Kybele in de Grieks-Romeinse wereld

Een Romeinse Kybele (Museum Carnuntinum, Petronell)

De cultus van de moedergodin was, zoals ik in het vorige stukje schreef, in Anatolië eeuwenoud en de naam Kybele kwam uit het oosten van die regio. De Frygiërs, die in de IJzertijd Anatolië waren binnengetrokken en zich in het westen van Anatolië hadden gevestigd, namen de cultus over. Zo bezien is het grappig dat de Griekse en Romeinse auteurs de cultus van Kybele typeren als Frygisch. Frygië was echter alleen een halteplaats bij de verspreiding van de cultus naar het westen. Een andere halteplaats kan de Lydische hoofdstad Sardes zijn geweest, waar een tempel stond voor Kubaba.

Griekse godin

De Grieken meenden dat de Anatolische geboortegodin dezelfde was als hun eigen Rhea, de moeder van de Olympische goden en godinnen Hestia, Demeter, Hera, Hades, Poseidon en Zeus. Deze gelijkstelling vergemakkelijkte de verspreiding van de cultus, die al in de zesde eeuw v.Chr. bekend was in Lokroi in Zuid-Italië. De Grieken waren geïntrigeerd door de extatische riten van “de grote moeder van de goden”, maar Kybele werd nooit deel van de gewone Griekse mythische wereld.

Lees verder “Kybele in de Grieks-Romeinse wereld”

Taurobolium

Laatantiek stierenoffer (Forum Romanum)

In zijn Peristephanon beschrijft de Romeinse dichter Prudentius (348-413) een merkwaardig offer dat bekendstaat als taurobolium. Onze auteur vertelt dat bij dit ritueel de hogepriester, in een gewaad van purper, afdaalde in een kuil die was afgedekt met een rooster. Andere priesters doodden daarboven met een heilige speer een stier, waarna een ware regen van bloed neerdaalde op de hogepriester. Die klom vervolgens weer naar boven terwijl omstanders hem, goor als hij was, op toejuichingen onthaalden.

Prudentius rondt deze beschrijving af met de opmerking dat als zo honderd stieren werden geofferd, een zogeheten “hecatombe”, de ingewandenschouwers bijna letterlijk zwommen in het bloed. Dat wil ik best geloven, want runderen hebben inderdaad nogal wat bloed in het lichaam. Niet voor niets zeggen we dat iemand bloedt als een rund.

Lees verder “Taurobolium”