Onderwijs aan Syrische vluchtelingen

Nederland biedt de kinderen van vluchtelingen momenteel onvoldoende onderwijs aan. Het kabinet overweegt noodmaatregelen: ook ongediplomeerden mogen voor de klas staan. Dat is des te gênanter omdat Nederland een welvarend land is dat, ondanks alle publiciteit, geen werkelijk vluchtelingenprobleem kent. De overgrote meerderheid van de vluchtelingen blijft immers in de regio en hoopt snel terug te kunnen keren.

Onlangs luisterde ik in Libanon, een land met ruim vier miljoen inwoners en anderhalf miljoen vluchtelingen, naar een lezing over het onderwijs dat men daar verzorgt voor ongeveer 600.000 Syrische kinderen. Los van het feit dat onderwijs simpelweg een mensenrecht is, is het belangrijk kinderen, al is het maar voor enkele uren per dag, weg te halen uit een vluchtelingenomgeving. Gebeurt het niet, dan worden de kinderen ingezet als goedkope arbeiders. Of te jong uitgehuwelijkt.

Lees verder “Onderwijs aan Syrische vluchtelingen”

Een geschiedenis van Sicilië

Ik ken maar weinig mooiere en interessantere plekken dan Sicilië. Iedereen die iets is geweest in de Mediterrane wereld is er weleens aangespoeld: Feniciërs dus en Grieken, Karthagers, Romeinen, Vandalen en Byzantijnen. Later Arabieren, Normandiërs, Fransen, Spanjaarden, Piëmontezen. Ik zou de Duitsers, Britten en Amerikanen bijna vergeten. Het erfgoed is even gevarieerd als de bezoekers. Aanspoelen gebeurt trouwens nog volop: denk aan de bootvluchtelingen die in hun wanhoop proberen de zee over te steken van Tunesië of Libië naar Sicilië. Eigenlijk is alleen Cyprus vergelijkbaar met Sicilië.

Je zou denken dat een eiland met zulk rijk erfgoed wel heel veel toeristen trekt. Gek genoeg is dat maar half waar. Het eiland trekt elk jaar duizenden bezoekers, maar slechts weinigen komen nog eens naar Palermo of Syracuse terug. Terwijl toeristen wél terugkeren naar steden als Rome en landstreken als Toscane. Een echte verklaring voor dit verschijnsel heb ik niet, maar ik kan wel een persoonlijke ervaring noemen. Na mijn eerste bezoek – was het 1999? – wilde ik meer weten over de geschiedenis van Sicilië, om zo mijn tweede bezoek voor te bereiden. De enige literatuur die ik destijds vond was óf veel te geleerd óf op het platvloerse af simplistisch. Nu is er echter een fijn boek dat de geïnteresseerde lezer wél serieus neemt zonder hem in de archivalia te verdrinken: Sicilië. Eiland in het midden van Dirk Vlasblom.

Lees verder “Een geschiedenis van Sicilië”

Rennen voor vluchtelingen

Nea Kavala, rennende vluchtelingen

Op deze blog heb ik al enkele keren aandacht besteed aan de Syrische vluchtelingen die u in Libanon kunt tegenkomen: anderhalf miljoen of zo, op een bevolking van vier miljoen. U leest er hier meer over: een kennismaking, enkele cijfers, interview met een vluchtelingenwerkster, een gebroken arm, onderwijs voor vluchtelingen.

Tot zover Libanon. Een deel van de vluchtelingen is via Turkije naar Griekenland gegaan – u herinnert zich dat Aylan Kurdi de oversteek niet overleefde – en verblijft nu, vrij uitzichtloos, in Griekenland. Het Cygnusgymnasium in Amsterdam heeft (net als vorig jaar) voor deze vluchtelingen een actie opgezet, waar ik graag uw aandacht voor vraag.

Rennen voor vluchtelingen

Ze zijn minder vaak in het nieuws, maar ze hebben nog steeds nergens om naartoe te gaan: de tienduizenden vluchtelingen, voornamelijk uit Syrië, die jarenlang en onder vaak erbarmelijke omstandigheden in Griekse kampen wachten op een toekomst. De vijfdeklassers van het Cygnus Gymnasium bezoeken op hun klassieke Griekenlandreis, tussen alle tempels en musea, weer een van die kampen. Dit jaar is dat het kamp Nea Kavala, ten noorden van Thessaloniki.

