Romeinenfestival

Romeins straatje (Museumpark Orientalis)

Ik heb vorige maand het een en ander geschreven over de Romeinenweek. Volgend weekend is er een soortgelijke activiteit: het Nijmeegse Romeinenfestival, dat elke twee jaar wordt gehouden in de oudste Romeinse stad van ons land. Ik benut mijn blog graag om er reclame voor te maken, want ik ken de organisatoren. Hun persbericht beweert dat het gaat om “het grootste festival over de Romeinse tijd en archeologie in Nederland” maar dat is grote onzin. Het biedt namelijk méér dan alleen archeologie. Zo zijn er tevens lezingen door classici, oudhistorici en – deze aflevering voor het eerst – iemand die alles weet van Romeins Recht. Maar er is nóg meer:

Tijdens het Romeinenfestival komt de Romeinse tijd werkelijk tot leven met een Romeins tentenkamp, militaire demonstraties, ruitershows, gladiatorengevechten, archeologische workshops, ambachten en een Romeinse markt. Rondleidingen, lezingen, theater, verhalen, visualisaties en workshops bieden ontspanning en verdieping.

Lees verder “Romeinenfestival”

Sempervivetum

Een re-enactor in de rol van een Romeinse slavin.

Sempervivetum is de oud-Romeinse naam van het huidige Simpelveld in Zuid-Limburg. Het is ook de naam van het Romeinenfestival dat daar – of eigenlijk: in Bocholtz – wordt gehouden in de oneven jaren en dat alterneert met het Nijmeegse Romeinenfestival. De twee festivals lijken op elkaar, maar zijn toch ook verschillend: waar het accent in Nijmegen ligt op de Keizertijd, de limes en de Bataven, benadrukt Simpelveld de Late Republiek en de Eburonen. Het komende weekend is het weer zo ver: op zaterdag 18 en zondag 19 juli verzorgen zo’n honderdtwintig re-enactors demonstraties – en dat is vooral leuk.

We kennen de Eburonen, zeg maar de bewoners van het huidige Limburg, deels uit de archeologie en deels uit de beschrijving die Julius Caesar in zijn Gallische Oorlog wijdt aan zijn tegenstanders. Onder leiding van hun vorst Ambiorix slaagden zij er in 54 v.Chr. in het Veertiende Legioen te vernietigen, dat vermoedelijk even ten zuiden van Maastricht verbleef. De Romeinse wraak was vreselijk: Caesar zegt dat hij de Eburonen uitroeide en dat zou nog waar kunnen zijn ook, want op sommige plaatsen, zoals Jülich, blijkt uit pollenonderzoek dat er na het midden van de eerste eeuw v.Chr. minder akkers en weiden waren en meer bossen.

Lees verder “Sempervivetum”

Rome en wij

Zomaar een Romein (Antikensammlung, Munchen)

U kent de scène uit Life of Brian. Een anti-Romeinse verzetsgroep, het Volksfront van Judea, is in vergadering en de voorzitter herinnert eraan dat de Romeinen de bevolking onderdrukken en niets goeds tot stand brengen. Dan volgt de beroemd geworden retorische vraag “What have the Romans ever done for us?”, waarop meteen iemand antwoordt dat de bezetter een waterleiding heeft aangelegd. Nadat iedereen zaken heeft genoemd die de Romeinen wél hebben gedaan, herhaalt de voorzitter zijn vraag in iets aangepaste vorm:

All right… but apart from better sanitation and medicine and education and irrigation and public health and roads and a freshwater system and baths and public order… what have the Romans done for us?

Lees verder “Rome en wij”

De Oudheid uitgelegd

Romeinenfestival 2012

Ik wilde deze week elke dag een stukje schrijven over een aspect van de Romeinse cultuur en had niet zo’n zin om in te gaan op de catastrofale wijze waarop de oudheidkundige disciplines steeds weer in het nieuws komen. Daar leek deze week mij niet het moment voor.

Ik had gerekend buiten Bibi Netanyahu.

De paus bezocht Israël en premier Netanyahu maakte een opmerking dat Jezus daar ook had geleefd en dat hij Hebreeuws had gesproken. De paus corrigeerde hem meteen: Jezus had Aramees gesproken. Netanyahu moest erkennen dat dat waar was en probeerde zijn gezicht te redden met de woorden dat Jezus weliswaar Aramees had gesproken maar ook Hebreeuws had gekend. De paus had gelijk en als Netanyahu met zijn tweede uitspraak bedoelde dat Jezus de teksten begreep die in de synagoge werden gelezen, had ook hij gelijk.

