Tag: Hein van Dolen

Herodotos’ bronnen

On door Jona LenderinginBabylonië, Geschiedenis, Klassieken, Oude Griekenland, Perzië4 reacties
De stadsmuur van Babylon.

[Vijfde van zeven stukken over de Griekse onderzoeker Herodotos van Halikarnassos. Het eerste deel was hier.]

Herodotos beweert dat hij de hele bekende wereld heeft bezocht. Onder zijn informanten heeft hij priesters uit Griekenland, Egypte en Babylon; Libiërs, Karthagers, Cyprioten, Egyptenaren, Grieken, Italianen, Perzen, Feniciërs en Skythen. Iedereen lijkt te hebben willen meewerken.

Fake nieuws?

Interviews lijken Herodotos’ belangrijkste bron te zijn geweest. Als een goed journalist presenteert hij zijn publiek verschillende versies van dezelfde gebeurtenis. Zo biedt hij in 8.37 niet alleen een Grieks verslag van de Perzische aanval op de Griekse tempel in Delfi, met daarin opgenomen de opportune verschijning van twee bovennatuurlijke helpers die de Perzische aanval pareerden, maar hij is er zelfs in geslaagd een Perzische informant van deze goddelijke interventie te vinden.

Lees verder “Herodotos’ bronnen” →

Herodotos van Halikarnassos

On door Jona LenderinginGeschiedenis, Klassieken, Oude Griekenland3 reacties
Herodotos (Agora Museum, Athene)

Herodotos is mijn naam, ik kom uit Halikarnassos en maak hierbij het verslag wereldkundig van het onderzoek dat ik heb verricht om de herinnering aan het verleden levend te houden en de grootse, indrukwekkende prestaties van de Grieken en andere volkeren te vereeuwigen. Ik stel bij dit alles voornamelijk aan de orde door welke oorzaak zij met elkaar in conflict zijn gekomen.

Dit zijn de zelfverzekerde openingszinnen van Herodotos’ Historiën. De Grieken die ze hoorden, moeten verbaasd zijn geweest. Het was niet ongebruikelijk om de herinnering aan het verleden levend te houden door grootse en indrukwekkende prestaties op te tekenen, maar de barden van weleer, waren minder pretentieus geweest. Zelfs de grote dichter Homeros was zijn Ilias bescheidener begonnen:

Lees verder “Herodotos van Halikarnassos” →

6. Uit de fuik?

On door Jona LenderinginWetenschapscommunicatie6 reacties
Herodotos veranderde mijn leven (Agora Museum, Athene)

[Vandaag bestaat de Mainzer Beobachter tien jaar en daarom maak ik een persoonlijke balans op. De trouwe lezers van de blog zullen weinig nieuws tegenkomen, maar het is goed eens te kijken of mijn ambities overeenkomen met de praktijk. Dit is het zesde van twaalf stukjes; het eerste was hier.]

In 1993 solliciteerde ik naar een OiO-positie. Hoewel mijn Leidse leermeester H.W. Pleket tegelijkertijd ontslag nam uit protest tegen de oprichting van de onderzoeksscholen, stond hij achter mijn plan. De beoordeling daarvan gebeurde door één hoogleraar, die het voorstel afwees. Als doctorandus 1 had ik daarvoor begrip.

Die berusting verdween toen ik leerde dat de succesvolle sollicitant eveneens doctorandus 1 was én de kandidaat van de hoogleraar die de aanvragen had beoordeeld. Het was beter geweest te zijn afgewezen na een integere beoordeling, want dan had ik geweten wat ik intellectueel waard was. Ik ben van nature onzeker en die onzekerheid is hierdoor verergerd.

Lees verder “6. Uit de fuik?” →

Tip voor Valentijnsdag!

On door Jona LenderinginByzantijnse Rijk, Geschiedenis, Klassieken1 reactie

Ik maak even gebruik van mijn blog om reclame te maken. Als u geen zin hebt in reclame, zapt u gewoon weg en leest u bijvoorbeeld daar verder, even goede vrienden.

Ter zake. Als er iemand is voor wie ik graag reclame maak, is het de classicus Hein van Dolen, van wie ik buitengewoon veel heb geleerd. De reguliere lezers van deze blog zullen hem al wel kennen; in dit filmpje legt hij de Lachmannmethode uit. Hij is ook de auteur van dit leuke kinderboek en van een boek met Byzantijnse keizerinnenbiografieën. Maar bovenal is Van Dolen vertaler en hij hoopt vooral dat de in Nederland en Vlaanderen volstrekt vergeten Byzantijnse literatuur wat bekender wordt.

Lees verder “Tip voor Valentijnsdag!” →

MoM | Hoe kennen we Herodotos?

On door Jona LenderinginGeesteswetenschappen, Geschiedenis, Klassieken, Methodologie en theorie, Wetenschapscommunicatie4 reacties
Modern beeld van Herodotos (Bodrum)

Een kleine twee jaar geleden publiceerde ik een stukje, eigenlijk meer een bedelbrief, waarin ik u vertelde dat we filmpjes waren begonnen te maken om u uit te leggen hoe oudheidkundigen komen tot hun conclusies. Hoe weten wetenschappers nou wat ze weten? Wat maakt oudheidkunde tot een wetenschap?

Ik denk (en niet als enige) dat het belangrijk is dat we dit soort dingen uitleggen. Niemand schiet er immers iets mee op als deze of gene u vertelt wat er in de Oudheid is gebeurd of hoe men dacht of handelde. Dat zoekt u immers wel op het internet op. Een wetenschap die haar naam waard is, legt zich professioneel uit en toont het wetenschappelijk proces.