Lees verder “Rennen voor vluchtelingen”

Politici, vluchtelingen en showbusiness

Eind jaren tachtig wilde het Nederlandse kabinet de belastingwetgeving hervormen: het belastingplan-Oort. Premier Lubbers wilde dat de aanpassing brede parlementaire steun zou krijgen, maar dat leek niet te gaan lukken.  “Dan maar met weinig steun”, zal hij hebben gedacht, “maar dat moet niet teveel opvallen.” Als ik het me goed herinner, heeft hij die brede steun uiteindelijk wel gekregen, maar in januari 1989 leidde hij wel de aandacht van deze kwestie af. Hij liet de laatste nog gevangen zittende oorlogsmisdadigers vrij, de Twee van Breda.

Het is een smerige truc, maar dit is hoe politiek werkt. Het is voor een deel showbusiness. Soms zelfs echt. Bij de begrafenis van een beroemd staatsman komen politici uit de hele wereld hun eer bewijzen en het is publiek geheim dat er dan zaken worden gedaan. De premier van Israël wil echter niet worden gefotografeerd terwijl hij spreekt met de minister van economie van Iran, en dat weet het gastheerland ook. Dus organiseert die een concert, en terwijl de pers de daar aanwezige premiers aan het filmen is, zijn de ministers druk aan het overleggen. Degenen die niet aanzitten bij het staatsbanket, of die halverwege weg gaan, zijn altijd interessanter dan degenen die blijven.

Lees verder “Politici, vluchtelingen en showbusiness”

Thermopylae

In het Griekse Thermopylae, waar volgens Herodotus driehonderd Spartanen het hele Perzische leger tegenhielden, hebben vertegenwoordigers van de lokale overheid in 2016 zelfstandig besloten om iets voor de vluchtelingen te doen. Omdat ze die zagen verkommeren in overvolle kampen en omdat ze vonden dat ze met hun beperkte mogelijkheden de Griekse gastvrijheid hoog moesten houden. Toen de regering geen steun bood, hebben ze het geld uit het aardbevingenpotje van de regio gebruikt. Met de hulp van veel vrijwilligers hebben ze twee voormalige hotels gereed gemaakt voor de opvang van ongeveer vijfhonderd Syriërs. Toen ik zag wat daar in een paar maanden was bereikt, moest ik denken aan de regels van de Griekse dichter Kavafis:

Eer aan hen die in hun leven
zich een Thermopylae stellen en het hoeden.
Nooit wijkend voor hun plicht,
evenwichtig en rechtvaardig in al hun daden,
maar ook meedogend en barmhartig,
steeds hulp biedend naar hun vermogen.

Lees verder “Thermopylae”

Oorlogskind (17) Vluchtelingen

ben_1943

[Ik doe het zelf even wat rustiger aan en geef het woord aan mijn vader Ben Lendering, die vertelt wat hij als kind in de Tweede Wereldoorlog heeft meegemaakt. Het eerste deel is hier en een overzicht is daar.]

Doordat wij bij een gezin woonden waar de jonge boer Jan heer en meester was, was de plaats van mijn ouders een heel andere geworden. Mijn moeder hoefde niet voor het eten te zorgen, mijn vader hoefde nergens te gaan werken. Dus staken zij de handen uit de mouwen en gingen op de boerderij aan het werk. Mijn moeder kon heel goed naaien en gelukkig was er een naaimachine, zodat zij hele dagen aan het werk kon blijven. Zij had dan ook helemaal geen zorgen over het gezin. Jan en Sientje waren eigenlijk onze ouders geworden, want zij waren de baas op de boerderij. Mijn moeder was niet helemaal gezond, zij had astma, een heel nare ziekte waar je het vreselijk benauwd van kunt krijgen. Maar een van mijn oudere broers heeft me later verteld dat zij al die maanden dat zij daar achter de naaimachine zat, daar nooit last van heeft gehad. Ook mijn vader werkte volop mee, maar hij werkte vooral als timmerman. Op een boerderij is altijd wel wat te maken of te repareren, dus Jan was al lang blij  dat er een goede timmerman aan het werk was.

