“De burger moet betalen, niet méér”

On augustus 7, 2021april 24, 2022 door Jona LenderinginPolitiek, Verbijstering, Wetenschap, Wetenschapscommunicatie27 reacties

559 Australische dollars is ongeveer 350 euro. Dat is dus de prijs voor een boek waarin onderzoekers de informatie uit gespecialiseerde academische artikelen voor anderen ontsluiten, opdat anderen er ook nog eens van profiteren. De eigenlijke artikelen liggen achter betaalmuren. Als de materie toegankelijk wordt gemaakt, is het resultaat, zoals we in dit voorbeeld zien, volslagen onbetaalbaar.

Ondertussen kan, doordat betrouwbare informatie ontoegankelijk blijft en verouderde inzichten via digitaliseringsprojecten beschikbaar komen, desinformatie zich makkelijker verspreiden dan wetenschappelijke informatie. Bad information drives out good. Je hoort vaak praten over open access en dat is goed, maar het is slechts een deelprobleem. Het echte probleem is hoe we de schade die de afgelopen jaren aan de publieke kennis is toegebracht, teniet kunnen doen. Zonder dat ik claim precies te weten hoe het moet, weet ik wel dat er goede ideeën zijn. Dáárover moeten we praten.

Lees verder ““De burger moet betalen, niet méér”” →

Ware Opening

On september 3, 2019januari 19, 2023 door Jona LenderinginPolitiek, Wetenschap42 reacties

Dat had ik dus verkeerd gezien. Toen minister Ingrid van Engelshoven had aangekondigd dat ze het advies van de Commissie Van Rijn wilde overnemen – haal het geld weg van de algemene universiteiten om het over te hevelen naar de technische universiteiten – en toen er niet onmiddellijk een collectieve storm van verontwaardiging opstak, beschouwde ik dat als capitulatie. Dat WO in Actie haar protest uitstelde tot de opening van het academisch jaar, leek me bepaald geen meesterzet.

Het enthousiasme van mensen als Remco Breuker, met wie ik er eens over heb gesproken, werkte echter aanstekelijk. Ik wilde toch minimaal kennis nemen van wat ze deden en zoals nu blijkt: ik zat er naast. Het stond gistermiddag goed vol bij de Ware Opening. Duizend mensen, lees ik, die alle universiteiten en zowel personeel als studenten vertegenwoordigen. In mensenaantallen is dit misschien niet veel, maar WO in Actie heeft in vrij korte tijd een brede coalitie weten te vormen en dit was dus geen capitulatie. Er zijn in de jaren tachtig fellere protesten geweest, gedragen door vooral studenten, maar deze coalitie is breder. En dat was nog maar mijn eerste foute inschatting.

Lees verder “Ware Opening” →

WO in Actie

On augustus 29, 2019februari 22, 2022 door Jona LenderinginWetenschap27 reacties

Aanstaande maandagmiddag, 2 september, organiseert WO in Actie, “een beweging van studenten en medewerkers die zich sterk maakt voor de universiteit en haar toekomst”, in Leiden de Ware Opening van het academisch jaar. U leest er hier meer over.

Ik heb redenen om erheen te gaan en wil dat ook doen, maar ik heb ook redenen niet te gaan. Ik weet namelijk niet of ik me wel sterk wil maken voor een toekomst met een universiteit. Het instituut is immers slecht voor haar personeel, slecht voor de wetenschap en slecht voor de samenleving. De oudheidkundige disciplines waarover ik dagelijks blog zijn beschadigd door dit academische procrustesbed en ik vermoed dat we beter kunnen zoeken naar alternatieven.

Blijkens hun enorme inzet denken de mensen van WO in Actie daar anders over. Die inzet overtuigde me en ik zal maandag met belangstelling naar ze luisteren. Op maandag zal ik dus mijn scepsis opschorten, maar vandaag is het donderdag en wil ik mijn voorbehoud toelichten.

