Wat leuk: website Neerlandistiek.nl bestaat vandaag dertig jaar. Dat is langer dan de html waarin websites worden gemaakt, maar het internet is ouder en uitgebreider dan het wereldwijde, door hyperlinks verbonden web. Neerlandistiek.nl is ooit begonnen als een elektronische nieuwsbrief.
Simpel samengevat gaat Neerlandistiek.nl over vrijwel alle aspecten van de mooiste taal van de wereld. Denk aan literatuur, denk aan taalkunde, denk aan taalverwerving. Het is een gezonde website waar letterlijk elke dag iets te lezen is waarvan je denkt: dit is iets dat ik niet wist en waar ik, nu ik het wel weet, blij om ben dat ik het nu weet. En dat al dertig jaar! Dat is een felicitatie waard.
Het is even na half negen in de ochtend als ik dit schrijf. Boekhandel Nawijn & Polak, gevestigd op de markt in Apeldoorn, is nog gesloten. Dankzij de zegeningen van het internet heeft men de eerste bestelling van vandaag echter al binnen. Toen ik een half uur geleden wakker werd, las ik namelijk deze boekrecensie, geschreven door Marc van Oostendorp. Dat is geen veilingmeester die over elk boek wat positiefs zegt – hij oordeelde negatief over de graphic novelMax Havelaar – dus ik vertrouw Van Oostendorps oordeel. Omdat hij over Multatuli verknipt, het boek dat hij vanmorgen besprak, heel positief oordeelde, heb ik het ongezien besteld.
Van Oostendorp focust op de samensteller, Chris van de Ven: “een ouderwetse idealist”, iemand die ervan droomt “de wereld beter te maken” en die, om zo te zeggen, “vanuit de negentiende eeuw een beetje warmte in de twintigste heeft weten te brengen”. Kijk, dat is nou de opsteker die je wil hebben in de vroege ochtend.
Twee weken geleden bestond mijn blog acht jaar en ik had me voorgenomen een stukje te schrijven over drie blogs die me de afgelopen jaren als voorbeeld hebben gediend. De actualiteit sprong er die dag voor, maar eigenlijk had ik een compliment willen geven aan Peter Breedveld, een van de eerste bloggers in Nederland en qualitate qua iemand die allerlei dingen heeft bedacht. Zijn blog Frontaal Naakt had bijvoorbeeld aanvankelijk de vorm van een tijdschrift dat op zondag verscheen met een aantal stukken. Het was Breedveld die – vermoedelijk niet als enige maar wel als eerste binnen mijn horizon – zag dat die vorm niet werkt. Je moet je stukken verspreid over de week publiceren.
Ook als het gaat om het definiëren van een thema, is Breedveld een voorganger. Simpel gezegd: met schrijven over alles wat bij je opkomt of met het bijhouden van een kroniek van alledag draag je niets zinvols bij. Je moet een thema hebben om herkenbaar te zijn. Breedvelds blog is van breed en algemeen cultureel geradicaliseerd naar een verzameling (naar mijn smaak: te) scherpe stukken over iedereen die kritisch is over de multiculturele samenleving; zelf ben ik me gaan toeleggen op het informeren over de ontwikkelingen in de oudheidkunde. Dat is een andere richting maar dat doet niet af aan het feit dat ik me, net als Breedveld, ben gaan beperken. Een wegbereider moet hij helaas ook zijn op het gebied van modereren, het bannen van vervelio’s, het problemen krijgen met stukken en de noodzaak te beschikken over de adviezen van een jurist. Het feit dat Breedveld ondanks weerstand door blijft gaan, vind ik knap.
Willem Frederik Hermans schreef eens dat Multatuli de enige Nederlandse auteur is die ruim anderhalve eeuw interessant is gebleven. Inmiddels is dat alweer bijna twee eeuwen en als u nog nooit iets van Multatuli hebt gelezen, adviseer ik u te beginnen met Woutertje Pieterse. De digitale versie vindt u hier.
