Waarom is archeologie belangrijk?

On juni 25, 2017maart 14, 2023 door Jona LenderinginArcheologie, Geesteswetenschappen, Lage Landen, Wetenschap, Wetenschapscommunicatie29 reacties

Een incident waarover ik vaker heb geblogd: staatssecretaris van Cultuur Halbe Zijlstra die zei niet te weten wat hij moest met “musea vol opgegraven potten en pannen”. Het schokkende was niet de provocatie maar het uitblijven van repliek. Er werd wel geklaagd, maar ik heb geen ingezonden stukken gelezen en heb geen hoogleraren zien aanschuiven bij DWDD om uit te leggen hoe archeologie de empirische onderbouwing heeft geleverd van de vooruitgangsgedachte. Deze stilte is raar, want als antivaxxers of klimaatontkenners wartaal uitslaan, komen er wel reacties.

Het voorval is bovendien niet uniek. Ander voorbeeld: een artikel waarin stond dat het bewijs voor het bestaan van het Nijmeegse aquaduct niet alleen op vondsten was gebaseerd maar ook op vergelijking, zou de aquaductenaffaire van 2014 in de kiem hebben gesmoord. Maar zelfs toen de Radbouduniversiteit om advies werd gevraagd, zwegen de archeologen. Nog een voorbeeld: geen archeoloog heeft antwoorden gegeven toen burgers via de Nationale Wetenschapsagenda vragen stelden.

Lees verder “Waarom is archeologie belangrijk?” →

How do they know?

On oktober 31, 2015maart 15, 2023 door Jona LenderinginArcheologie, Cultuur, Geesteswetenschappen, Geschiedenis, Klassieken, Musea, Oudheid, Verbijstering, Wetenschapscommunicatie15 reacties

Gisteren werd uw vanaf nu favoriete oudheidkundige tijdschrift, Ancient History Magazine in het Allard Piersonmuseum officieel gepresenteerd. De uitgever, Rolof van Hövell, hield een toespraakje over het belang van historische kennis en de ambitie van Karwansaray Publishers een platform te zijn voor de uitwisseling van ideeën. Daarna verzorgde ik een rondleiding door het blad en tot slot overhandigden Josho en ik de eerste exemplaren aan Wim Hupperetz (de directeur van het museum en onze gastheer) en aan Wim Weijland (de directeur van het Rijksmuseum van Oudheden). Welke Wim het eerste eerste exemplaar heeft gekregen en welke het tweede eerste exemplaar, mogen ze zelf uitmaken.

Pieter Stroobach maakte foto’s, die later nog online komen, maar de bovenstaande foto is er alvast: dit ben ik tijdens de door mij verzorgde rondleiding door het blad. Meer in het bijzonder leg ik hier uit dat we aan het einde een rubriekje “How do they know?” hebben, waarin we uitleggen wat oudheidkundigen nou eigenlijk doen. Dat wordt namelijk zelden uitgelegd. In dit nummer: met welke technieken stellen oudheidkundigen vast dat een papyrus echt is? Volgend keer: een stuk van Casper Porton over de uitspraak van het Latijn. Later: eliminatie, de koolstofmethode, het verschil tussen spreek- en schrijftaal, en zo voort en zo verder.

Lees verder “How do they know?” →

Cultuurbeleid

On september 21, 2015augustus 25, 2021 door Jona LenderinginAmsterdam, Cultuur, Musea, Politiek9 reacties

Ik gun het best aan het Rijksmuseum, dat het voor 160 miljoen euro twee schilderijen van Rembrandt kan kopen. Een tientje per Nederlander: het is fors, maar te verdedigen en ik zal zeker eens gaan kijken.

En toch. Primo, als de schilderijen zo’n enorme culturele waarde vertegenwoordigen, waarom staat de Franse regering de verkoop dan toe? En secondo: nog niet zo lang geleden bezuinigde Halbe Zijlstra zo’n 200 miljoen op de culturele sector. Die bezuinigingen hadden met dit bedrag voor een deel ongedaan gemaakt kunnen worden.

Lees verder “Cultuurbeleid” →

Potten en pannen

On mei 23, 2013augustus 11, 2021 door Jona LenderinginArcheologie, Cultuur, Geesteswetenschappen, Geschiedenis, Oudheid, Politiek, Wetenschap, Wetenschapscommunicatie

En zo maakte voormalig staatssecretaris van Cultuur Halbe Zijlstra toch school met zijn opmerking dat hij niet wist wat hij aan moest met “musea vol opgegraven potten en pannen”. Zijn epigoon blijkt niemand minder dan de Turkse premier Recep Erdoğan, die eveneens van mening is dat potten en pannen behoorlijk in de weg kunnen liggen. Lees maar. Beide heren bedoelen, vanzelfsprekend, dat ze niet goed weten waartoe archeologisch onderzoek dient.

Voor een oudheidkundige is zoiets natuurlijk vervelend om te lezen, maar de mannen hebben wel een punt: het belang van de oudheidkundige disciplines spreekt niet vanzelf en zal af en toe moeten worden uitgelegd. De subsidie van archeologische musea is geen absoluut recht en er zijn legio situaties denkbaar waarin het oudheidkundig onderzoek moet wijken voor andere zaken.

Lees verder “Potten en pannen” →

Museum in de problemen

On mei 28, 2012december 10, 2022 door Jona LenderinginArcheologie, Cultuur, Geschiedenis, Klassieken, Musea, Wetenschapscommunicatie4 reacties

Ik schrijf deze dagen nogal eens over het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden. Ik heb verteld waarom het een fijne plek is en ik heb erop gewezen dat het opvallend goed omgaat met het publiek. Het museum zou echter wel eens in de problemen kunnen raken.

De Raad voor Cultuur heeft onlangs een advies uitgebracht aan de staatssecretaris. Verschillende musea hebben over dit advies geklaagd; het Rijksmuseum bijvoorbeeld en het Mauritshuis. Er vallen uitdrukkingen als “helaas niet gebaseerd op feiten”.

Lees verder “Museum in de problemen” →

De kop uit het zand?

On maart 22, 2012februari 15, 2023 door Jona LenderinginPseudowetenschap, Wetenschap, Wetenschapscommunicatie

Een tijdje geleden kwam een geleerde uit Delft in het nieuws, omdat hij meende dat er reden was om aan te nemen dat buitenaardse wezens de aarde wel eens aandeden. De natuurwetten maken dat vrijwel onmogelijk, en geloof in UFO’s geldt om die reden dan ook als pseudowetenschap.

De man sprak over UFO’s in zijn vrije tijd, maar gegeven zijn positie als medewerker van een wetenschappelijke instelling, meende de Delftse universiteit dat het toch beter was een begeleidingscommissie in te stellen (meer). Alleszins redelijk.

Lees verder “De kop uit het zand?” →