arriveerde Caesar, die meteen oprukte naar het vijandelijke kamp en begon met de aanleg van stellingen om zijn kamp te beschermen. Toen hij zich eenmaal had verschanst, besloot hij de aanvoerlijnen van de vijand af te snijden door een heuvel te bezetten tussen diens kamp en de stad, waar ze hun voedsel vandaan haalden. De Pompeianen bezetten de heuvel het eerst en het kwam tot een urenlang gevecht, waarin Caesars aanval aanvankelijk werden afgeslagen. Met zijn reserve, het Negende, wist hij echter de vijand naar de staf te verdrijven, maar uiteindelijk behield hij de heuvel niet en konden Afranius en Petreius de heuvel versterken.

Door regens was er twee dagen later een overstroming die de overgebleven houten brug wegsloeg. Daardoor kon Caesar niet meer heen en weer tussen de diverse oevers en kon Petreius een deel van het leger van zij tegenstander vernietigen. Ook was het voor Caesars manschappen nu moeilijk geworden zich nog te bevoorraden. Van reparatie van de brug kon vooralsnog ook geen sprake zijn. Caesars offensief was tot stilstand gebracht.

Het zou een maand duren voordat de situatie veranderde. De slag bij Ilerda was onbeslist geëindigd. Pas eind juni (onze kalender) waren de regens voorbij. Zolang hoeft u echter niet op een nieuw stukje te wachten, want het vervolg is er morgen al.

[Een overzicht van de reeks #RealTimeCaesar is hier.]