Tag: Venetië

Venetië

Het koninkrijk Cyprus

On door Jona LenderinginMiddeleeuwen3 reacties
Het wapen van de Lusignans, de heersers van Cyprus (Keryneia)

Zoals ik in gisteren vertelde, had koning Richard Leeuwenhart in 1191 Cyprus veroverd maar kon hij het niet beheren. Ook de Tempeliers zagen er geen brood in. Uiteindelijk overhandigde Richard het eiland nu aan zijn bondgenoot Guy van Lusignan, die u zich misschien herinnert uit een eerder blogje. De koning van Jeruzalem had in 1187 de slag bij Hattin verloren en had zijn stad moeten afstaan aan Saladin. Cyprus was een mooie compensatie voor Guys verloren koninkrijk. Na zijn dood in 1194 – hij werd begraven in Nicosia – kwam het eiland in handen van zijn broer Amalrik van Lusignan.

Deze twee koningen heersten allebei officieel ook in Palestina, al waren hun bezittingen gereduceerd tot de kuststrook. Hun afstammelingen regeerden alleen op Cyprus, dat onder Hugo I (r.1205-1218) en Hendrik I de Dikke (r.1218-1253) tot rust kwam. Bijvoorbeeld door een verdrag met de Seljukische Turken, waardoor beide partijen handel konden drijven. Deze twee vorsten waren allebei jong aan de macht gekomen, maar de familie Ibelin, die uit Palestina was meegekomen naar Cyprus, leverde capabele regenten die bijvoorbeeld wisten te verhinderen dat keizer Frederik II de macht overnam op Cyprus.

Lees verder “Het koninkrijk Cyprus” →

Het Byzantijnse Rijk (3): Diminuendo

On door Jona LenderinginByzantijnse Rijk, Geschiedenis7 reacties
Alexios I Komnenos (Chora-kerk, Istanbul)

In mijn eerste blogje over het Byzantijnse Rijk gaf ik een algemene typering. In het tweede schetste ik de vroege bloeiperiode, de door de Avaren en Arabieren ingeleide crisis en het herstel onder de Macedonische dynastie. Op deze bloeiperiode volgde een periode van verval: de laatste van de drie perioden waarin historici het millennium van Byzantijnse geschiedenis onderverdelen.

Crisis

Door de val van Sirmium was de landweg tussen Constantinopel en West-Europa afgesloten en het Byzantijnse Rijk, met zijn eeuwige grensconflicten in het oosten, ontwikkelde zich anders dan de koninkrijken in het westen. Er bleven handelscontacten, veelal via Italiaanse steden als Amalfi en Venetië. Geleidelijk aan kregen die meer invloed, zodat de handel in de Byzantijnse wereld niet langer het monopolie was van de Byzantijnen zelf. De beginnende handelsconflicten werden aangewakkerd toen de paus en de patriarch van Constantinopel in 1054 elkaar verketterden over de natuur van de Heilige Geest. Een volgend probleem was de opkomst van Byzantijnse aristocratische families, die maar weinig bereid waren hun privébelangen ondergeschikt te maken aan het algemeen belang.

Lees verder “Het Byzantijnse Rijk (3): Diminuendo” →

Justinianus

On door Jona LenderinginByzantijnse Rijk, Geschiedenis, Museumstuk, Post-Romeins1 reactie
Justinianus (Venetië)

In 1998 was ik voor het eerst in Venetië en uiteraard ging ik naar de San Marco. Ik heb me destijds vergaapt aan de mozaïeken en de paarden, maar heb helaas het Tetrarchenreliëf gemist (het werd gerestaureerd) en heb de bovenstaande buste over het hoofd gezien. Ook bij een tweede bezoek heb ik het portret niet gezien, al kende ik een replica die te beobachten valt in Mainz in het onvolprezen Römisch-Germanisches Zentralmuseum.

Het portret, dat in 1204 uit Constantinopel werd meegenomen toen Kruisvaarders de boel daar plunderden, is gemaakt van porfier, een gesteente dat alleen in Egypte wordt gevonden. Dat maakt de datering simpel: het zal vermoedelijk dateren van vóór de Arabische veroveringen, want daarna nam de export van porfier sterk af. We hebben dus te maken met een vorst die voor pakweg 650 regeerde en inderdaad lijkt de buste op een keizer die we goed kennen: Justinianus. Het zou ook Justinianus II kunnen zijn, maar die leefde te laat.

Lees verder “Justinianus” →

De achtergrond op de voorgrond

On door Jona LenderinginLiteratuur2 reacties

Ik woon in Amsterdam. Als ik een biertje wil drinken met mijn vrienden, is dat in een café dat Bax heet. Eens in de week ga ik lunchen aan de andere zijde van het Vondelpark, in café Gruter. Mijn dagelijkse wandelingetjes brengen me naar het postkantoor, naar de supermarkt en naar een sigarenboer die ook kranten verkoopt. Als ik naar het station fiets, kom ik langs het Anne Frank-huis, maar het is ruim tien jaar geleden dat ik daar voor het laatst was.

Ik woon in de wereldberoemde toeristenstad Amsterdam. Maar met de musea, grachten en theaters heb ik weinig te maken. Als ik zou schrijven dat ik mijn vrienden ontmoet in Americain, dat ik lunch in Reijnders, dat ik al wandelend door de Grachtengordel het Paleis op de Dam en het Rijks Museum Rijksmuseum passeer, of dat ik vaste gast ben in het Stedelijk, dan zou u meteen weten dat ik niet de waarheid spreek. Alleen toeristen, rijke toeristen, houden zich aan het bovenstaande programma.

Lees verder “De achtergrond op de voorgrond” →

De tetrarchen in Venetië

On door Jona LenderinginGeschiedenis, Klassieken, Romeinse Keizerrijk
De tetrarchen (San Marco, Venetië)

Een vriendin was zo aardig in Venetië een foto voor me te maken van een beeld dat ik zelf nooit heb gezien, omdat het lange tijd “in restauro” is geweest. De vier mannetjes hiernaast staan op een hoek van de San Marco. Ze zijn gemaakt van Egyptisch porfier en komen, net als de beroemde paarden van de San Marco, uit Constantinopel, het huidige Istanbul. Ze zijn in Venetië gekomen doordat de Venetianen zich, zoals ik al eens eerder vertelde, buitengewoon onderscheidden toen Constantinopel  in 1204 werd geplunderd.

De beeldjes stellen de zogeheten tetrarchen voor, een woord dat je zou kunnen vertalen als “viervorsten”. In de derde eeuw na Chr. was het Romeinse Rijk nogal in de problemen geraakt door oprukkende barbaren, rebellerende legers, inflatie en een zó snelle opvolging van machthebbers dat de bestuurlijke continuïteit in gevaar was gekomen. Keizer Diocletianus, die in 284 aan de macht kwam, wist de oplossing: voortaan zou het Imperium vier heersers hebben.

Lees verder “De tetrarchen in Venetië” →