Tag: Homoseksualiteit

Het Geheime Evangelie van Marcus

On door Jona LenderinginChristendom, Geesteswetenschappen, Geschiedenis6 reacties
Marcus (miniatuur van de Armeense miniaturist Momik; Noravank)

Als één ontdekking de titel “bizarste oudheidkundige vondst van de twintigste eeuw” moet krijgen, dan is het Geheime evangelie van Marcus een geschikte kandidaat. Deze tekst is uitsluitend bekend als citaat uit een brief van de vroeg-derde-eeuwse filosoof Clemens van Alexandrië aan een verder onbekende Theodoros. Die brief is verloren gegaan maar is in de achttiende eeuw in een Palestijns klooster overgeschreven op de laatste bladzijden van een zeventiende-eeuws boek. Dat is in 1958 gefotografeerd door de Amerikaanse oudheidkundige Morton Smith (1915-1991). Hij publiceerde de vondst in 1973. Het achttiende-eeuwse handschrift is voor het laatst gezien in 1983, toen ook nieuwe foto’s zijn gemaakt. Een poging in 2011 om het boek te traceren was succesvol maar op dat moment ontbraken de beschreven bladzijden. Hierdoor is een analyse van de inkt, die zou kunnen helpen bepalen of de tekst van de brief is geschreven in de achttiende eeuw, niet langer mogelijk.

Marcus in meervoud

De eerste, nog onbeantwoordbare vraag is dus of het achttiende-eeuwse handschrift inderdaad stamt uit die tijd. Als dit zo is, mogen we aannemen dat de brief van Clemens aan Theodoros ook echt is, hoewel het argument niet deugdelijker is dan dat we geen reden kunnen bedenken waarom iemand destijds zo’n vervalsing zou hebben gemaakt. De tweede grote vraag is wat Clemens precies citeert. Rond 200 na Chr. circuleerden al allerlei teksten die dienden om de evangeliën aan te vullen en het is mogelijk dat Geheime Marcus is geschreven om het echte Evangelie van Marcus uit te breiden met informatie waaraan deze of gene groep christelijke gelovigen behoefte had. Het alternatief is dat het canonieke Marcusevangelie een uittreksel is van Geheime Marcus en dat de tekstvondst dus een van de alleroudste christelijke teksten is. Weer een andere mogelijkheid is dat de twee Marcus-teksten allebei teruggaan op een oudere bron, een Oer-Marcus.

Lees verder “Het Geheime Evangelie van Marcus” →

Hoezo klassiek?

On door Jona LenderinginBijbel, Christendom, Geschiedenis, Jodendom, Klassieken, Oude Griekenland, Politiek, Religie, Romeinse Keizerrijk40 reacties
Zeus en Ganymedes (Nationaal Archeologisch Museum, Athene)

Er naderen verkiezingen en dus maakten de kleine christelijke partijen onlangs een puntje voor de eigen achterban, namelijk dat een reformatorische school het recht zou hebben van ouders een verklaring te vragen waarin zij afstand namen van een homoseksuele leefwijze. De discussie hierover is elders gevoerd; mij gaat het om een tweet van SGP-fractievoorzitter Kees van der Staaij.

Scholieren verdienen een veilige school én scholen moeten de vrijheid hebben om de klassiek-christelijke opvattingen over huwelijk en seksualiteit te vertolken. …

Hierover is een hoop te zeggen. Het woord “klassiek” heeft diverse betekenissen.

Lees verder “Hoezo klassiek?” →

Identiteitspolitiek

On door Jona LenderinginPolitiek, Religie29 reacties
Ik weet niet zo zeker of dit wel onschuldig is.

Het was zo maar een bericht van de soort waarvan je er elke dag tientallen ziet. Berichten die je, murw gebeukt door de aanhoudende stroom slecht nieuws, eigenlijk niet langer leest. Maar het gebeurt echt: Rusland wil de Jehovah’s Getuigen plaatsen op een lijst van gevaarlijke extremistische organisaties. Lees die zin nog even rustig en bedenk wat u over Jehovah’s Getuigen weet. Inderdaad: ze zijn nogal pacifistisch. U weet wel, tijdens de Eerste Wereldoorlog schoten ze in de lucht, één wereldoorlog later kregen ze van de Duitse bezetter een enkeltje concentratiekamp en in het Nederland van de Koude Oorlog verkozen ruim 800 Getuigen gevangenisstraf boven militaire dienst.

Ik heb zo’n vermoeden dat de Russische autoriteiten, als we ze zouden vragen wat ze beweegt, zullen antwoorden dat dat pacifisme weleens schijn kan zijn. Dat is immers ook hoe bestuurders – in de voormalige Sovjet-Unie, in Europa, in de Verenigde Staten – spreken over de islam: elke moslim is verdacht en als hij zegt dat hij geen plannen heeft om op gewelddadige wijze het kalifaat in te stellen, dan moeten we er rekening mee houden dat dat slechts een rookgordijn is. Denk aan Trump die moslims wil verbieden Amerika binnen te reizen tot “we” hebben kunnen uitvogelen wat er met ze aan de hand is.

***

Er komen in de voorgenomen Russische christenvervolging drie dingen samen die op zich weinig hebben te maken met het christendom, maar die wereldwijd voorkomen en eigenlijk nogal verontrustend zijn.

