Tag: De vergeten oorlog

De triomf van Hercules

On door Jona LenderinginGeschiedenis, Karthago, Romeinse Republiek, Wetenschapscommunicatie2 reacties
Hercules (Capitolijnse Musea, Rome)

Het bovenstaande standbeeld is ten tijde van paus Sixtus IV (r.1471-1484) in Rome opgegraven. Tussen de startboxen van het Circus Maximus en de Santa Maria in Cosmedin, om precies te zijn. Dat wil zeggen: op de plaats van een oude tempel van Hercules, waarvan u de resten nog onder de genoemde kerk kunt zien (de ara maxima). Het beeld is vrijwel zeker opgericht door de Romeinse generaal Scipio Aemilianus, die in 146 v.Chr. Karthago had verwoest. De appels van de Hesperiden die de halfgod in zijn hand heeft, zijn een verwijzing naar Afrika. Er is wel beweerd dat de Romeinen zich graag presenteerden als Hercules en hoewel ik daarvan niet overtuigd ben, ben ik er wel van overtuigd dat dit beeld de eindzege over de Karthagers moest gedenken.

Ik heb over de drie oorlogen tussen Rome en Karthago twee boeken geschreven: De vergeten oorlog, dat tevens probeert de Karthaagse cultuur te presenteren, en Hannibal in de Alpen, waarin ik het non-probleem van ’s mans route naar Italië benut om oudheidkundige methoden te tonen. U bestelt de twee boeken hier en daar. Ook heb ik naast deze blog een tweede, kleinere Karthago-blog bijgehouden, waar ik vandaag een punt achter zet. Er zijn grote artikelen, die eerder ook op deze blog zijn verschenen, en ook een hele batterij kleine stukjes. Hier is een overzicht.

Lees verder “De triomf van Hercules” →

Boekpresentatie “De vergeten oorlog”

On door Jona LenderinginGeschiedenis, Karthago, Romeinse Republiek, Wetenschapscommunicatie9 reacties

Als elk nadeel een voordeel heeft, dan is de verhouding bij de corona-epidemie vermoedelijk iets van 99:1. Een van de zeer, zeer weinige positieve dingen is dat we hebben ontdekt dat sommige dingen ook online kunnen. Lezingen en boekpresentaties bijvoorbeeld: je kunt ook thuis kijken/luisteren naar iets waar je anders een lange reis voor zou hebben moeten maken. Het is vergelijkbaar met de eerste boeken over kunst: je hoefde niet meer naar een museum in een verre stad te gaan, maar kon thuis de details bekijken, zonder de stress van de reis en de drukte van de tentoonstelling.

Lees verder “Boekpresentatie “De vergeten oorlog”” →

Uitnodiging: De vergeten oorlog

On door Jona LenderinginArcheologie, Geschiedenis, Karthago, Romeinse Republiek, Wetenschapscommunicatie3 reacties

Zoals de trouwe lezers van deze blog weten, heb ik de corona-impasse van afgelopen jaar benut om twee boeken te schrijven. Het ene heet Hannibal in de Alpen en legt uit waarom we zo weinig weten kunnen over ’s mans veelbesproken tocht naar Italië. Het gaat ook over wetenschappers die denken dat bronkritiek niet zo nodig is. Dit boek verscheen in januari.

Rome versus Karthago

Het andere boek heet De vergeten oorlog en verschijnt volgende week. Ik hoop dat de titel, die inderdaad rijp is voor het Meldpunt Clichéoverlast, u niet afschrikt, want het verhaal van de Eerste Punische Oorlog is interessant genoeg. Twee totaal verschillende mogendheden, de zeemacht Karthago en de landmacht Rome, stonden tegenover elkaar. De inzet: Sicilië.

Lees verder “Uitnodiging: De vergeten oorlog” →

De niet-Alexander-podcast

On door Jona LenderinginGeschiedenis, Wetenschapscommunicatie11 reacties
Alexander (Nationaal Museum, Kopenhagen)

Een tijdje geleden kreeg ik een even aardig als vleiend mailtje. Een mij nog onbekende Filip Zweifel vertelde me dat hij, nadat hij mijn boek over Alexander de Grote had gelezen, een reeks podcasts was gaan maken over de ondergang van het Perzische wereldrijk. Zou ik het leuk vinden om eens aan te schuiven?

Dat hoefde hij me geen twee keer te vragen. Mijn liefde voor Vlaanderen is algemeen bekend en dit was een ongezochte gelegenheid ook de Mithras-expositie te bezoeken. Zo was ik vorige week dus in België, waar ik ook het museum van Nijvel eindelijk heb bezocht, met de vondsten uit Liberchies.

