Stelt u zich voor dat een groep astronomen een canon zou opstellen van wat iedereen over hun vak zou moeten weten. Zou dat een overzicht opleveren van Grote Beer, Orion, Zuiderkruis en de tekens van de Dierenriem? Of een lijst van Algol, Bethel, Capella, Deneb, Electra en Fomalhaut? Nee natuurlijk. Astronomen zouden de saros, de telescoop, de periodieke terugkeer van kometen, de roodverschuiving, de radioastronomie, de oerknal en de zwaartekrachtgolfdetectors noemen. Een wetenschap onderstreept haar belang immers niet met de objecten die ze onderzoekt, want dat zijn er ontelbaar veel. De waarde van een wetenschap zit in de patronen die ze ontdekt en haar vooruitgang blijkt uit steeds weer nieuwere technieken en methoden, steeds weer nieuwe soorten inzicht en steeds andere bijdragen aan andere disciplines.
Het is, dacht ik althans, logisch je niet te presenteren met de onderzoeksobjecten. Presenteer een wetenschap als wetenschap. De canon die de Commissie Van Oostrom voor de Nederlandse geschiedenis heeft opgesteld, beperkt zich echter wel tot de objecten en draagt zo bij aan het beeld dat geschiedvorsing geen echte wetenschap is. Het gaat dus om de hunebedden, de Romeinse limes, Willibrord, Karel de Grote en zo voort. U vindt de hele lijst hier. Het zijn allemaal onderwerpen die zich prima lenen voor een verstrooiend blogje hier of een amusante causerie daar, maar je moet er niet van opkijken als mensen gaan denken dat geschiedenis gewoon het ene ding na het andere is. Het leek me zinvoller een canon op te stellen waarmee de geschiedvorsing zich wél presenteert als wetenschap. Ik noem dus een kleine veertig dingen waarvan ik zou willen dat meer mensen er iets van wisten.
Vroege Nieuwe Tijd
- De eliminatie van bronnen (primaire en secundaire bronnen)
- Het historisch pyrrhonisme (hyperskepsis)
- Scaligers vaststelling van de chronologie vóór de christelijke jaartelling
- Diplomatiek onderzoek (d.w.z. onderzoek naar de echtheid van aktes)
- Het antiquarisme (waaruit de archeologie is voortgekomen)
- Het gebruik van etnografische parallellen (wat oudhistorici “comparatisme” noemen)
- De hypothetische geschiedschrijving van de Verlichting
De negentiende eeuw
- Het eerste verklaringsmodel: de hermeneutiek (de strategie van Schleiermacher)
- Bronkritiek (vgl. Testis unus testis nullus)
- Het tweede verklaringsmodel: het positivisme
- Het nadenken over de vooringenomenheid van een bron
- Paradigmatische en syntagmatische tekstuitleg
- De ontdekking van de mondelinge literatuur
- Het historisme (Leopold von Ranke)
- De Lachmannmethode (vooral relevant voor oudhistorici en mediëvisten)
- Nogmaals het eerste verklaringsmodel: de hermeneutiek (de strategie van Droysen; wat classici “anchoring innovation” noemen)
De vroege twintigste eeuw
- Webers analyse van de beslissendheid van Marathon (d.w.z. de wijze waarop je betekenis toekent aan het verleden)
- Het nadenken over de begrippen (wezensdefinitie, omschrijvende definitie, type, ideaaltype, extreemtype, familiegelijkenis)
- Het functionalisme
- Het structuralisme
- Het formalisme
- Het nadenken over de grenzen van de vergelijkbaarheid en over periodisering
- Het nadenken over de relatie tussen individu en proces
- Het nadenken over de aard van een feit
Na de Tweede Wereldoorlog
- De Annales-school
- Het gebruik van de resultaten van antropologisch veldwerk
- Het derde verklaringsmodel: het vergelijkend-oorzakelijk verklaringsmodel
- Het nadenken over de kwaliteit van de diverse verklaringen (excess empirical content)
- Het maximalisme-debat (vooral relevant voor oudhistorici en mediëvisten)
- Het nadenken over de aard van een historische continuïteit
- Het narrativistische verklaringsmodel (ik beschouw dit niet als wetenschap, wat overigens niet wil zeggen dat het niet zinvol zou zijn)
- De “linguistic turn” en het structurationisme
De eenentwintigste eeuw
- Het vierde (of zo u wil vijfde) verklaringsmodel: Physics of society (wordt niet door alle historici herkend als de zinvolle bijdrage die dit verklaringsmodel wel degelijk is)
- De DNA-revolutie
De zwarte pagina’s
De minister wilde graag dat historici ook aandacht gaven aan de zwarte pagina’s. Doen we.
