Tag: platte aarde

Misverstand: Platte aarde

On door Jona LenderinginChristendom, Factcheck, Geschiedenis, Klassieken, Middeleeuwen, Oudheid, Pseudowetenschap54 reacties
Sint-Isidorus van Sevilla

Misverstand: In de Oudheid dacht men dat de aarde plat was

Het is een geweldig beeld: de acteur die Columbus speelt kijkt een naar de horizon varend schip na, waarvan eerst de romp en vervolgens de mast achter de kim verdwijnt. Zo zou de ontdekkingsreiziger als eerste op het idee zijn gekomen dat de aarde een bol was. Voor zover de samensteller van dit boekje heeft kunnen nagaan, is de Amerikaanse schrijver Washington Irving de eerste geweest die deze ontdekking aan Columbus heeft toegeschreven, in zijn in 1828 gepubliceerde geromantiseerde biografie Life and Voyages of Christopher Columbus.

Jammer alleen dat de Italiaanse dichter Dante die bolvorm al twee eeuwen vóór de ontdekkingsreiziger veronderstelde in zijn Goddelijke komedie. In dat gedicht dalen Vergilius en Dante af in de Hel, bereiken het middelpunt der aarde en klauteren vervolgens aan de andere kant van de aarde weer omhoog. Zeventien eeuwen eerder wist ook de filosoof Aristoteles dat de aarde een bol moest zijn.

Lees verder “Misverstand: Platte aarde” →

De platte aarde

On door Jona LenderinginGeschiedenis, Klassieken, Middeleeuwen, Oudheid20 reacties

De informatie in elke door ons gesproken of geschreven zin vormt – om er eens een cliché tegenaan te gooien – het topje van een ijsberg. Er is de eigenlijke mededeling, maar die is alleen begrijpelijk doordat de spreker/schrijver en de luisteraar/lezer allerlei ideeën delen. Anders geformuleerd, de overdracht van informatie veronderstelt gedeelde informatie. Ik heb er al wel vaker op gewezen dat elke antieke tekst een wereldbeeld veronderstelt waarin de grens tussen natuurlijk en bovennatuurlijk niet ligt waar wij die trekken. Een ander aspect is de tegenstelling tussen beschaving en barbarij. Ook veronderstelt menige antieke tekst een platte aarde.

Een oudheidkundige zal zich, voor hij zelfs maar aan het doorgronden van een tekst kan denken, dat antieke wereldbeeld eigen moeten maken, want anders kan hij de oude teksten, die zo vol onware beweringen zitten, niet serieus nemen. Dan negeer je de informatie en is er een serieuze kans dat je het kind met het badwater weggooit. Wonderlijk genoeg zijn er nauwelijks boeken of websites die het antieke wereldbeeld echt uitleggen en daarom ben ik des te blijer met De platte aarde. De rijke geschiedenis van een mythisch denkbeeld van de filosoof Hans Dijkhuis.

Lees verder “De platte aarde” →

NWA: Platte aarde

On door Jona LenderinginGeschiedenis, Hellenisme, Klassieken, Romeinse Keizerrijk38 reacties
De triomf van keizer Mauricius (Metropolitan Museum of Art, New York)
De triomf van keizer Mauricius (Metropolitan Museum of Art, New York)

In mijn reeks n.a.v. de vragen van de Nationale Wetenschapsagenda (NWA) vandaag de vraag:

Hoe is het mogelijk dat mensen zo lang hebben gedacht dat de aarde plat was?

De vragensteller licht toe dat zeelieden toch gezien moeten hebben hoe schepen achter de horizon verdwenen. Ook wijst hij erop het zien van een appel, die van een afstandje een schijf lijkt maar van dichtbij een bol blijkt, altijd voorhanden was als de clou die zeelieden tot de juiste conclusie zou laten komen.

Een eerste antwoord op de vraag zou kunnen zijn: je kunt alle aanwijzingen hebben en nog de oplossing niet herkennen. Ik herinner me dat ik ooit op kerstavond thuiskwam in de Diemense studentenflat waar ik destijds woonde en alle aanwijzingen had dat er moest zijn ingebroken, maar die conclusie niet trok. Ik nam de post uit mijn postvak en lag al op bed toen een huisgenoot thuiskwam en aan de hand van mijn verdwenen post concludeerde dat er een inbreker was geweest. Zoals hij aan de hand van een verkeerde aanwijzing op het juiste spoor kwam, zo kwam ik aan de hand van correcte aanwijzingen niet tot de juiste conclusie. Zo gaan dat soort dingen.

Lees verder “NWA: Platte aarde” →

Wetenschap, of zoiets

On door Jona LenderinginGeschiedenis, Middeleeuwen, Pseudowetenschap, Wetenschap, Wetenschapscommunicatie19 reacties
(klik=groot)
(klik=groot)

Niet boos ben ik, wel verdrietig. Zoiets. Het is goed dat cartoonist Adam Zyglis het opneemt voor de wetenschap en erop wijst dat wetenschappers in de loop der eeuwen nogal eens zijn geconfronteerd met scepsis. Maar kies dan goede voorbeelden, zou ik zeggen, waaruit blijkt dat je zelf wél zorgvuldig omgaat met de feiten. Dat eerste plaatje, dat klopt dus niet.

Lees verder “Wetenschap, of zoiets” →