Lees verder “De niet-Alexander-podcast” →

Uitnodiging voor boekpresentatie

On door Jona LenderinginDagelijks leven, Geschiedenis1 reactie

De trouwe lezers van deze blog weten dat ik in het afgelopen jaar twee boeken heb geschreven. Het eerst verschijnt De vergeten oorlog, waarin ik het verloop en de langdurige impact van de Eerste Punische Oorlog beschrijf. De afgelopen weken ben ik bezig geweest met de zetproeven en de voor dit boek ontworpen landkaarten. Het boek verschijnt in maart. Over een week of twee komt Hannibal in de Alpen in de winkel. Daarin vertel ik wat we wel en niet weten kunnen over de door de Karthaagse troepen genomen route. Een onzinprobleem waarover niettemin honderden publicaties zijn gedaan, ook in wetenschappelijke tijdschriften.

Tweeluik

Hannibal in de Alpen vormt een tweeluik met Bedrieglijk echt. Daarin ging het over tekstwetenschappers die voor hun beurt spraken en unprovenanced teksten uitgaven vóór in het laboratorium was vastgesteld dat het in elk geval geen slechte vervalsingen waren. Niet zelden zijn zulke teksten vals of zijn retracties nodig die zelf weer problematisch zijn. Hannibal in de Alpen behandelt het omgekeerde probleem: wetenschappers die laboratoriumgegevens presenteren als bewijs voor een bepaalde route, zonder dat ze de teksten voldoende hebben begrepen. Ik vertel bijvoorbeeld over een wetenschapper die dezelfde tekst én benut om de door hem geprefereerde route aannemelijk te maken én als ongeloofwaardig terzijde schuift. De peer-reviewers vonden zoveel inconsistentie geen bezwaar.

Lees verder “Uitnodiging voor boekpresentatie” →

Invisibilisering

On door Jona LenderinginMethodologie en theorie13 reacties
Vernon Ah, “Unwritten” (2011; Volkenkundig Museum, Leiden)

In de laatste versie van het computerspel Civilization zat een aardig nieuwtje: een van de wereldwonderen die de speler kan bouwen, heet Huey Teocalli. Dat is in de taal van de Azteken, het Nahuatl, de naam voor de grote tempel van Tenochtitlan, gewijd aan de oorlogsgod Huitzilopochtli en de regengod Tlaloc. En nu we het toch hebben over de Azteken: op de tentoonstelling in Leiden heet de Codex Borgia Codex Yoalli Ehecatl. Dat is Nahuatl voor “nacht en wind”.

Invisibilisering

Het zijn twee voorbeelden van een algemenere neiging om dingen aan te duiden met de naam die de betrokkenen er zelf aan geven. We hebben het niet meer over Peking maar over Beijing, niet meer over Opper-Volta maar over Burkina Faso. Dat heeft zo nu en dan iets gekunstelds, maar de bedoeling is goed. Hoewel niet iedereen de Codex Yoalli Ehecatl meteen zal kunnen plaatsen, associeer je zo’n naam tenminste eerder met Midden-Amerika dan als de tekst Codex Borgia zou hebben geheten. Die plaats je immers gelijk in het Europa van de Nieuwe Tijd. De gedachte dat het weleens niet om een Griekse of Latijnse tekst zou gaan, komt vermoedelijk niet eens bij je op.

Lees verder “Invisibilisering” →

Boeken over Karthago

On door Jona LenderinginGeschiedenis, Hellenisme, Karthago, Klassieken, Libië en Maghreb, Romeinse Republiek44 reacties

Oké mensen, ik heb jullie hulp even nodig. In januari verschijnt mijn boekje Hannibal in de Alpen. Zie boven. Daarin leg ik uit waarom we een ogenschijnlijk simpele vraag als “over welke bergpas trok het Karthaagse leger naar Italië?” niet beantwoorden kunnen. Op het eerste gezicht is een boek over een puzzel zonder oplossing even zinloos als het in het Portugees vertalen van Wat & Hoe Portugees?, maar het is een leuk onderwerp om te tonen dat zelfs een eenvoudige vraag een oudheidkundige dwingt na te denken over tekstuele problemen, klimaatreconstructie, topiek, archeologie, statistiek, biologie, tekstkritiek, paleohydrologie en wat dies meer zij. Kortom, tweede-lijn-voorlichting.

Eerste Punische Oorlog

In de tussentijd groeide ook een tweede boekje, dat in maart zal verschijnen, en is gewijd aan de Eerste Punische Oorlog. Dat is iets meer eerste-lijn-voorlichting: ik presenteer wat er is gebeurd. Hoewel ik soms inga op de vraag waarom we weten wat we weten, is het verder eigenlijk allemaal rechttoe, rechtaan. Eerst een deel over de strijdende partijen, dan een deel over de oorlog zelf, tot slot een deel over de gevolgen.

Lees verder “Boeken over Karthago” →