De odyssee van een amfoor

De Herakles-amfoor (Museum für Kunst und Gewerbe, Hamburg)

Een paar weken geleden was ik in Hamburg, waar ik onder meer het Museum für Kunst und Gewerbe bezocht. Zoals zoveel musea heeft ook dit altijd ergens een kleine, tijdelijke expositie, zodat er voor terugkerende bezoekers steeds iets nieuws is te zien. Dit keer: de geschiedenis van een Atheense amfoor. U ziet hem hierboven en omdat ronde oppervlakken zich zelden lekker laten fotograferen heeft u hieronder straks nog een foto.

Ik vertel erover omdat de geschiedenis van een voorwerp onderdeel is van dat voorwerp. Eigenlijk zou de bezoeker van een museum bij elk voorwerp niet alleen moeten kunnen vernemen wat het is, maar ook hoe het is gemaakt, verhandeld en verworven. De betekenis van een object verandert immers voortdurend. Een antiek gebruiksvoorwerp – een glazen fles, een boekrol, in dit geval een amfoor – kan een grafgift worden, zich ontpoppen als profijtelijke buit, dienen om iemand respectabel te doen lijken en dan ineens, nog een metamorfose later, bewijsstuk zijn in een rechtszaak over heling.

Lees verder “De odyssee van een amfoor”

Waterdrager

Hellenistisch beeldje van een waterdrager (Allard Pierson-museum, Amsterdam)

Het bovenstaande leuke beeldje, waarvan de foto ietwat onscherp is, staat in het Amsterdamse Allard Pierson-museum. Het komt uit Egypte, is gemaakt van terracotta en dateert volgens het museum uit de tweede of eerste eeuw v.Chr. Misschien kunnen we iets preciezer zijn, want de amfoor die het mannetje draagt lijkt er een te zijn van het type dat bekendstaat als AE 2 en dat is na het midden van de eerste eeuw v.Chr. niet meer vervaardigd.

Hoe dat ook zij, de man is een waterdrager: hij verdient zijn brood door in de haven kruiken met vloeistoffen (dus niet alleen water) te vervoeren naar de plaats waar wijn of de olie wordt overgeslagen in een handzamer verpakking, zoals leren zakken, flessen of kleinere kruiken. Dit was zwaar lichamelijk werk, want zo’n volle amfoor woog al snel een kilo of vijftig. Ik zou weleens willen weten wat deze mensen wisten van de juiste ergonomische manier om een lading op te pakken, te tillen, te dragen en neer te zetten. Ik heb in Andalusië weleens een Dressel-20-olijfolieamfoor in mijn handen gehad en die vond ik, leeg als ’ie was, al behoorlijk zwaar.

Lees verder “Waterdrager”