Lees verder “De Oudheid uitgelegd”

Hoezo limes? (2)

Loodbaar (Gallo-Romaans museum, Tongeren)

[Dit artikel verscheen oorspronkelijk op Historiek.net]

Heel bijzonder is de loodbaar die het Gallo-Romeinse Museum in Tongeren in 2009 aankocht. Dit zou wel eens een van de belangrijkste bewijsstukken kunnen blijken te zijn, maar vóór ik de implicaties behandel, een disclaimer. Er is inmiddels een wetenschappelijke publicatie, die ik echter niet te pakken heb kunnen krijgen tussen het moment waarop ik het verzoek kreeg dit te schrijven en de deadline. Het onderstaande dus met een slag om de arm.

De inscriptie luidt IMP. TI. CAESARIS AVG. GERM. TEC. De eerste woorden verwijzen naar keizer (imperator) Tiberius en diens titels caesar en augustus. Het laatste woord moet de afkorting zijn van een onbekend woord voor loodmijn en de puzzel zit in het voorlaatste woord: de mijn is in Germanië.

Lees verder “Hoezo limes? (2)”

Romeinenmeeting

Romeinenmeeting 2012

De belangrijkste oudheidkundige manifestatie in Nederland is het Romeinenfestival, dat elke twee jaar plaatsvindt op het Kops Plateau in Nijmegen: niet toevallig een van ’s lands belangrijkste archeologische monumenten. De bezoekers van het festival kunnen een zomerweekend lang kennismaken met antieke ambachten, de laatste tijdschriften en boeken kopen of een Romeins hapje eten. De demonstraties van re-enactors trekken de meeste aandacht.

Vorig jaar verzorgden – en dat was voor het eerst – de medewerkers van de Radbouduniversiteit lezingen. Het is een teken dat de organisatie serieus wordt genomen, en dat is (volgens mij) ook terecht: ze timmert als geen ander aan de weg om informatie over de Oudheid aan het grote publiek door te geven. Naast het festival is er bijvoorbeeld de Romeinenweek.

Lees verder “Romeinenmeeting”

Romeinenfestival, Nijmegen

Gladiatoren

Nerds, vanzelfsprekend. Supernerds zelfs. Dat zijn de mensen die zich in het weekend als Romein verkleden om aan het publiek uitleg te geven over het verre verleden. Dat heet re-enactment, en ik beken dat ik er altijd wat gemengde gevoelens bij heb. Het zwaartepunt ligt namelijk steeds bij het leger en het ambacht, en dat zijn onderwerpen waarin ik mij niet zo interesseer, hoewel ik er wel degelijk belang in stel. Daar staat dan weer tegenover dat het enthousiasme van de re-enactors zo aanstekelijk is dat ik het Romeinenfestival voor geen goud zou willen missen.

Wat viel er dit jaar in Nijmegen te zien? Om te beginnen marcheerden er Romeinse soldaten. Je kon de verschillende uitrustingen zien, er werd een schildpadformatie getoond en aan het einde van de demonstratie werd (traditiegetrouw) met een charge het publiek de stuipen op het lijf gejaagd. Het kabaal dat die metalen harnassen maakten, verbaast me altijd opnieuw. Ik heb zelf gefascineerd gekeken naar de Romeinse ruiterij: ik zag haar voor het eerst en vond het spectaculair.

Lees verder “Romeinenfestival, Nijmegen”

Romeinse soldaten

Een van de Kästrich-sokkels: twee legionairs in actie

Wie wil weten hoe de onderworpen volken in het Romeinse Rijk aankeken tegen de bot gewelddadige soldaten, heeft weinig informatie ter beschikking. Geschiedenis wordt immers geschreven door de overwinnaars. Een uitzondering is het Nieuwe Testament, waarin gewone mensen – vissers, timmerlieden – hun mening geven over tal van zaken, zoals de Romeinse heerschappij.

Neem de wapenrusting van God op om weerstand te kunnen bieden op de dag van het kwaad … Houd stand, met de waarheid als gordel om uw heupen, de gerechtigheid als harnas om uw borst, de inzet voor het evangelie van de vrede als laarzen aan uw voeten, en draag bovenal het geloof als schild waarmee u alle brandende pijlen van het kwaad kunt afweren. Draag als helm de verlossing en als zwaard de Geest, dat wil zeggen Gods woorden. (Efesiërs 6.13-17)

Lees verder “Romeinse soldaten”