Tag: filhellenisme

filhellenisme

MoM | Vrijheid en filhellenisme

On door Jona LenderinginGeesteswetenschappen, Geschiedenis, Klassieken, Politiek, Romeinse Keizerrijk63 reacties
Kelheim

Ik heb al een aantal keren geblogd over de grote geleerden van de late achttiende en vroege negentiende eeuw: Winckelmann en Gibbon natuurlijk, maar ook Wolf (over wie volgende week meer) en de politici van de Revolution von Oben die de nieuwe wetenschappelijke inzichten omzetten in een functionerende universiteit. Als het u vandaag, nu onze universiteitsmensen demonstreren voor onze toekomst, allemaal wat deprimeert, bedenk dan dat we twee eeuwen geleden de universiteit ook opnieuw hebben kunnen uitvinden en opnieuw een toekomst verwierven. Lees maar. Het veronderstelt wél dat de politiek begrijpt dat onderwijs, cultuur en wetenschap geen kostenposten zijn maar investeringen. Dat is nu vanzelfsprekend anders. Maar wie weet.

Romeinenliefde

Terug naar die wetenschappers van toen. Zij waren gefascineerd door het vrijheidsideaal en zagen dat belichaamd in de oude wereld. Dáár zochten ze aansluiting bij. Dat valt bijvoorbeeld op aan de  Amerikaanse Revolutie van 1776, aan de even revolutionaire Nederlandse Patriottentijd van 1780-1787 en aan het Frankrijk van 1789-1815. Steeds namen de vernieuwers de Romeinse tijd als model. De Verenigde Staten hebben een Capitool en een Senaat, de officiële architectuur was lange tijd gebaseerd op de Romeinse. Kijk in Amsterdam eens naar Felix Meritis. In Frankrijk heet de kunststijl van Napoleon (eerste consul, keizer) niet voor niets “Empire”. Denk aan het legioen van eer, aan de Arc de Triomphe, aan de Code Napoléon.

Lees verder “MoM | Vrijheid en filhellenisme” →

Een archeologie-canon

On door Jona LenderinginArcheologie16 reacties
Zomaar eens een foto van een archeologische stratigrafie

Gisteren bood ik op deze plaats een overzicht van een kleine veertig dingen die mensen zouden moeten weten over geschiedvorsing. Aangezien de historische canon van Van Oostrom / Kennedy geschiedenis presenteert als het ene feit na het andere, wilde ik toch eens benadrukken dat geschiedenis ook een wetenschap is.

Een van de trouwste lezers van deze blog, CK uit het archeologisch en historisch zo rijke Nijmegen, wees me erop dat een archeologiecanon ook niet zou bestaan uit een lijst van losse opgravingen, maar uit een lijst van methodische en technische vernieuwingen. In een telefoontje bespraken we dat archeologen, doordat ze de wetenschappelijke dimensie almaar niet benoemen en zich verschuilen achter de monumentenwetgeving, zélf de reden zijn waarom een staatssecretaris van Cultuur zich afvraagt wat hij aan moet met musea vol opgegraven potten en pannen, waarom de limesvoorlichting zo verrekte contraproductief is, waarom een hoogleraar publiek begrip van wetenschap de raarste dingen kan vertellen over het Rijksmuseum van Oudheden en waarom De Volkskrant archeologie te onbelangrijk vindt om iets te rectificeren. Een Nijmegenaar herinnert zich natuurlijk ook de aquaductenaffaire en de affaire in de buurgemeente Cuijk.

Lees verder “Een archeologie-canon” →

MoM | Wilhelm von Humboldt

On door Jona LenderinginGeesteswetenschappen, Geschiedenis, Klassieken, Methodologie en theorie, Wetenschap5 reacties
Wilhelm von Humboldt (monument voor de Pruisische koning Friedrich Wilhelm III in Keulen)

Ik noemde hem al vaker, onder andere toen ik het vorige week had over een monument voor de Pruisische koning Friedrich Wilhelm III in Keulen: de taalkundige Wilhelm von Humboldt (1767-1835), de man die het Pruisische onderwijs grondig hernieuwde. Zijn ambtstermijn viel samen met de “Revolution von oben”, het hervormingsprogramma dat de koning had geïnitieerd nadat zijn leger in 1806 was verslagen door Napoleon. Omdat Pruisen, zoals men destijds zei, geen staat was met een leger maar een leger met een staat, impliceerde een legerhervorming dat de gehele samenleving op de schop ging, en zo werden in de jaren tot 1815 de agrarische sector, het grondbezit en de representatieve organen grondig aangepast omwille van de strijdkrachten. Ook het onderwijs werd gereorganiseerd.

Dat was de context waarin Von Humboldt de Friedrich Wilhelm Universität zu Berlin oprichtte, die nu Humboldt Universität heet. De ingang aan de Unter den Linden wordt geflankeerd door beelden van Wilhelm von Humboldt en zijn broer Alexander, de ontdekkingsreiziger.

Lees verder “MoM | Wilhelm von Humboldt” →

Valse “eerstes”

On door Jona LenderinginGeesteswetenschappen, Geschiedenis, Klassieken, Wetenschapscommunicatie4 reacties

galen_sign

Ik rond deze dagen het derde nummer af van uw favoriete oudheidkundige tijdschrift, dat is gewijd aan Pergamon. Ik bezocht de ruïnes van die stad een paar jaar geleden en vond het er adembenemend mooi. Het hoogtepunt was toen ik wandelde door het heiligdom van Asklepios en hoorde hoe een Japanner in het theater begon te zingen. Ik houd niet van mensen die zingen in Griekse theaters, aangezien de akoestiek er goed is. Je verstaat elke valse noot. Maar deze man zong prachtig.

Het reclamebord hierboven fotografeerde ik op dezelfde dag. Daar werd ik minder blij van, en dan bedoel ik niet dat kruidengeneeskunde aan kwakzalverij grenst. (Er zijn wel geneeskrachtige stoffen in planten, maar uw apotheker betrekt die liever van een laboratorium, zodat hij de werkzame bestanddelen tot op de milligram nauwkeurig kan doseren.) Ik ben echter geen farmaceut maar historicus, en mijn ergernis betreft dat het totale onzin is dat Galenus, een arts uit de tweede eeuw na Christus, de eerste kruidenarts zou zijn geweest. De oude Egyptenaren kenden de heilzame werking van kruiden al.

Lees verder “Valse “eerstes”” →