Tag: emiraat van Córdoba

emiraat van Córdoba

Een dag in Córdoba

On door Jona LenderinginDagelijks leven, Iberië, Middeleeuwen, Post-Romeins, Romeinse Keizerrijk, Romeinse Republiek, Toerisme22 reacties
Een Turdetanische dame (Archeologisch Museum van Córdoba)

Ik ben dus in Córdoba, een van de voornaamste steden in Romeins Andalusië. En Andalusië was weer een van de voornaamste provincies van het imperium. De regio stond vol olijfbomen, langs de Guadalquivir waren pottenbakkersovens, de groengele olie ging per schip richting Rome, waar de amforen belandden op een enorme schervenberg. De olie diende als brandstof voor lampjes, als zeep en als smaakmaker in het eten van de mensen. Andalusië moet 52.000.000 liter per jaar hebben geëxporteerd. De geleerde die het allemaal heeft onderzocht, was de op deze blog al eens genoemde Heinrich Dressel.

Antieke stad

Córdoba was ouder. De naam bevat het element qrt, “stad”, wat duidt op Karthaagse aanwezigheid, maar die is archeologisch niet geïdentificeerd. Ik hoorde vandaag een andere etymologie, namelijk dat de naam is afgeleid van Fenicische koteba, “olijfpers”. Ook heb ik gelezen dat achter het woord Cordoba de naam van de stam der Turdetaniërs schuilgaat. (Ik schreef al eens over deze Iberische stam.) Ten westen van de huidige stad is inderdaad een heuvelfort gevonden van de Turdetaniërs, die ook wel worden aangeduid als de Tartessiërs. Volgens mij is dat hetzelfde woord. Ik laat het voor wat het is.

Lees verder “Een dag in Córdoba” →

Irak kort (14): Ibn Firnas

On door Jona LenderinginCultuur, Geschiedenis, Middeleeuwen, Midden-Oosten, Wetenschap7 reacties
Ibn Fernas, Bagdad

Het reisbureau in Bagdad waar we onze tickets naar Istanbul en Amsterdam omboekten, was vernoemd naar Abbas ibn Firnas. Het standbeeld van de Arabische geleerde, die leefde in de negende eeuw, ziet u hierboven. Het staat langs de weg naar het vliegveld. Het moet een van de grootste uitvinders van zijn tijd zijn geweest. Niet allen vond hij een methode om kleurloos glas te maken, hij sleep ook vergrootglazen en bedacht een manier om bergkristal te bewerken. Hij bouwde een waterklok en hield zich bezig met astronomie.

Hij is echter beroemd geworden als de eerste mens die het luchtruim zou hebben gekozen. De Arabische auteur al-Maqqari schrijft:

In Firnas bekleedde zich met veren, maakte een vleugelpaar aan zijn lichaam vast en wierp zich vanaf een verhoging in de lucht. Volgens verscheidene betrouwbare bronnen, die ooggetuigen zijn geweest, vloog hij zelfs een aanzienlijke afstand, alsof hij een vogel was. Toen hij echter landde bij zijn vertrekpunt, bezeerde hij zijn rug, omdat hij onvoldoende had begrepen dat vogels op hun staart neerkomen en was vergeten zich daarmee uit te rusten.

Lees verder “Irak kort (14): Ibn Firnas” →

MoM | Pretendenten

On door Jona LenderinginGeschiedenis, Hellenisme, Klassieken, Methodologie en theorie4 reacties
Balas en zijn echtgenote Kleopatra (Metropolitan Museum, New York)

In het vijfde boek van Zosimos’ Nieuwe geschiedenis, die u hier online kunt lezen in een Engelse vertaling, is het wonderlijke verhaal te lezen van een zekere Tribigild. Deze Germaanse leider trok eind vierde eeuw na Chr. een tijdje als plunderaar door het westen van Turkije. De schade die hij aanrichtte leidde tot de val van Eutropios, de rechterhand van keizer Arkadios, die niet in staat bleek een antwoord te formuleren op de militaire dreiging. Hij werd kortstondig opgevolgd door een legercommandant die Gainas heette. Deze slaagde er echter niet in zijn macht werkelijk te vestigen – de Synesios over wie ik ooit schreef wijdde kort na 400 een heuse sleutelroman aan de gebeurtenissen – en verdween al snel van het toneel.

Zosimos is er zeker van dat Tribigild en Gainas een overeenkomst hadden gesloten: de eerste zou plunderend rondtrekken, de tweede zou hem geen strobreed in de weg leggen, er zou een crisis zijn en Gainas kon dan de macht overnemen van Eutropios. De vraag is hoe Zosimos dat kon weten, al was het maar omdat ze deze overeenkomst niet van de daken geschreeuwd zullen hebben.

Lees verder “MoM | Pretendenten” →

Het ontstaan van Europa

On door Jona LenderinginArabië, Geschiedenis, Middeleeuwen, Post-Romeins, Vroege Islam
Dat had u natuurlijk nooit verwacht, dat ik, origineel als ik ben, een stukje over het emiraat van Cordoba zou illustreren met een foto van de moskee in opgemelde Andalusische stad.

Het is het intrappen van wagenwijd open deur dat onze Europese cultuur zijn oorsprong heeft in de tijd van de Grote Volksverhuizingen, de periode waarin Spanje, Engeland, Frankrijk en Duitsland hun oorsprong zouden hebben.

Vóór die tijd identificeerde ruwweg een derde van de mensheid zich met de Mediterrane beschaving en het Romeinse Rijk. De Romeinen zagen zichzelf als anders dan de agressieve Sassanidische Perzen in het oosten en de barbaarse Germaanse stammen in het noorden. In de loop van de vijfde eeuw vestigden veel stamkrijgers zich echter binnen de grenzen van het keizerrijk, terwijl het Sasanidische Rijk in de zevende eeuw ophield te bestaan. Tegelijk desintegreerde het westelijk deel van het Romeinse Rijk, en de nieuwe supermachten waren Byzantium en het Kalifaat van Damascus. Het wordt gewoonlijk aangenomen dat de Europese cultuur in deze periode is ontstaan. Het aardige boekje dat de Nijmeegse classicus Bartelink er ooit aan wijdde, had dan ook de simpele titel De geboorte van Europa.

Lees verder “Het ontstaan van Europa” →