Tag: Hercules

De triomf van Hercules

On door Jona LenderinginGeschiedenis, Karthago, Romeinse Republiek, Wetenschapscommunicatie2 reacties
Hercules (Capitolijnse Musea, Rome)

Het bovenstaande standbeeld is ten tijde van paus Sixtus IV (r.1471-1484) in Rome opgegraven. Tussen de startboxen van het Circus Maximus en de Santa Maria in Cosmedin, om precies te zijn. Dat wil zeggen: op de plaats van een oude tempel van Hercules, waarvan u de resten nog onder de genoemde kerk kunt zien (de ara maxima). Het beeld is vrijwel zeker opgericht door de Romeinse generaal Scipio Aemilianus, die in 146 v.Chr. Karthago had verwoest. De appels van de Hesperiden die de halfgod in zijn hand heeft, zijn een verwijzing naar Afrika. Er is wel beweerd dat de Romeinen zich graag presenteerden als Hercules en hoewel ik daarvan niet overtuigd ben, ben ik er wel van overtuigd dat dit beeld de eindzege over de Karthagers moest gedenken.

Ik heb over de drie oorlogen tussen Rome en Karthago twee boeken geschreven: De vergeten oorlog, dat tevens probeert de Karthaagse cultuur te presenteren, en Hannibal in de Alpen, waarin ik het non-probleem van ’s mans route naar Italië benut om oudheidkundige methoden te tonen. U bestelt de twee boeken hier en daar. Ook heb ik naast deze blog een tweede, kleinere Karthago-blog bijgehouden, waar ik vandaag een punt achter zet. Er zijn grote artikelen, die eerder ook op deze blog zijn verschenen, en ook een hele batterij kleine stukjes. Hier is een overzicht.

Lees verder “De triomf van Hercules” →

De Zuilen van Hercules (in Drenthe)

On door Jona LenderinginGeschiedenis, Klassieken, Lage Landen, Prehistorie, Romeinse Keizerrijk13 reacties
De Zuilen van Hercules, even bezuiden Groningen.

Het zal u niet onbekend zijn dat de Griekse halfgod Herakles nogal een macho was, hoewel hij méér was dan alleen een krachtpatser. Het was eigenlijk een karakter dat naar believen viel in te vullen: als tragische figuur, zoals in Sofokles’ Herakles, of als een soort Jerommeke, zoals in Euripides’ Alkestis. Ik moet altijd denken aan Batman, een personage dat in de stripverhalen worstelt op de grens van goed en kwaad, terwijl er ook een campy TV-serie is vol knap geacteerde en bizarre scènes.

Omdat ook andere volken mannetjesputtergoden vereerden, zagen de Grieken hun Herakles overal terug. De Griekse onderzoeker Herodotos vermeldt bijvoorbeeld een Egyptische god die hij gelijkstelt aan Herakles. Het is niet helemaal duidelijk of dat Shu, Chonsu of Herisjef is. De laatste kreeg zijn offers in een stad die later Herakleopolis heette en heeft misschien de beste papieren.

Lees verder “De Zuilen van Hercules (in Drenthe)” →

Commodus

On door Jona LenderinginGeschiedenis, Klassieken, Museumstuk, Romeinse Keizerrijk3 reacties
Commodus als Hercules Romanus (Capitolijnse Musea, Rome)

Het standbeeld hierboven stelt de halfgod Hercules voor: u herkent hem aan zijn knots, de leeuwenhuid en de appels in zijn hand, die verwijzen naar een van zijn Twaalf Werken, het halen van de mythologische appels van de Hesperiden. Deze Hercules, die te zien is in de Capitolijnse Musea in Rome, stelt echter ook de Romeinse keizer Commodus voor, die vandaag 1821 jaar geleden werd vermoord.

Het zal weinigen hebben verrast. Met zijn autocratische gedrag had hij de Senaat gebruuskeerd en het hielp ook al niet dat hij zich, om zijn populariteit te herwinnen, aandiende als “de Romeinse Hercules” en als gladiator optrad in het Colosseum. De moord was zorgvuldig voorbereid: toen Commodus op 31 december 192 werd gedood, zaten op alle sleutelposities aanhangers van de oude generaal Pertinax, zodat de troonswisseling soepel verliep.

Lees verder “Commodus” →

Melqart

On door Jona LenderinginArcheologie, Fenicië, Geschiedenis, Klassieken, Levant, Museumstuk, Religie1 reactie
Melqart (Deens Nationaal Museum, Kopenhagen)

Het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden heeft onlangs een mooie Cypriotische buste aangekocht. Het aardige is dat het kunstwerk meteen kan worden geïdentificeerd als Grieks: de wonderlijke glimlach en de amandelogen zijn uit duizenden te herkennen. Er zijn echter ook oosterse invloeden. Cyprus werd in de eerste helft van de vijfde eeuw v.Chr. door de Perzen beheerst en de baard van de nieuwe RMO-aanwinst lijkt op de Assyrische of Perzische baarden. Ik heb nog even gekeken of ik een Fenicisch voorbeeld kon vinden, maar dat heb ik niet.

De kop boven dit stukje heeft weliswaar geen baard, maar is ruwweg even oud en vertelt eveneens een verhaal over Griekse én oosterse invloeden. Dit is het portret van de Fenicische god Melqart, wiens naam gewoon “stadsvorst” betekent. Het element mlk betekent namelijk “koning” (zoals in het Arabische malik en het Bijbelse Moloch) en krt betekent stad (zoals in Kart Hadašt, “de nieuwe stad”, Karthago). Melqart is de stadsgod van Tyrus en zijn Cypriotische koloniën en wordt daarom ook wel Baal Ṣur genoemd, “heer van Tyrus”.

Lees verder “Melqart” →