De ironie van De Volkskrant

Wie zich ergert aan de zelfbewieroking van de humaniora, de geesteswetenschappen, de culturele sector, alfa’s of hoe u het ook wil noemen, heeft niet helemáál ongelijk.

Mijn blogje van gisteren over het gebruik van het woord “pretstudies” in een kop in De Volkskrant leverde nogal wat reacties op. Soms instemmend, soms ook met de strekking “Waar maak je je druk over? De ironie blijkt toch uit de aanhalingstekens?”

Misschien heb ik zulke reacties in de hand gewerkt door in mijn stukje een onhandig voorbeeld te geven, namelijk “De azijnbode” als synoniem voor een gewaardeerd ochtendblad. Als iemand die term gebruikt, wordt de ironie meteen herkend omdat iedereen weet dat het gaat om De Volkskrant. Dat ligt anders bij “pretstudies”. Het publiek kan immers nauwelijks ontdekken waar het feitelijk om gaat. Dat de officiële naam – voor zover die bestaat – valt weer te geven als “humaniora”, als “geesteswetenschappen”, als capaciteitsgroepen in de “Humanities Cluster”, als “alfa-wetenschappen”, als “culturele wetenschappen”, als “letteren” en Joost mag weten wat nog meer, is illustratief voor deze onduidelijkheid.

Lees verder “De ironie van De Volkskrant”

Pretstudies

Brief aan De Volkskrant

“Het land heeft ook ‘pretstudies’ nodig”, kopte deze krant op dinsdag 3 september boven een verslag van de Ware Opening van het academisch jaar in Leiden. Ik had deze kop niet verwacht in deze krant, die bankiers niet typeert als “graaiers” en mensen met een arbeidshandicap niet wegzet als “steuntrekkers”.

Waarom, waarom in vredesnaam? Dat de juiste namen van de geesteswetenschappen (humaniora, letteren…) onbekend zouden zijn, lijkt me kras. Nog onlangs was ik een van degenen die deze krant hielpen bij een artikel waarin diverse mensen, academisch en daarbuiten, de aard van de geesteswetenschappen netjes uitlegden (“Alfa’s in opstand”, 25 juli). Moet ik concluderen dat u uw eigen krant niet leest?

Lees verder “Pretstudies”

De saaiheid der dingen

De eeuwige wederkeer der dingen (gevelsteen, Prinsengracht 11, Amsterdam)

Ik heb mijn teleurstelling over de weekendkranten al vaker beschreven. Ik zal niet in herhaling vervallen door dat probleem wéér uit te leggen, maar samengevat: er staat zo weinig in de krant dat me verbaast, verrast en blij maakt.

(Voor de niet-vaste lezers van deze blog toch even één voorbeeld: De Volkskrant bevatte gisteren lange stukken over Jos Brech, Maarten van der Weijden, Kiki Bertens, Max Verstappen, Paul de Leeuw, Tom Lanoye, Alexander Rinnooy Kan. De twee eersten hebben hun aandacht afgelopen week wel voldoende gehad; de vijf anderen staan sowieso voortdurend in de belangstelling. De stukken over Arie Slob, Leonard Bernstein, Martin Koolhoven en Rob Hoogland vond ik minder voorspelbaar. Ian Buruma zweeft er zo’n beetje tussenin.)

Ik voel me dus onbehaaglijk bij al die aandacht voor mensen wier meningen ik eigenlijk wel ken en ik verbeeld me dat het vroeger anders was. De Groene Amsterdammer en de Nieuwe Revu boden elke week wel iets dat me aan het denken zette. Later waren er de Vlaamse kranten, die ik dagelijks las in de Brakke Grond. Tegenwoordig lijken de gedrukte media voorspelbaar.

Lees verder “De saaiheid der dingen”

Is er nog nieuws, deze zomer?

Vandaag weer eens een bijdrage in de onregelmatig verschijnende doch veelgelezen rubriek Het Is Weer Niet Veel Soeps In De Weekendkrant. Ooit trok ik echt uren uit voor de zaterdagbijlagen maar tegenwoordig ben ik er snel doorheen, al moet ik erbij zeggen dat ik tot dit weekend dacht dat De Volkskrant op zaterdag nog het meeste nieuws had.

Dit weekend moet ik mijn mening bijstellen. Afgelopen week lijkt de Volkskrant-redactie althans collectief door de warmte bevangen te zijn geweest, want de krant van gisteren was gewoon drie keer niks. Neem de doorgaans goede boekrecensies. Dit weekend zijn het er precies twee en dan tel ik nog ruim ook. Persis Bekkering bespreekt namelijk twee boeken die niet direct bij verschijning de erkenning kregen die ze verdienden. Oude boeken dus. Verder mag iemand vertellen over Tolstoj (ook oud), is er een beschouwing over romans en psychoanalyse en is er een stukje over de achterkanten van boeken. Nieuwe boeken krijgen nul aandacht.

Lees verder “Is er nog nieuws, deze zomer?”

Een beurs voor wetenschapsbloggers?

Ik wist dat Maarten Keulemans van De Volkskrant een stukje over wetenschapsbloggers voorbereidde – we mailden er deze week over – en inmiddels is het online: “Wetenschap, neem de bloggende academicus eens serieus”. Keulemans pikt een opmerking op van Stan Gielen, de voorzitter van NWO, dat onderzoek moet worden gedeeld met een breed publiek.

