Spiegelbeeld en Judaskus

Schoongemaakte Etruskische spiegel (Museum voor Schone Kunsten, Boedapest)

Het boek The Return of Martin Guerre (1983) van Natalie Zemon Davis, bevat het wondermooie verhaal van een zekere Martin Guerre. Een samenvatting van het waargebeurde dubbelgangersverhaal vindt u hier; er is ook een musical, die ik ooit in Londen zag en me minder kon bekoren dan het boek. Er zijn verfilmingen, waaronder een film die het verhaal van de zestiende eeuw verplaatst naar de tijd na de Amerikaanse Burgeroorlog.

Ik verraad niet veel als ik u vertel dat Guerre op een dag verdwijnt en later weer terugkeert, maar dat dit feitelijk een dubbelganger is, Arnaud du Tilh. Deze blijkt vrij veel van de echte Guerre te weten – voldoende om diens echtgenote er althans voor enige tijd van te overtuigen dat hij haar verdwenen echtgenoot is – en dat kan alleen als hij de echte Guerre heeft ontmoet. Als ik me goed herinner, speculeert Davis erover hoe dat is gegaan en merkt ze op dat omstaanders de twee hebben geattendeerd op hun gelijkenis. In de zestiende eeuw wisten mensen namelijk niet hoe ze er uit zagen. Een spiegel was een luxe-object, vervaardigd van gepolijst metaal en alleen in gebruik bij de elite.

Lees verder “Spiegelbeeld en Judaskus”

Kort Cypriotisch (2): Pyramus

Pyramus en Thisbe. Huis van Dionysus, Pafos (Cyprus)

Het verhaal van Pyramus en Thisbe is een gouwe ouwe. Zeer kort samengevat: het waren twee jonge mensen uit Babylon, die veel van elkaar hielden maar door hun families uit elkaar werden gehouden. Daarom maakten ze een afspraakje buiten de stad. Thisbe kwam als eerste aan en werd opgewacht door een leeuw. Weliswaar bracht ze zich in veiligheid, maar ze verloor een kledingstuk. Toen Pyramus aankwam, telde hij één en één op (leeuw + kledingstuk = opgevreten Thisbe) en pleegde zelfmoord, waarop Thisbe, toen ze het lijk vond, zichzelf ook maar doorstak. Al het bloed spoot op tegen de bladeren van een moerbeiboom, die sindsdien purperkleurig zijn.

De beste navertellingen zijn die van Kees Stip, die het bloedig moordverhaal onherstelbaar verbeterde in de stijl van Speenhoff, Jan Prins, Nijhoff, Gorter en – absoluut hilarisch – Vondel. De bekendste antieke versie is die van de Romeinse dichter Ovidius en doet al vele jaren gymnasiumleerlingen plezier.

Lees verder “Kort Cypriotisch (2): Pyramus”