Tag: Ernest Renan

Hadrianus’ houtvesters

On door Jona LenderinginGeschiedenis, Romeinse Keizerrijk3 reacties
Houtvestersinscriptie uit Bayt az-Zahlah (American University, Beiroet)

De hier afgebeelde inscriptie ligt in de tuin voor de ingang van het Archeologische Museum van de Amerikaanse Universiteit in Beiroet. De Romeinse steenhouwer had weinig ruimte en heeft aan het begin, linksboven, vier letters verstrengeld tot één complex teken, dat vrijwel iedereen destijds kon ontstrengelen tot IMP H. Omdat daarop de letters AD volgen, samen met de nu niet meer zo goed leesbare letters AU, was het te lezen als IMP HAD AU. Op de volgende twee regels was G DEFINITIO SILVARUM te lezen. Als we de diverse afkortingen uitschrijven, staat er:

IMP(eratoris) HAD(riani) AU-
G(usti) DEFINITIO
SILVARUM

Vertaald: grens van de wouden van keizer Hadrianus Augustus.

Lees verder “Hadrianus’ houtvesters” →

Renan, Renan, steeds Renan (4)

On door Jona LenderinginArcheologie, Fenicië, Geschiedenis, Klassieken, Wetenschap5 reacties
Ernest Renan, de ontdekker van het oude Fenicië

[Dit is het laatste van vier stukjes over een Franse geleerde die ik werkelijk overal lijk tegen te komen. Het eerste was hier.]

Ik heb nu driemaal geblogd over de Franse geleerde Ernest Renan, die, zoals zoveel van zijn tijdgenoten, dacht vanuit een sjabloon over oostelijke, Semitisch-sprekende, nomadische, religieuze volken en westelijke, Indo-Europees-sprekende, in steden wonende, meer filosofisch ingestelde volken. De sjabloon is onhoudbaar, maar Renan was niet de enige die meende dat er een karakterverschil bestond tussen Oost en West. Nog altijd zijn er kwakhistorici die denken dat de Griekse overwinning in de Perzische Oorlogen verhinderde dat het ontluikende, verondersteld vrije westen zou zijn gesmoord door het tirannieke, verondersteld mystieke oosten.

Wat Renans ideeën in positieve zin onderscheidde van deze in feite pre-wetenschappelijke opvattingen, was dat hij de sjabloon niet voor vanzelfsprekend aannam, maar kritisch doorlichtte. Ibn Rushd behoorde, als Arabischsprekende, tot de oosterse wereld, maar was toch een filosoof die de westerse wereld had helpen vormen. Omgekeerd kon Renan van Jezus van Nazaret stellen dat deze altijd in zijn joodse (Semitische) wereld was gebleven: daar paste de sjabloon volgens hem dus wel.

Lees verder “Renan, Renan, steeds Renan (4)” →

Renan, Renan, steeds Renan (3)

On door Jona LenderinginGeschiedenis, Islam, Klassieken, Middeleeuwen1 reactie
Renan, ontdekker van Fenicië

[Dit is het derde van enkele stukjes over een Franse geleerde die ik werkelijk overal lijk tegen te komen. Het eerste was hier.]

Ik betoogde dat Renan werkte vanuit een soort sjabloon, waarin de Semitische volken neigden tot mystiek, geweldige poëzie schreven en het monotheïsme hadden uitgevonden, terwijl de Indo-Europees-sprekenden polytheïsten waren die zich uitdrukten via mythen en later de filosofie hadden uitgevonden. Dit was Renans vorm van een al oudere visie dat “Het Despotische Oosten” tegenover “Het Vrije Westen” zou staan.

Lees verder “Renan, Renan, steeds Renan (3)” →

Renan, Renan, steeds Renan (2)

On door Jona LenderinginChristendom, Cultuur, Geschiedenis, Klassieken, Oudheid4 reacties
Ernest Renan, de ontdekker van het oude Fenicië

[Dit is het tweede van enkele stukjes over een Franse geleerde die ik werkelijk overal lijk tegen te komen. Het eerste was hier.]

Steeds wordt aangenomen dat “onze” beschaving afkomstig is uit Griekenland, en ik vraag me af waarom. Ik heb er al eens eerder over geschreven. Het gaat om een heel moeilijke stelling, die je alleen kunt bewijzen door een aantal deelstellingen te bewijzen:

  1. dat wij ideeën delen met de oude Grieken;
  2. dat die ideeën uitsluitend in Griekenland zijn ontstaan;
  3. dat die ideeën continu zijn geweest van toen tot nu;
  4. dat de ideeën die we niet delen met de Grieken, minder talrijk en/of minder belangrijk zijn.

Over deze materie is veel gepubliceerd, en deze publicaties bestaan veelal uit lange reeksen voorbeelden van aspecten van de moderne cultuur die Griekse antecedenten hebben. Daarmee bewijs je de eerste deelstelling, maar niet de tweede en de derde. Door niet te zoeken naar tegenvoorbeelden en dus de vierde deelstelling te negeren, maken de auteurs van dit soort boeken zich schuldig aan de in artikelen over wetenschapsfraude vaak genoemde redenatiefout die bekendstaat als de confirmation bias.

Lees verder “Renan, Renan, steeds Renan (2)” →

Renan, Renan, steeds Renan (1)

On door Jona LenderinginChristendom, Cultuur, Geschiedenis, Jodendom, Klassieken, Oudheid, Wetenschap5 reacties
Renan, ontdekker van Fenicië

Al sinds jaar en dag geef ik onderwijs over de “historische Jezus”, dat wil zeggen de zoektocht naar de historische waarheid over de in Jeruzalem als troonpretendent gekruisigde timmerman uit Nazaret. De reformatoren kwamen al tot de conclusie dat er verschil was tussen wat de Kerk daarover leerde en wat erover viel te lezen in de Bijbel, en ontdeden de theologie van allerlei middeleeuwse aanslibsels. In de Verlichting werd de vraag aangescherpt: hoe betrouwbaar was de Bijbel zelf? Wat wisten we eigenlijk over Jezus?

Lees verder “Renan, Renan, steeds Renan (1)” →