Lees verder “Identiteitspolitiek” →

Homohuwelijk

On door Jona LenderinginBijbel, Christendom, Geschiedenis, Jodendom, Oudheid, Politiek, Religie, Wetenschap3 reacties

homohuwelijk

Ik had voor vandaag eigenlijk een lief stukje over negende-eeuwse moslims aan de Zijderoute in gedachten, waarin ik dan wilde vertellen dat de islam ook toen al een enorme variatie vertoonde, maar de actualiteit moest natuurlijk weer tussenbeide komen. Die bestaat uit een van de wonderlijkste opiniestukken die ik in tijden heb gezien. Het is helaas niet meer online, maar hier vindt u een samenvatting: drie godsdienstwetenschappers (Hector Avalos, Robert Cargill en Kenneth Atkinson) herinneren de lezers van de Des Moines Register eraan dat de Bijbel het huwelijk nergens definieert als de verbintenis tussen een man en een vrouw.

Duh.

De Bijbel veronderstelt wel meer bekend. Wat een messias is, wordt bijvoorbeeld onvoldoende uitgelegd, zodat wetenschappers zich nog altijd het hoofd breken over de vraag hoe Jezus’ zelfbeeld zich verhoudt tot de bekende messianologieën. De Bijbel is nu eenmaal een millennium of twee, drie oud en veronderstelt ideeën die destijds gangbaar waren. Dat geldt voor elke antieke tekst. De dromen in het Gilgamesj-epos veronderstellen kennis van de Mesopotamische waarzeggerij, Homeros neemt aan dat je de Griekse goden kent, de historische teksten van Tacitus veronderstellen dat je weet dat op de randen van de aarde de agressiefste barbaren wonen. Er is altijd een onuitgesproken context. Dat de Bijbel geen definitie van het huwelijk geeft, is daarom een zeer slecht argument voor een alleszins respectabel standpunt.

Lees verder “Homohuwelijk” →

Hoezo, bekentenis?!

On door Jona LenderinginDagelijks leven, Nederlands5 reacties

Als iemand door de politie wordt verhoord en toegeeft dat hij iets heeft misdaan, dan heet dat een bekentenis. Naar mijn idee zeg je dat alleen als iemand iets toegeeft dat werkelijk verkeerd was: je bekent dat arsenicum deed in de koffie van je schoonmoeder, maar je erkent dat je ervan droomt astronaut te zijn.

Ik heb het voor de zekerheid nog even nagezocht in de Van Dale, maar ook daarin lees ik dat “bekennen” wil zeggen dat je uitkomt voor iets dat echt verkeerd is. Het is geen juridische term, maar het woord maakt duidelijk dat datgene wat wordt toegegeven, niet is zoals het hoort.

Lees verder “Hoezo, bekentenis?!” →

Alan Turing gerehabiliteerd

On door Jona LenderinginGeschiedenis, Politiek, Wetenschap3 reacties
Het Enigma-codeapparaat (foto Alessandro Nassiri)

Alan Turing (1912-1954) was de Britse wiskundige die de theoretische grondslagen legde voor de computer. Daarbij liet hij het niet: toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak, bracht hij zijn ideeën ook in de praktijk bij het breken van de Enigma-codes, waarin de Duitsers blind vertrouwen hadden.

Dankzij Franse en Poolse inlichtingendiensten begrepen de Britten hoe de Duitse codeermachines werkten, maar ze wisten niet hoe de instellingen steeds veranderden. Het vergde botte rekenkracht om de vele opties een voor een door te rekenen, en daarbij kwam een computer van pas. Het apparaat werd gebouwd in Bletchley Park, een plek die vrij hoog staat op mijn lijstje van nog te bezoeken plaatsen. Het is te verdedigen dat de oorlog hier werd gewonnen of althans met enige maanden bekort, want de Britten konden alle Duitse geheime berichten lezen. Koning George VI onderscheidde Turing in 1945 met de Order of the British Empire. Een ander eerbetoon was het lidmaatschap van de Royal Society.

Lees verder “Alan Turing gerehabiliteerd” →

Homo in de provincie

On door Jona LenderinginDagelijks leven, Politiek

Ik verzorg wel eens lessen op middelbare scholen. Rijk word je daar niet van, maar het is ontzettend leuk om voor een groep jonge mensen te mogen spreken. Soms heb ik het over het dagelijks leven in het oude Rome, een andere keer is het de beurt van Herodotos, en Alexander de Grote is ook een populair onderwerp.

Ik sprak over de Macedonische wereldveroveraar in het kleine provinciestadje R., en terloops kwam ook zijn beste vriend Hefaistion ter sprake. Na afloop beantwoordde ik nog wat vragen, met als laatste een jongen van een jaar of zeventien, die wachtte tot iedereen was vertrokken en toen vroeg of hij nu goed had begrepen dat Alexander en Hefaistion een homoseksuele verhouding hadden gehad. Ik antwoordde dat de bronnen het nergens expliciet vermelden, maar dat het veelal wordt aangenomen omdat het in de Griekse wereld vrij normaal was als jonge mannen relaties hadden met andere mannen.

Lees verder “Homo in de provincie” →