Alexander de Grote: de eerste veroveringen

On november 25, 2022december 31, 2022 door Jona LenderinginAnatolië, Fenicië, Geschiedenis, Hellenisme, Klassieken, Macedonië, Oud Egypte, Oude Griekenland, Perzië1 reactie

Alexander de Grote: de Azara-herme is het enige tijdens zijn leven gemaakte portret. Nu te zien in het Louvre, Parijs.

Het is met Alexander de Grote zoals met elke biografie: we moeten beginnen bij de ouders van de gebiografeerde. Wie daar iets over weet, begrijpt de achtergronden van het leven waarover je begint te lezen. Zeker bij Alexander is nuttig te weten dat zijn vader Filippos koning was van Macedonië. Hij had dit achtergebleven gebied gemoderniseerd en veranderd in een sterke staat met een machtig leger. Dat hij al vroeg de goudmijn van Amfipolis had bemachtigd, hielp daarbij buitengewoon. Verder had hij een agressieve buitenlandse politiek gevoerd. Ik noemde zijn interventie in de Derde Heilige Oorlog al. Ieder jaar trok hij ten strijde, steeds keerde hij terug met buit en daar liet hij de Macedonische aristocraten in delen. De gouden voorwerpen in het archeologische museum in Thessaloniki zijn de erfenis. Simpel samengevat: externe expansie garandeerde interne consolidatie, waardoor een achtergebleven regio veranderde in een sterk koninkrijk. Kortom, een “vroege staat”, om de term van Henri Claessen te gebruiken.

Het begin van de oorlog

In 340 v.Chr. was een conflict ontstaan met de Perzen. Filippos zag een kans, zeker toen twee jaar later koning Artaxerxes III Ochos overleed. Een burgeroorlog tussen Artaxerxes IV Arses en de satraap van Armenië was het gevolg, met hier en daar lokale opstanden. Uiteindelijk zou de Armeense satraap onder de naam Darius III Codomannus de oorlog winnen, maar zover was het nog niet. Filippos stuurde zijn voorhoede dus naar Azië, maar hij werd vermoord voordat hij zelf kon vertrekken (336).

Lees verder “Alexander de Grote: de eerste veroveringen” →

Darius III Codomannus

On september 30, 2020maart 22, 2023 door Jona LenderinginGeschiedenis, Macedonië, Perzië3 reacties

De dood van de Perzische koning Artaxerxes III, waarmee ik het stukje van gisteren beëindigde, bood Filippos van Macedonië een uitgelezen kans op wraak voor de vernedering die hij bij Perinthos had ondergaan. Zoals gezegd hadden de Perzen niet alleen verhinderd dat Filippos de havenstad innam maar zelfs drie legers naar Europa overgezet. De Macedonische koning had vervolgens een oorlog met de Griekse stadsstaten nodig gehad. Die diende enerzijds om zijn prestige te herstellen en anderzijds om zijn rug te verzekeren voordat hij Perzië kon aanvallen. En nu was de gelegenheid gunstig.

Immers, in het oosterse wereldrijk verliep de successie vanouds problematisch. Het was het moment waarop de rijksgroten hun macht trachtten te vergroten ten koste van het centrale gezag. Dat daarbij in de regel burgeroorlog uitbrak, had Filippos kunnen lezen in Herodotos’ Historiën, in Ktesias’ Geschiedenis van de Perzen en in Xenofons Anabasis. De Macedonische koning wist wat hem te doen stond en dwong in de winter van 338/337 de Griekse stadstaten een verdrag te tekenen waarin ze hun onderlinge conflicten beëindigden en hem erkenden als leider van een gemeenschappelijk leger dat tegen Perzië ten strijde zou trekken. De Griekse soldaten waren tegelijk gijzelaars die instonden voor het beleid van hun moedersteden.

Lees verder “Darius III Codomannus” →

Voorislamitisch Iran (3): de vierde eeuw

On augustus 9, 2011maart 21, 2023 door Jona LenderinginArcheologie, Geschiedenis, Perzië

Zegelafdruk: een Perzische verslaat een Griekse hopliet (Metropolitan Museum of Art, New York)

[Dit is het derde deel van een artikel over de archeologie van Iran; het eerste is hier.]

De zoon van Darius was Xerxes, die beroemd is geworden om zijn vergeefse veldtocht naar Griekenland. In de westerse geschiedenisboekjes staat vermeld dat de Grieken die oorlog wonnen, maar het is niet aannemelijk dat ook de Perzen er zo tegenaan keken: ze hadden Athene veranderd in een rokende puinhoop en de Grieken hadden hun lesje geleerd. Ooit hadden de Atheners zich in de Perzische interne aangelegenheden gemengd en dat lieten ze -met de jaren rond 465, 420 en 395 als uitzondering- de komende anderhalve eeuw wel uit hun hoofd. Een zuiver-Grieks standbeeld in het Nationaal Archeologisch Museum van Teheran illustreert Xerxes’ overwinning – het is namelijk gemaakt van Atheens marmer, maar opgegraven in Persepolis.

Lees verder “Voorislamitisch Iran (3): de vierde eeuw” →