Kom, Stan Gielen, stop je geld waar je mond is, om er ook eens een anglicisme tegenaan te gooien. Het is 2018, wordt het onderhand niet eens tijd de academische blogs fatsoenlijk te ‘waarderen en te belonen’ voor hun ‘maatschappelijke impact’? Met op zijn minst een vergoeding voor zaken als vormgeving en hosting, of beter: een beurs die wetenschappers kunnen aanvragen, net zoals ze dat doen voor hun onderzoek?

Aldus Keulemans, die “de bevlogen Jona Lendering” (overigens geen academicus) zou willen “bedekken onder de goudstukken”.

Lees verder “Een beurs voor wetenschapsbloggers?”

Recensie: De Volkskrant

volkskrant_logo

Het is zo’n ochtendritueel: even naar de supermarkt op de hoek om een krant te kopen en die dan lezen met een mok koffie erbij, thuis of in het koffiehuis tegenover de supermarkt. Vroeg op de dag als het is lees ik meestal De Volkskrant, de krant die ooit met glans mijn weekendkrantentest won. Fijne krant. Maar gisteren was het ochtendblad zijn geld niet waard.

Om te beginnen de voorpagina met het nieuws dat Mark Rutte samenwerking met de PVV uitsluit. “De kans is niet 0,1 maar nul.” Tja. Dit is de man die in 2011 onderwijs zijn “persoonlijke prioriteit” noemde en naar wie je destijds nog luisterde omdat ’ie toch staatssecretaris van Onderwijs was geweest. Vijf, zes jaar later heeft hij nog altijd niets gedaan voor die persoonlijke prioriteit. Niet 0,1 maar nul. Over die duizend euro die hij toezegde, zal ik het niet hebben: u kunt zelf wel voorbeelden noemen waaruit blijkt dat Rutte domweg niet is geïnteresseerd in de betekenis van woorden. Hij is geen leugenaar, want een leugenaar wéét dat iets niet klopt, maar het kan hem niet schelen of iets feitelijk juist is. Rutte is een kletskop die zich om waarheid niet bekommert.

Lees verder “Recensie: De Volkskrant”

Chinese zondvloed

Onlangs publiceerde De Volkskrant een leuk artikel over een overstroming die, in lang vervlogen tijden, aan de bovenloop van de Gele Rivier zou hebben plaatsgevonden. Een en ander is net gepubliceerd in Science (meer), waarin de onderzoekers tevens claimden bewijs te hebben gevonden voor de mythische watersnoden die, voordat China een echte staat werd, het land zouden hebben geteisterd.

Hoezo zondvloed?

De journalist die erover schreef, Maarten Keulemans, vroeg mij of ik commentaar had en ik heb hem naar eer en geweten verteld dat ik sceptisch was. Dat baseerde ik op een parallel met Mesopotamië, waar archeologen in verschillende steden dikke kleipakketten hebben gevonden die ze strijk en zet uitlegden als bewijs voor het Bijbelverhaal over de zondvloed. Helaas kan dit niet werkelijk zo zijn, aangezien die kleilagen niet zijn afgezet op hetzelfde moment en in elke stad een ander stratum vormen. Als ik een artikel over archeologisch bewijs voor mythische overstromingen aangeleverd zou krijgen voor Ancient History Magazine, zou ik het zeker weigeren. Zo kwam het dat ik in De Volkskrant werd geciteerd als een der sceptici die twijfelden aan de Chinese zondvloed.

Lees verder “Chinese zondvloed”

Een Evangelie van de vrouw van Jezus?

Evangelie van de vrouw van Jezus
Het evangelie van de vrouw van Jezus

“Een pas opgedoken stuk papyrus uit de vierde eeuw, zo lees ik in De Volkskrant,

lijkt te suggereren dat Jezus wel degelijk getrouwd was. Jarenlang drukte de katholieke kerk de geruchten de kop in dat Jezus Christus een vrouw had, maar dit antiek document in Egyptisch koptisch schrift kan zijn getrouwde status bevestigen.

Nee. Al vanaf de tweede eeuw na Chr. wilden christenen van allerlei pluimage meer weten over Jezus van Nazaret, en werden legenden verteld. Sommige daarvan zijn nog behoorlijk populair geweest. Die legenden, die ook konden gaan over andere personen dan Jezus, vertonen vaak duidelijke sporen van de tijd waarin ze zijn geschreven. In feite zijn de legenden te lezen als aanpassingen van de christelijke leer aan andere samenlevingen dan de Palestijns-Joodse waarin het christendom ooit is ontstaan.

Lees verder “Een Evangelie van de vrouw van Jezus?”

Exit De Pers

Zojuist heb ik uit mijn browser de “bookmark” verwijderd van De Pers. En dat gaat me aan het hart. Niet dat de verdwenen krant werkelijk ideaal was. Er waren te veel columnisten, de society-rubriek was veel te groot en de krant heeft ruimte geboden aan de domste analyse aller tijden. De redactie is er echter ook vijf jaar lang in geslaagd me elke dag minstens één artikel te geven dat de moeite waard was. Dat mag wel in de krant.

Lees verder “Exit De Pers”