Sindsdien hebben we – mede dankzij uw bijdragen – kunnen filmen in Amsterdam, in Museumpark Oriëntalis en het Valkhofmuseum in Nijmegen, in het Huis van Hilde in Castricum, nog een keer in Museumpark Oriëntalis bij Nijmegen, in het Thermenmuseum in Heerlen, in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden en bij Second Sun in Eindhoven. Daarna begon de montage en nu, na bijna twee jaar na het begin, is het eerste filmpje daar: classicus Hein van Dolen legt uit hoe het mogelijk is dat we na vijfentwintig eeuwen nog altijd de Historiën van Herodotos kunnen lezen. Antieke literaire teksten zijn immers overgeleverd in middeleeuwse handschriften vol kopiistenfouten, maar toch kunnen classici de oudere voorbeelden reconstrueren. Van Dolens uitleg van de Lachmannmethode ziet u hieronder.

Lees verder “MoM | Hoe kennen we Herodotos?” →

Toneel in de Oudheid

On door Jona LenderinginCultuur, Geschiedenis, Klassieken, Literatuur, Oude Griekenland, Romeinse Keizerrijk1 reactie

toneel_in_de_oudheid

Wat je ook mag denken van de oude Grieken en Romeinen, ze weten de aandacht wél vast te houden. Al een eeuw of zes. En terecht, want wie zich in de antieke culturen verdiept, vindt steeds weer iets om zich over te verbazen en van te genieten. Veel fans zijn lid van het Nederlands Klassiek Verbond, dat volgend jaar alweer tachtig jaar bestaat, en lezen het daarmee geaffilieerde tijdschrift Hermeneus, dat nog tien jaar ouder is.

Vanouds geven beide handen en voeten aan het Renaissance-denkbeeld dat je door kennis van de oude wereld het betrekkelijke leert zien van je eigen tijd en wat wijsheid opdoet. Beide geloven bovendien in het mooie zeventiende-eeuwse ideaal dat het genot van deze kennis, het verworven inzicht en de ontdekkingsvreugde niet het privilege moeten blijven van een geleerde elite, maar bereikbaar dienen te zijn voor iedereen.

Lees verder “Toneel in de Oudheid” →

Byzantijnse keizerinnen

On door Jona LenderinginByzantijnse Rijk, Geschiedenis, Middeleeuwen15 reacties

Sinds maandag werk ik min of meer onafgebroken aan Ancient History Magazine, uw binnenkort favoriete oudheidkundige tijdschrift. Inmiddels is het grootste deel van het debuutnummer opgemaakt en het ziet er prachtig uit. Hoe mooi, ontdekt u het snelst als u een abonnement neemt.

Ik maak lange dagen – vandaag van vóór negen uur ’s morgens tot tien uur ’s avonds – maar dat is geen straf als je bezig bent met het werk waar je van houdt. Het woord “flow” is van toepassing.

Lees verder “Byzantijnse keizerinnen” →

De farao en de dief

On door Jona LenderinginKlassieken, Oud Egypte, Oude Griekenland7 reacties

farao2

Er was eens een koning, zo vertelt de Griekse onderzoeker Herodotos van Halikarnassos, en die heette Rampsinitos. Hij was onmetelijk rijk en bezat daarom een heus geldpakhuis. Hij wist echter niet dat de bouwmeester in een van de buitenmuren een steen had aangebracht die zonder veel moeite kon worden losgemaakt. Wie het wel wisten, waren de twee zonen van de bouwmeester, die zich verschillende keren aan ’s konings geld hielpen.

De farao zon op tegenmaatregelen en liet daarom klemmen plaatsen. Toen de twee inbrekers weer eens in het geldpakhuis waren, liep een van hen in de val – letterlijk – en omdat hij merkte dat hij er niet uit kon komen, vroeg hij zijn broer hem te onthoofden. De volgende ochtend zag Rampsinitos wat er was gebeurd, en omdat hij wist dat inbrekers doorgaans niet hoofdeloos zijn, concludeerde hij dat er nog een dief moest zijn.

Lees verder “De farao en de dief” →

Byzantijnse keizerkroniek

On door Jona LenderinginByzantijnse Rijk, Christendom, Geschiedenis5 reacties
Het Byzantijnse keizerlijk hof (op een reliëf uit Istanbul).

Ik heb de woorden van de Duitse filosoof Georg Hegel al eens eerder geciteerd: de geschiedenis van het Byzantijnse Rijk was

eine tausendjährige Reihe von fortwährenden Verbrechen, Schwächen, Niederträchtigkeiten und Charakterlosigkeit.

Andere negentiende- en twintigste-eeuwse auteurs hebben soortgelijke uitspraken gedaan. Moderne auteurs over het onderwerp nemen deze opmerkingen vaak als uitgangspunt om aan te geven hoe sterk onze opvattingen sindsdien zijn veranderd.

Zo ook Hein van Dolen in zijn sympathieke Een kleine geschiedenis van het Byzantijnse Rijk. Hij begint met de constatering dat het onderwerp “verwaarloosd en ondergewaardeerd” is geweest, wijst erop dat dit beeld de afgelopen halve eeuw radicaal is gekanteld en neemt de lezer vervolgens mee door een geschiedenis van ruim elf eeuwen.

Lees verder “Byzantijnse keizerkroniek” →