De geboorte van Afrodite

De baetyl van Pafos

Eind volgende week begint in het Rijksmuseum van Oudheden de expositie “Cyprus. Eiland in beweging”. Ik was gisteren in het museum en mocht even achter de schermen kijken. Ik zag al enkele prachtige voorwerpen en ik verklap geen geheim als ik u zeg dat de catalogus er ook piekfijn uitziet. Wat u vermoedelijk niet zult zien, is de baetyl uit Oud-Pafos.

Een baetyl is een grote steen die religieuze eerbewijzen krijgt omdat er een godheid in zou wonen. De naam, afgeleid van het Semitische Beth-El, betekent dan ook “huis van god”. Het gebruik stamt uit het oosten: er waren bijvoorbeeld baetyls in de Fenicische havensteden Byblos en Tyros. In het Syrische Emesa, het huidige Homs, werd de zonnegod Elagabal vereerd als een kegelvormige zwarte steen die werd beschermd door een adelaar, de Syrische zonnevogel. Van deze steen werd gezegd dat ze uit de hemel was komen vallen, wat de gedachte heeft doen postvatten dat het een meteoriet zou kunnen zijn geweest. Dat vertelde men ook van de steen die tijdens de Tweede Punische Oorlog van Pessinos in Turkije naar Rome werd overgebracht en die niets minder zou zijn dan de godin Kybele zélf. In onze tijd is er vanzelfsprekend de Zwarte Steen in Mekka.

Lees verder “De geboorte van Afrodite”

Een Perzisch slagveld

Kouklia – Marchellos

In 499 v.Chr. kwamen de Ioniërs (d.w.z., de Grieken in het westen van het huidige Turkije) in opstand tegen hun Perzische overheersers. Al snel boekten ze enige successen: ze zetten de pro-Perzische bestuurders af en verbrandden de residentie van de lokale Perzische machthebber, Sardes. Vervolgens voeren ze naar Byzantion, waarmee ze de Perzische troepen in Europa afsneden, en daarna naar Cyprus. De meeste plaatselijke koningen op dat eiland kozen partij voor de Ioniërs.

Dit maakte het voor de Perzen moeilijk nog met een vloot naar het westen te komen, temeer daar de Cyprioten zich verenigden onder één leider, Onesilos van Salamis. Het zou moeilijk zijn voor de Perzen de ene stadstaat tegen de andere uit te spelen. Alleen Amathous, een havenstad in het zuiden, was trouw gebleven en deze stad werd door Onesilos belegerd. Terwijl de Cyprioten hun aandacht daarop richtten, landen de Perzen in het noorden van het eiland en vielen Salamis aan, de stad van Onesilos. Daar kwam het tot een treffen tussen enerzijds de Perzen en anderzijds de Cyprioten en Ioniërs. Toen Onesilos sneuvelde, liepen zijn troepen en die uit de stad Kourion over naar de Perzen.

Lees verder “Een Perzisch slagveld”