Tag: Cádiz

Melqart in meervoud

On door Jona LenderinginArcheologie, Fenicië, Geschiedenis, Museumstuk3 reacties
Viermaal Melqart (Cádiz Museum)

Wie mijn blog een beetje volgt, heeft inmiddels mijn fascinatie met Cádiz herkend: het eiland aan de rand van de wereld, waar de Feniciërs een tempel bouwden voor Melqart. Dat is meer een titel dan een godheid, want het betekent niets meer dan “stadskoning”.

Zoals in het moederland gebruikelijk, stonden er twee zuilen voor die tempel, de “zuilen van Melqart” dus. Hier eindigde de Mediterrane wereld, hier begon iets anders. De Grieken, die Melqart gelijkstelden aan hun Herakles, verplaatsten de naam naar de Straat van Gibraltar: de twee bergtoppen aan weerszijden zouden door Herakles óf van elkaar zijn gescheiden om er water binnen te laten, óf naar elkaar toe zijn getrokken om zeemonsters weg te houden uit de Mediterrane wateren. Het hielp niet, maar in elk geval: de Zuilen van Herakles markeerden opnieuw een eindpunt.

Lees verder “Melqart in meervoud” →

Fenicisch Cádiz

On door Jona LenderinginArcheologie, Fenicië, Geschiedenis, Iberië5 reacties
Fenicische sieraden uit Cádiz (Cädiz Museum)

Ik blogde al over mijn bezoek aan de Spaanse havenstad Cádiz en vertelde dat daar Fenicische huizen waren opgegraven. Die lagen onder een Romeinse vissaus-werkplaats die op zijn beurt weer ligt onder een modern marionettentheater. (Daarom noemt het even verderop gelegen Cádiz Museum de vindplaats Teatro Comico.) De vissen en de marionetten laat ik wat ze zijn, het gaat me om die Fenicische huizen.

Niet zomaar een stad

Cádiz is namelijk niet zomaar een stad en die huizen zijn niet zomaar huizen. Simpel gezegd: Cádiz (ofwel Gadeira ofwel Gadir, “kasteel”) was het meest westelijke punt waar de Feniciërs kwamen. Hier knoopte hun eigen handelsnetwerk aan op het Atlantische netwerk. Dat strekte zich naar het zuiden uit tot de goudaders van de Bambouk en naar het noorden naar de tinmijnen van Armorica en misschien Cornwall. Een derde handelsnetwerk was het Andalusische, dat men ook wel aanduidt als Tartessos: een naam voor de Zuid-Iberische Brons- en IJzertijdcultuur. Cádiz was niet zomaar een stad maar een knooppunt.

Lees verder “Fenicisch Cádiz” →

Een dienstreis naar Cádiz

On door Jona LenderinginDagelijks leven, Fenicië, Karthago, Romeinse Keizerrijk, Romeinse Republiek, Toerisme1 reactie
Punische terracotta (Museum van Cádiz)

Er was eens een man in Karthago die, naar eigen zeggen, stapelgek was. Insanus. Deze Heliodorus liet zijn geestelijke situatie merken door in zijn testament te bepalen dat zijn sarcofaag geplaatst moest worden in Cádiz, opdat hij zou zien wie helemaal naar de rand van de aarde zouden reizen om zijn graf te zien. Die mensen zouden nog gekker zijn dan hij.

Die gek, dat ben ik. Eind jaren tachtig hoorde ik over dit grafschrift en dus moest ik het zien. Toen ik destijds door Andalusië reisde, nam ik vanuit Sevilla de trein naar Cádiz. Helaas stapte ik verderop over op de verkeerde trein, zodat ik het grafschrift destijds niet heb gezien. Zo’n drieëndertig jaar later, afgelopen zaterdag, had ik de herkansing. Mijn vriendin had in Nederland al een treinkaartje besteld van Córdoba naar Cádiz, want voor mij zijn online financiële transacties te ingewikkeld en de hogesnelheidslijn veronderstelt reservering.

Lees verder “Een dienstreis naar Cádiz” →

Jachin en Boaz

On door Jona LenderinginArcheologie, Fenicië, Geschiedenis, Jodendom14 reacties
De “high place of worship” in Sfiré

Sfiré is een stadje in het noorden van Libanon, niet heel ver van de Syrische grens, waar niet minder dan zes antieke tempels staan. Eén ervan staat bekend als “het grote huis” en is naast de plaatselijke moskee: een aardig voorbeeld van een cultusplaats die al minimaal een millennium of twee in gebruik is. Een ander staat op een heuveltop die ik te ver vond om te beklimmen; drie tempels staan vlakbij elkaar en zijn eigenlijk best indrukwekkend. Tot slot is er een “high place of worship”: een rotspunt waarop ooit een altaar stond.

Zo’n altaar kon behoorlijk groot zijn en was niet zelden omgeven door een omheining die de grens markeerde tussen het profane en het heilige. Hierboven ziet u een uit de Romeinse tijd daterende muur om de high place of worship van Sfiré. En daar is iets wonderlijks mee: links en rechts staan twee symbolen afgebeeld die ik alleen kan uitleggen als gestileerde pilaartjes.

Lees verder “Jachin en Boaz” →

Imperator

On door Jona LenderinginArcheologie, Geschiedenis, Iberië, Museumstuk, Romeinse Republiek2 reacties
De imperator-inscriptie uit het Louvre
De imperator-inscriptie uit het Louvre

Voor de bovenstaande bronzen plaat, gevonden in Cádiz in Andalusië, ben ik eens speciaal naar het Louvre gegaan. Vooruit, ik was al in Parijs en zou er vroeg of laat toch wel zijn beland, maar toch. De inscriptie is interessanter dan ze op het eerste gezicht lijkt; als u de Latijnse tekst precies wil lezen, kan het hier.

De strekking is dat de Romeinse veldheer Lucius Aemilius Paullus, die later de Macedoniërs zou onderwerpen, de burgers van een dorp ontsloeg van de diensten die ze moesten verrichten als slaven voor hun burgers in Hasta, het huidige Mesas de Asta. Een en ander gebeurde ergens tussen 191 en 189 v.Chr.

Lees verder “Imperator” →