Tag: Oud-Pafos

Kybele in Anatolië

On door Jona LenderinginAnatolië, Cyprus, Geschiedenis, Klassieken, Prehistorie, Religie2 reacties
Kybele op een reliëf uit Karchemiš (Museum voor Anatolische Beschavingen, Ankara)

De diverse volken in de Oudheid aanbaden vele, vele goden en godinnen. Een van de allerbekendste was de grote godenmoeder: de godin die ooit de andere goden, de eerste mensen, de dieren en de wilde natuur had gebaard. Kortom: de universele moeder. De mensen in Anatolië, zeg maar het huidige Turkije, vereerden haar onder diverse namen. Uit Hittitische bronnen kennen we haar onder de naam Hepat.

Uit het eerste millennium v.Chr. kennen we bijvoorbeeld de Leto van de Lyciërs en de Artemis van Efese. Matar, Agdistis en Kybele zijn de Frygische namen van de godin. De laatste naam zou gaan vanaf de vijfde eeuw v.Chr. gaan overheersen.

Lees verder “Kybele in Anatolië” →

Perzisch Cyprus

On door Jona LenderinginCyprus, Fenicië, Geschiedenis, Klassieken, Perzië6 reacties
Een typisch mannenportret uit Cyprus (Rijksmuseum van Oudheden, Leiden)

Rond 530 v.Chr. hadden de Perzen Cyprus onderworpen. De lokale heersers bleven aanvankelijk aan de macht, maar dit begon te veranderen tijdens het bewind van koning Darius (r.521-486), de grote organisator van het Achaimenidische Rijk. Hij verstevigde de Perzische greep op het eiland. Als we de Griekse onderzoeker Herodotos moeten geloven, was de directe oorzaak een conflict tussen Cypriotische heersers, waarbij Onesilos, de heerser van de noordelijke stadstaat Soloi, de macht overnam in Salamis. Behalve van Amathous ontving hij steun van het gehele eiland.

Tegelijkertijd – we hebben het over het 499 v.Chr. – kwamen de Griekse steden in Klein-Azië in opstand tegen de Perzische heersers. Om de orde te herstellen, stuurden de Perzen een expeditieleger, dat ook Cyprus zou passeren en daar de zaken zou regelen. Onesilos vroeg hulp van de Griekse rebellen, die hij vrijwel onmiddellijk ontving: net als koning Amasis van Egypte (zie hierboven) beseften de rebellen dat Cyprus een perfecte basis was om de Fenicische havens aan te vallen. Zolang ze Cyprus zouden beheersen, hadden ze geen Perzische vloot te vrezen.

Lees verder “Perzisch Cyprus” →

De geboorte van Afrodite

On door Jona LenderinginArcheologie, Cyprus, Geschiedenis, Klassieken, Religie13 reacties
De baetyl van Afrodite in Oud-Pafos

Eind volgende week begint in het Rijksmuseum van Oudheden de expositie “Cyprus. Eiland in beweging”. Ik was gisteren in het museum en mocht even achter de schermen kijken. Ik zag al enkele prachtige voorwerpen en ik verklap geen geheim als ik u zeg dat de catalogus er ook piekfijn uitziet. Wat u vermoedelijk niet zult zien, is de baetyl uit Oud-Pafos.

Een baetyl is een grote steen die religieuze eerbewijzen krijgt omdat er een godheid in zou wonen. De naam, afgeleid van het Semitische Beth-El, betekent dan ook “huis van god”. Het gebruik stamt uit het oosten: er waren bijvoorbeeld baetyls in de Fenicische havensteden Byblos en Tyros. In het Syrische Emesa, het huidige Homs, werd de zonnegod Elagabal vereerd als een kegelvormige zwarte steen die werd beschermd door een adelaar, de Syrische zonnevogel. Van deze steen werd gezegd dat ze uit de hemel was komen vallen, wat de gedachte heeft doen postvatten dat het een meteoriet zou kunnen zijn geweest. Dat vertelde men ook van de steen die tijdens de Tweede Punische Oorlog van Pessinos in Turkije naar Rome werd overgebracht en die niets minder zou zijn dan de godin Kybele zélf. In onze tijd is er vanzelfsprekend de Zwarte Steen in Mekka.

Lees verder “De geboorte van Afrodite” →

Cypriotische badkuip

On door Jona LenderinginCyprus, Geschiedenis, Kreta en Mykene, Museumstuk4 reacties
Badkuip uit Oud-Pafos (District Archaeological Museum)

Een badkuip, die hebben we nog niet gehad in onze inmiddels toch vrij lange reeks blogstukjes over museumvoorwerpen. U vroeg zich natuurlijk al af waarom ik u museaal sanitair al die tijd heb onthouden. Ik weet het ook niet, maar ik weet het goed met u gemaakt en zal u niet zomaar een badkuip tonen. Dit is namelijk wél even een badkuip uit het Cypro-Geometrisch I. Eat that.

En die badkuip vertelt een klein verhaaltje. Na de ondergang van de Mykeense paleisburchten in Griekenland vestigden groepen Grieken zich in het westen van Cyprus. Hun aardewerk namen ze mee, zodat archeologen voorwerpen die ze in Griekenland rekenen tot de zogeheten “submykeense periode” (pakweg de tweede helft van de elfde eeuw v.Chr.) in Cyprus vinden met voorwerpen die ze rekenen tot het “Cypro-Geometrisch I”. Deze badkuip, gevonden in een graf bij Oud-Pafos (Kouklia), documenteert deze beginnende Griekse aanwezigheid op Cyprus.

Lees verder “Cypriotische badkuip” →