Houdt u meer van papieren boeken, dan zijn er de twee door Jan Kruis geïllustreerde delen en is er bovendien een versie die is hertaald door Ivo de Wijs. Die voegde bovendien een mooi einde toe aan het onvoltooide meesterwerk, een einde dat mij een tijdje geleden deed omfietsen naar Steyl. Het is een kwestie van belangstelling welke van de twee edities het geschiktste voor u is; mocht het u boeien dan is daar mijn bespreking van de twee Wouters.
Ik zou u voor een eerste begin ook het hilarische “De zegen Gods door Waterloo” kunnen aanraden. Cabaretesk geouwehoer van de korte baan, zeker, maar wel geouwehoer dat ergens over gáát.
Afgelopen zaterdag las ik De zevenvoudige dood van Evelyn Hardcastle van Stuart Turton. U houdt een blogstukje daarover tegoed, maar vandaag vertel ik u alvast dat de hoofdpersoon van die roman dezelfde dag steeds opnieuw meemaakt. Een dag die zal eindigen met een moord. Hoewel gepresenteerd als een whodunnit verklap ik u niets – althans niets dat u na de eerste bladzijden niet al in de gaten hebt – als ik u zeg dat het in feite een zedenschets is rond een nederdaling ter helle. Een soort Groundhog Day dus, en of De zevenvoudige dood van Evelyn Hardcastle een even goede afloop heeft, dat verklap ik u niet.
Wat voor de gevangenen het ergste is, is de zekerheid van de herhaling. Eén ervan wil de moord nog verhinderen, een ander heeft het bijltje erbij neergegooid en wil alleen nog maar weg, tot elke prijs. Maar ook al reageren ze verschillend, de onafwendbaarheid waarmee het kwaad iemand zal treffen, dat is voor de gevangenen de ergste van alle kwellingen.
Nu verander ik even van onderwerp en ga ik het hebben over Marc van Oostendorp (op twitter te vinden als @fonolog), die in twee of drie jaar is uitgegroeid tot mijn favoriete blogger.
Vanmiddag wordt in het Rijksmuseum van Oudheden Het visioen van Constantijn gepresenteerd. U bent natuurlijk de hele dag welkom in het dit jaar twee eeuwen jonge museum, maar als u de heren hierboven de ingang aan het Rapenburg ziet bewaken, weet u zeker dat u op ruwweg het juiste moment binnen komt lopen. Dat is een andere manier om te zeggen dat de inloop begint rond een uur of drie.
Voor wie het nog niet weet: Het visioen van Constantijn gaat over een gebeurtenis die de wereld heeft veranderd. Vóór de regering van keizer Constantijn werden christenen vervolgd en gedood. Tijdens zijn regering – maar niet dankzij hem – kwam aan die vervolging een einde. Sterker, hij begon de kerk te begunstigen. Volgens een legende deed Constantijn dat na een visioen en een militaire zege, maar het wonderlijke is dat dat visioen een heidens karakter had en dat noch de teksten over die overwinning noch het beeldmateriaal veel christelijks bevatten.
Neerlandicus Marc van Oostendorp is een van de leukste mensen om online te volgen, bijvoorbeeld omdat hij vrijwel elke ochtend een stukje heeft op Neerlandistiek, de groepsblog van onze neerlandici. Als u van het blogstukje dat ik nu aan het schrijven ben alleen maar onthoudt dat u die blog moet gaan volgen, is het al goed.
Vanmorgen was Van Oostendorp op dreef. In dit filmpje vertelt hij hoe “het tijdschrift Kijk, het populairwetenschappelijk tijdschrift Kijk, het tijdschrift dat mij ooit aan de wetenschap heeft gebracht” had overwogen een stukje over een flauw onderzoekje te publiceren, dat de journalist in kwestie van een emeritus hoogleraar had gehoord dat het onderzoek geen echt nieuws bracht en dat Kijk er desondanks aandacht aan had besteed. Het voorval is me uit het hart gegrepen en dan bedoel ik niet dat ook ik mooie herinneringen heb aan het prachtblad Kijk. Journalisten vragen ook mij regelmatig om commentaar en ik help ze graag, maar het lukt me zelden om een trivialiteit uit de krant te houden.
