De bron van Byblos

De bron van Byblos

Het plateau waarop Byblos verrees, bestaat uit twee heuvels, eigenlijk keihard geworden duinen. Daar tussenin lag nog tot in de jaren dertig van de vorige eeuw een bron. Regenwater dat neersloeg op de Libanon, sijpelde door allerlei aardlagen heen naar beneden, naar het voorgebergte, naar de uitlopers, naar de kust. En zo lag er, vlakbij de kust, een fijne bron voor redelijk zoet water. Nou ja, een tikje brak, want de zee was in de buurt.

Misschien dankt de stad haar naam aan de bron, want Byblos, Gubla in de Semitische taal die er in de Bronstijd werd gesproken, is te lezen als Gub-El, wat zoiets betekenen kan als “put van god”. Alleen weten we natuurlijk niet of er altijd een Semitische taal is gesproken in deze regio. Het kan gaan om een volksetymologie waarin aan een oude naam een nieuwe betekenis werd gegeven. Niemand weet wat Babylon betekent, maar latere bewoners hoorden er Bab-Ili in, wat zoiets betekent als “poort der goden”.

Lees verder “De bron van Byblos”

Egyptisch kindergraf

Grafstele uit Abydos (Metropolitan Museum, New York)
Grafstele uit Abydos (Metropolitan Museum, New York)

Ik ben momenteel bezig met de voorbereiding van een reis naar Egypte, later dit jaar, en om inspiratie op te doen bladerde ik eens door wat oude foto’s. Zo vond ik het bovenstaande grafreliëf, dat in de vierde eeuw na Chr. is vervaardigd in Abydos. Ik houd over het algemeen meer van de expressieve, ietwat primitief ogende provinciale kunst uit het Romeinse Rijk dan van de volmaakte marmeren standbeelden in de Griekse en Italiaanse musea, en dit is geen uitzondering. Dit reliëf vind ik echt mooi.

Middenin staan de vier overledenen. De Griekse inscriptie zegt dat dit de grafsteen is “van Pekysis, zoon van Aruotes”, en van zijn broer Pachoumis, en van de eerste Tbaikis en de nieuwe Tbaikis”. Blijkbaar is één Tbaïkis (de Griekse weergave van de oude Egyptische naam Tabaket) gestorven aan een kinderziekte, werd daarop een volgende dochter dezelfde naam gegeven en is ook dat meisje vroeg overleden. Zulke familiedrama’s waren in de oude wereld overigens volkomen normaal: de zuigelingensterfte nam één derde van de baby’s weg en van de resterende kinderen overleed de helft aan een kinderziekte. Wie lichamelijk volwassen werd, had daarna een goede kans vijftig of zestig te worden.

Lees verder “Egyptisch kindergraf”