Tag: Thera

IJsonderzoek

On door Jona LenderinginGeschiedenis, Methodologie en theorie, Post-Romeins, Wetenschap15 reacties

Ik geloof dat ik al een paar keer heb verwezen naar oudheidkundig klimaatonderzoek naar ijslaagjes, maar ik heb dat ijsonderzoek nog nooit werkelijk uitgelegd. Laten we daar vandaag eens verandering in brengen.

Het principe lijkt op dat van jaarringonderzoek. Elke winter valt er sneeuw en in het hooggebergte en in de poolgebieden blijft die liggen. Het verandert in een ijslaagje, en dat bevroren hemelwater biedt een aanwijzing voor de samenstelling van de atmosfeer. We beschikken bij mijn weten over drie meterslange boorkernen, alle drie uit Groenland. Daarin zijn bijvoorbeeld vulkaanuitbarstingen te herkennen, want zo’n ontploffende berg stuurt een hoop rommel de lucht in en de sulfaten blijven wereldwijd hangen. Ik herinner me de opwinding – ik denk eind jaren tachtig – toen dit onderzoek begon en men de sporen vond van een enorme uitbarsting in 1614 v.Chr., die destijds werd toegeschreven aan de ontploffende Thera. Die uitbarsting is belangrijk voor de chronologie van het Egeïsche Zee-gebied.

Lees verder “IJsonderzoek” →

MoM | Een inconsistente chronologie (1)

On door Jona LenderinginArcheologie, Geschiedenis, Kreta en Mykene, Methodologie en theorie, Oud Egypte15 reacties
Wandschildering van twee antelopen, gevonden op Santorini (Nationaal Archeologisch Museum, Athene)

Santorini ofwel Sint-Irene is een klein eiland in de Egeïsche Zee. In de Oudheid heette het Thera. De bovenstaande muurschildering komt er vandaan; het is het broertje van deze. Ze zijn gevonden onder een enorme laag vulkanisch gesteente, uitgestoten toen de plaatselijke vulkaan uitbarstte, ergens in het tweede kwart van het tweede millennium v.Chr. Deze “Minoïsche uitbarsting” moet een enorme explosie zijn geweest, alleen vergelijkbaar met de Tambora-uitbarsting in 1815. Het uitgestoten puinsteen lijkt te zijn gevonden tot in de delta van de Nijl, er lijkt een donker laagje in de jaarringen uit deze tijd en er lijkt zó veel stof in de atmosfeer te zijn geweest dat de Venus-waarnemingen in Babylonië erdoor werden beïnvloed.

Dat maakt het een van de ijkpunten van de Bronstijd-chronologie, maar ik gebruikte in de vorige zin niet zonder reden driemaal het woord “lijkt”. We weten het allemaal nét niet zeker genoeg. Dus is er alle reden om te onderzoeken wanneer die vulkaan nu precies explodeerde, maar dat is zo gemakkelijk nog niet. De aardewerkdatering rond 1500 v.Chr. klopt zeker niet.

Lees verder “MoM | Een inconsistente chronologie (1)” →

Bokswedstrijd?

On door Jona LenderinginArcheologie, Geschiedenis, Kreta en Mykene, Museumstuk3 reacties
Boksers uit Thera (Nationaal Archeologisch Museum, Athene)
Een bokswedstrijd uit Thera (Nationaal Archeologisch Museum, Athene)

De bovenstaande muurschildering is afkomstig van het Griekse vulkaaneiland Santorini, het antieke Thera. Aan het einde van de zeventiende of het begin van de zestiende eeuw v.Chr. is de vulkaan uitgebarsten, waardoor een oeroude stad bedekt raakte. Als het cliché niet zo vaak zou zijn gebruikt, zou je het een Egeïsch of een Minoïsch Pompeii kunnen noemen.

Enkele fresco’s zijn nu te zien op de bovenverdieping van het Nationaal Archeologisch Museum in Athene, een museum waar – naast een zeer professionele expositie – soms een ontwapenend amateurisme bestaat: de twee jongens waren te zien in een zaaltje naast een kamer waar de deur openstond naar een balkon, waar iemand de was te drogen had gehangen. Ik houd van Griekenland.

Lees verder “Bokswedstrijd?” →