Elke ochtend schrijft Marc van Oostendorp een stukje op Neerlandistiek, de groepsblog van onze neerlandici. Ik weet niet goed meer wanneer ik die blog heb ontdekt maar ben in de loop van de tijd steeds meer gaan waarderen hoe Marc daar ’s morgens de dingen groet. Het lezen van zijn stukjes is zo’n fijne manier om de ochtend te beginnen: kop koffie erbij, mijn eigen computer net opgestart, iets leuks om de geest aan te slijpen voordat de dagelijkse sleur begint.
Vandaag kan ik eens een keer terugschrijven. U leest Marcs stukje, gewijd aan een sonnet van Ida Gerhardt, hier. Het bijbehorende plaatje vindt u hierboven. Vlindervleugels.
Sinds ik eens een stukje wijdde aan de wijze waarop de Leidse universiteit een van zijn waardevolste medewerkers had geschoffeerd, heb ik die medewerker driemaal gesproken en lees ik met nóg meer plezier de bijna dagelijks blogs van Marc van Oostendorp op Neerlandistiek.nl. Gisteren wierp hij een leuke vraag op die ik gewoon beantwoorden móet.
Hij constateert dat van een wetenschapper enerzijds wordt verwacht dat hij zo objectief mogelijk is. Liefst een beetje saai en zakelijk zelfs, maar
wetenschap heeft nauwelijks zin als de wetenschappelijke stem niet af en toe wordt gehoord in het maatschappelijk debat. En in het maatschappelijk debat komen alleen personen aan bod, mensen met een soort herkenbare eigen stijl, mensen met enige retorische begaafdheid, mensen die niet alleen maar saai en zakelijk zijn.
De blog Neder-L, waarop een groep neerlandici dagelijks schrijft over hun vakgebied, bevatte onlangs een 1 april-grap die in elk geval mij even op het verkeerde been zette. Auteur Peter Arno Coppen kondigde vroeg in de ochtend aan dat de blog zou worden gesplitst in een gratis, publiek deel en een betaalsite. Zijn collega Marc van Oostendorp reageerde daarop als door een adder gebeten: dit had de redactie nooit afgesproken, neerlandistiek diende toegankelijk te blijven, hij was boos, zou een nieuwe blog gaan beginnen. Verschillende formuleringen maakten duidelijk dat het een grap moest zijn, maar ik heb die eerste april toch even geaarzeld.
Het zou namelijk zomaar hebben gekund. Zoals de vaste lezers van deze kleine blog weten, maak ik me nogal wat zorgen over de toekomst van de humaniora. Illustratief is, denk ik, de gang van zaken vorig jaar aan de UvA: terwijl er grote problemen waren, claimde men dat de humaniora belangrijk waren, maar toonde men dat niet. Als de UvA-geesteswetenschappers zichzelf te kijk hadden willen zetten als zelfingenomen en wereldvreemd, hadden ze dat niet efficiënter kunnen doen. Helaas geldt dat voor alle letterenfaculteiten. Een goede website waar de doorbraken in de taalkunde aan het publiek worden getoond? Is er niet. De archeologische vondsten in Kessel aangrijpen om de mensen te tonen dat archeologen en historici verschillend denken over de aard van een oudheidkundig bewijs? Doen we niet. Tonen welke hermeneutische benaderingen er bestaan? Ga maar vragen bij de theologen. Omdat vrijwel niemand de moeite neemt de humaniora uit te leggen, is het alleszins denkbaar dat er werkelijk nog eens geld gevraagd zal worden voor een blog over neerlandistiek. Men is er onprofessioneel genoeg voor.
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.