Lees verder “WO in Actie” →

Nederdaling ter helle

On augustus 14, 2018maart 20, 2023 door Jona LenderinginVerbijstering, Wetenschap11 reacties

Afgelopen zaterdag las ik De zevenvoudige dood van Evelyn Hardcastle van Stuart Turton. U houdt een blogstukje daarover tegoed, maar vandaag vertel ik u alvast dat de hoofdpersoon van die roman dezelfde dag steeds opnieuw meemaakt. Een dag die zal eindigen met een moord. Hoewel gepresenteerd als een whodunnit verklap ik u niets – althans niets dat u na de eerste bladzijden niet al in de gaten hebt – als ik u zeg dat het in feite een zedenschets is rond een nederdaling ter helle. Een soort Groundhog Day dus, en of De zevenvoudige dood van Evelyn Hardcastle een even goede afloop heeft, dat verklap ik u niet.

Wat voor de gevangenen het ergste is, is de zekerheid van de herhaling. Eén ervan wil de moord nog verhinderen, een ander heeft het bijltje erbij neergegooid en wil alleen nog maar weg, tot elke prijs. Maar ook al reageren ze verschillend, de onafwendbaarheid waarmee het kwaad iemand zal treffen, dat is voor de gevangenen de ergste van alle kwellingen.

Nu verander ik even van onderwerp en ga ik het hebben over Marc van Oostendorp (op twitter te vinden als @fonolog), die in twee of drie jaar is uitgegroeid tot mijn favoriete blogger.

Lees verder “Nederdaling ter helle” →

Ben ik nou zo streng?

On oktober 19, 2017augustus 17, 2021 door Jona LenderinginWetenschap14 reacties

Sint-Isidorus van Sevilla, beschermheilige van het internet

In de supermarkt kwam ik een bevriende classica tegen die me verraste met de mededeling dat ze deze blog las en de “Methode op maandag” waardeerde. Ik begon al te zwellen van trots toen ze eraan toevoegde dat ze me wel wat streng vond voor haar academische collega’s. Ik kromp weer naar normale proporties.

Haar opmerking bleef bij me hangen, mede omdat ik deze constatering (of kritiek) twee weken daarvoor ook op Facebook had gelezen. Ik stond toen op het punt af te reizen naar Slovenië en Kroatië en heb er niet méér op gereageerd dan met een “like”, maar ik had er nota van genomen dat ik, in de ogen van mijn Facebookvriend, de wetenschap verweet weinig aansluiting te vinden bij de grote maatschappelijke ontwikkelingen.

In mijn idee is het nu eenmaal altijd improviseren en houtje-touwtje. De universiteit is nog steeds niet bekomen van de schokgolven van de internet-revolutie.

Lees verder “Ben ik nou zo streng?” →

Caesar in Kessel: terugblik (5)

On februari 10, 2016november 25, 2022 door Jona LenderinginArcheologie, Geesteswetenschappen, Geschiedenis, Lage Landen, Methodologie en theorie, Romeinse Republiek, Wetenschap3 reacties

Gem met portret van Caesar (Rijksmuseum van Oudheden, Leiden)

Ik schreef al wat stukjes over de discussies n.a.v. de claim dat Julius Caesar de Tencteri en de Usipetes had vernietigd in Kessel. Korte inhoud van het voorafgaande:

Er is nodeloos veel aandacht besteed aan het gebruik van de term “genocide”. Alleen bij een totaal historisme valt hiertegen bezwaar te maken.
Caesars onbetrouwbaarheid is zonder goede argumenten aangenomen.
Er is over de interpretatie van de vondsten bij Kessel gesproken alsof deze zou voortkomen uit de feiten, maar er is niets ontdekt. Het veranderende inzicht komt voort uit een gewijzigde negatieve heuristiek.
Dit valt niet op TV uit te leggen en het getuigt van een extreem gebrek aan professionaliteit dat het daar is aangekondigd.

Lees verder “Caesar in Kessel: terugblik (5)” →

Personeelsbeleid

On oktober 6, 2014augustus 19, 2021 door Jona LenderinginVerbijstering, Wetenschap3 reacties

Breughel, “De parabel der blinden” (1568)

Dat is nou aardig: vier promotieplaatsen in Leiden voor onderzoek naar de wijze waarop de kunsten – u mag dit zo breed lezen als u zelf wil – vorm hielpen geven aan de samenleving. Een project dat me boeit (zie hier, onder #3) en waar straks ongetwijfeld mensen werken die ik met belangstelling zal volgen. Ik lees dus positief gestemd de personeelsadvertentie maar stuit dan op het volgende:

The successful candidate will have a Master’s or Research Master’s degree and will have obtained this degree no longer than four years ago.