Lees verder “Oorlogskind (17) Vluchtelingen”

Syrische vluchtelingen

Vluchtelingenopvang, Sidon

In december en in april bezocht ik Libanon. Gewoon als toerist. We hadden een geweldige tijd, en dat we in onder meer de Bekaavallei vluchtelingen zagen, was een van die dingen die we probeerden te vergeten, hoewel ik er later wel stukjes over heb geschreven (1, 2, 3).

Ik voel me niet bijzonder schuldig dat ik als toerist heb gereisd door een land waar het aantal Syrische vluchtelingen inmiddels ligt rond de 720.000. Ook wil ik niet beweren dat het alleen maar ellende is; sommige Libanese ondernemingen doen momenteel gouden zaken en zoals er voor de Palestijnse vluchtelingen in het Midden-Oosten uitwegen zijn, zullen die er ook zijn voor de Syrische.

Lees verder “Syrische vluchtelingen”

Palestijnse vluchtelingen

Ingang van het Al-Bass-vluchtelingenkamp, Tyrus.
Ingang van het Al-Buss-vluchtelingenkamp, Tyrus.

Ik weet niet precies wat ik me had voorgesteld bij het Palestijnse vluchtelingenkamp Al-Buss in Tyrus, maar toen ik de toegang zag, schrok ik. Weliswaar was er geen blokkade, leek het gele wachthuisje leeg en konden de bewoners het gebied gewoon op en af lopen, maar het straatje was zó ingericht dat het snel viel af te sluiten. De bewoners konden op elk gewenst moment veranderen in gevangenen. Een bord dat mensen met een buitenlands paspoort geen toegang hadden, versterkte de indruk dat de vluchtelingen vooral buiten het zicht van de wereld moesten blijven.

Alleen al in Libanon wonen zo’n 400.000 Palestijnse vluchtelingen. Ik heb plausibel klinkende argumenten gehoord waarom dat cijfer te hoog is, en misschien klopt het inderdaad niet. Harde cijfers zijn in het Midden-Oosten zelden te krijgen. Het zijn er in elk geval tienduizenden. Het zijn er in elk geval te veel.

Lees verder “Palestijnse vluchtelingen”

Vluchtelingen (nog steeds)

Vluchtelingenopvang, Sidon

Ik blogde in december over de Syrische vluchtelingen die ik toen in de Bekaa-vallei had gezien. Ik schreef dat er, doordat de media verkeerden in een kerstroes, weinig aandacht was voor deze mensen, en ik voegde een samenvatting toe van wat ik had vernomen.

Ik weet niet of wat ik hoorde precies waar was. Eén van de opmerkelijke trekken van het Nabije Oosten is dat mensen verschillende identiteiten hebben en zich aanpassen aan degenen met wie ze spreken, wat op westerlingen vaak overkomt als “hypocriet” of “mensen naar de mond praten”. Dat ligt dus genuanceerder, maar in elk geval is de informatie die je krijgt lang niet altijd correct.

Lees verder “Vluchtelingen (nog steeds)”

Vluchtelingen

De regen valt zo hard, dat de riolen het niet meer aankunnen.
De regen valt zo hard, dat de riolen het niet meer aankunnen.

Ik heb hier in Libanon geen toegang tot internet, en vertel misschien iets dat u allang hebt vernomen op het Nederlandse nieuws. Ik vermoed echter van niet, want in december zijn de media vooral bezig met jaaroverzichten en wat dies meer zij. Het mediacircus draait in de laatste weken van het jaar een versnelling lager.

Langs de weg van Baalbek naar Zahlé zagen we een groot tentenkamp. Het was geen al te moeilijke gok dat het was ingericht om Syrische vluchtelingen te herbergen, en inderdaad: de mensen bleken vanuit Damascus naar Libanon gekomen. Maar we vernamen ook dat het geen Syriërs waren: het waren Palestijnen, die tot enkele dagen geleden leefden in een vluchtelingenkamp in Syrië.

Lees verder “Vluchtelingen”