Het Erechtheion (3): Karyatiden

De Karyatiden in de zuidportiek van het Erechtheion

De gebouwen op de Akropolis verheerlijken Athene en zijn rol in de strijd tegen de Perzen. De metopen aan de zuidkant van het Parthenon, bijvoorbeeld, tonen de strijd tussen de Lapithen (de edele inwoners van Thessalië) en de woeste kentauren (half mens, half paard). Dit tafereel, een zogeheten kentauromachie, keert veelvuldig terug in de Griekse kunst. Wie tussen de regels doorleest, ziet dat de Atheners zich vereenzelvigden met de Lapithen en de barbaarse Perzen met de kentauren.

De Karyatiden

Ook het Erechtheion, dat ik in het vorige stukje beschreef, is niet vrij van zulke propaganda. Ze komt tot uitdrukking in de Karyatiden. De Romeinse architect Vitruvius, die in de eerste eeuw v.Chr. een uitvoerige verhandeling schreef over Romeinse en Griekse bouwkunst, geeft tekst en uitleg over deze jongedames. Volgens hem zouden de Karyanen – bewoners van Karyae, een stad op de Peloponnesos – de kant van de Perzen hebben gekozen tijdens de Grieks-Perzische Oorlogen. Als straf voor dit verraad werd de stad, na de Griekse zege, ingenomen en verwoest, werden de mannen gedood en werden de vrouwen meegenomen als slaaf. De eeuwige last die op het hoofd van de Karyatiden rust, staat symbool voor deze straf (Handboek Bouwkunde 1.1.5).

Lees verder “Het Erechtheion (3): Karyatiden”

De Kritios-jongen

De Kritios-jongen (Akropolismuseum, Athene)
De Kritios-jongen (Akropolismuseum, Athene)

De eerste keer dat ik in Athene het Akropolismuseum bezocht had ik een kartonnen cameraatje bij me waarmee ik geen al te beste foto’s kon maken. De tweede keer maakte ik dia’s. Mijn derde bezoek werd uitgesteld omdat het museum was gesloten. En toen ik er voor de vierde keer kwam, was het museum verplaatst naar de huidige locatie, waar destijds een fotografieverbod gold. Zo is het gekomen dat ik geen eigen foto heb van de zogenaamde Kritios-jongen, die u hierboven ziet. Ik heb de foto geplukt van de onderwijswebsite StudyBlue.

De standaardbabbel die bij dit beeldje hoort krijgt u zo meteen. De vindplaats is minstens zo interessant: de Perserschutt. In de begindagen van de archeologie – we hebben het over de jaren zestig van de negentiende eeuw – kampte men met de vraag hoe de opgravers beeldhouwwerken en andere vondsten moesten dateren. Sculptuur uit de Romeinse keizertijd lukte meestal wel, want van de keizers waren de portretten, de kapsels en de dateringen bekend, waardoor het mogelijk was veel sculptuur te dateren aan de hand van de haarmode. Wat daaraan vooraf was gegaan, was lastiger en daarom waren oudheidkundigen erg geïnteresseerd in dateerbare vondsten. Schliemann wilde bijvoorbeeld eens gaan graven op het eilandje Motya, waar een Karthaagse stad ten onder was gegaan in een van de eerste jaren van de vierde eeuw v.Chr.

Lees verder “De Kritios-jongen”