Lees verder “Personeelsbeleid” →

Parlementair onderzoek, alsjeblieft

On mei 30, 2013februari 15, 2023 door Jona LenderinginPolitiek, Pseudowetenschap, Wetenschap, Wetenschapscommunicatie6 reacties

1.

Ik heb al vaker geschreven dat onze universiteiten niet langer voldoen aan de verwachtingen die we er redelijkerwijs van mogen hebben. Dat ik er opnieuw over schrijf, is omdat het opnieuw mis is: de Groningse Rijksuniversiteit heeft de hoogleraar criminologie Patrick van Calster op non-actief gesteld terwijl de universiteit waar hij is gepromoveerd, de Brusselse Vrije Universiteit, hem de doctorstitel ontneemt. Gisteren was Karima Kourtit van de Amsterdamse Vrije Universiteit in het nieuws.

Twee dagen, twee kwesties. En iedereen kent de oudere gevallen: Peter Rijpkema, Dirk Smeesters, Don Poldermans en Diederik Stapel, waarbij we Roos Vonk dan maar het voordeel van de twijfel zullen geven, Ernst Jansen Steur zullen typeren als een medische aangelegenheid en Mart Bax zullen beschouwen als verjaard. De lijst opzichtig falende onderzoekers begint verontrustend lang te worden en het ergste is de trieste voorspelbaarheid van de affaires.

Lees verder “Parlementair onderzoek, alsjeblieft” →

Ontsporende wetenschap

On september 13, 2012mei 11, 2022 door Jona LenderinginPolitiek, Wetenschap2 reacties

Een mij tot vanmorgen niet bekende Ingrid Robeyns stelt via Twitter de vraag: “dat onderzoeksgeld nu vooral via aanvragen loopt heeft grote invloed op thema’s waarop onderzoek gedaan wordt. Is dit wenselijk?” Dat is een heel goede vraag, misschien zelfs dé kwestie waar het momenteel om zou moeten gaan. De vraag is echter breder dan Robeyns in de honderdnogwat karakters van Twitter kan aangeven. Daarom benut ik mijn blog om wat varianten te noemen.

1. Dat onderzoek wordt gedaan door universiteiten, heeft grote invloed op de conceptualisering van het onderzoek. Het wordt immers altijd gedaan vanuit een bepaald vakgebied, dat historisch zo is gegroeid en waarvan de grenzen zelf niet wetenschappelijk zijn. Hoe groot is de invloed van de traditie? Ik kan voorbeelden noemen van zaken die niet goed gaan; de Nationale Wetenschapsagenda bevat minstens één vraag die niet oplosbaar is zonder dat we de traditionele disciplines vervangen door iets nieuws (voorbeeld). Dat wetenschap is verdeeld in soms oeroude disciplines, structureert ons denken: het helpt een probleem herkennen en aanpakken, maar blokkeert onze visie op de oplossingen. Is dit wenselijk?

Lees verder “Ontsporende wetenschap” →

Academische zelfkritiek(loosheid)

On augustus 27, 2012augustus 7, 2021 door Jona LenderinginKlassieken, Oudheid, Pseudowetenschap, Wetenschap6 reacties

Ik beschreef onlangs dat als je een echte artistieke mislukking wil maken, je talent nodig hebt. Het achterliggend mechanisme is dat critici geïmponeerd zwijgen in de buurt van een erkend genie, terwijl het genie vaak onvoldoende luistert naar commentaar van middelmatiger geesten. Ongehinderd door kritiek kan hij verder gaan met het produceren van een prul.

Zie ik het goed, dan gebeurt dit ook in de wetenschap. Ontsporingen duiden niet per se op kwade wil, maar hebben veelal te maken met falende kritiek. Eén van de redenen daarvoor is dat onderzoekers zelden hebben geleerd te luisteren naar commentaar. Op de lagere en middelbare school waren de latere academici die intelligentste leerlingen, die nooit fouten maakten, die zelden fouten hoefden te erkennen, en die dus de voornaamste les alleen theoretisch leerden: dat het niet erg is een fout toe te geven. Eenmaal op de universiteit komen er twee mechanismen bij die het nog lastiger maken dat de mensen hun voordeel doen van kritiek.

Lees verder “Academische zelfkritiek(loosheid)” →