- Politieke inmenging: een minister die wil dat historici ook aandacht geven aan de zwarte pagina’s (alsof ze zelf niet op dat idee komen), de terugkeer van koloniale frames, de klucht rond het Nationaal Historisch Museum, het obscurantisme van Ronald van Raak
- Polyparadigmatisch: het academische smoesje om niet alle informatie over een onderwerp te hoeven bestuderen
- Hobby & lobby: de gedachte dat niet-historisch-geschoolden even gekwalificeerd zouden zijn als geschoolde historici: je kunt de uitleg van het verleden wel overlaten aan de erfgoedsector, je kunt classici inzetten als universitair docent oude geschiedenis, je kunt kunsthistorici directeur maken van een historisch museum.
[Geschiedenis is geen amusement, leuk voor een vrijblijvend stukje in een tijdschrift of een item op TV. Het is een wetenschap. In de reeks “Methode op Maandag” (MoM) leg ik uit wat de oudheidkundige wetenschappen, en de historische wetenschappen in het algemeen, maakt tot wetenschappen. Een overzicht van deze en vergelijkbare stukjes is hier.]
Benieuwd wat James Kennedy ervan denkt. Je draait de discussie wel in een interessante, onverwachte richting.
Ik vermoed dat een archeologie-canon ook niet zou bestaan uit de namen van opgravingen maar uit technieken, methoden en paradigma’s.
Vraag het hem via email. Zijn universitaire emailadres is gemakkelijk te vinden; mij heeft hij keurig antwoord gegeven.
Het zou eigenlijk wel een leuk idee zijn een archeologie-canon op te stellen.
Je maakt een nuttig en interessant onderscheid tussen historische onderwerpen en methoden van de geschiedkunde. Analogieën zijn altijd gevaarlijk en verraden een zwakte in de overtuiging, maar als ik mijn eigen domein bekijk, de wiskunde, zie ik wel dat er een sterk verband bestaat tussen het belang van de vondst en de kracht van de methode. In de geschiedenis en de geschiedkunde hoeft dat verband er niet te zijn (?): belangrijke gebeurtenissen of figuren in onze geschiedenis zijn niet noodzakelijk blootgelegd door belangrijke vorderingen in de geschiedkunde zelf (?). Daarom kan je een canon van de geschiedenis maken die er anders uitziet dan een canon van de geschiedkunde, terwijl die canons in de wiskunde verstrengeld zullen blijken (ik kan niet goed meepraten over astronomie). Euclides’ Elementa vormen een hoeksteen van onze meetkunde en hun formulering zelf vormde een doorbraak. Newton (en Leibnitz) ontwikkelden de differentiaalrekening, elk met zijn notatie, in het geval van Newton “en passant” tijdens het formuleren van de mechanische wetten. De gigantische versnelling van de wiskunde in de 18de en 19de eeuw hing samen met de opmars van de symbolische rekenkunde, ihb gepropageerd door Leonard Euler, die we helemaal bovenaan de canon mogen zetten.
Misschien heb ik niet goed gekeken, maar theorieën over veranderingen in de tijd van een taal (de discussie over het Indo-Europees)?
Ik denk dat weinig historici dit tot hun vakgebied rekenen. Ik moest nu al schipperen omdat ik het narrativisme, met zijn omhelzing van de subjectiviteit, onwetenschappelijk vind, hoewel velen het er toch bij vinden horen. Omgekeerd denk ik dat veel historici het belang van etnografische methoden laten liggen, hoewel het cruciaal is. Er zal altijd wat te discussiëren overblijven.
Zelf ben ik het met Chris Lorenz en Jo Tollebeek eens dat het vrijwel onmogelijk is om elke vorm van subjectiviteit te vermijden. Overigens speelt dit deels ook in de sociale wetenschappen. Clifford Geertz, een invloedrijke antropoloog, zou je ook een narrativist kunnen noemen. Het narrativisme is niet uitsluitend een fenomeen dat zich in de historische wetenschappen manifesteert.
Ik begrijp uit je stelling dat je het dus wel over de oerknal mag (moet) hebben, maar niet over degene (Degene) die het lontje aanstak?
Klopt – er was namelijk geen lontje. En “Degene” is voor theologen en apologeten, niet voor astronomen. Zij zullen hun eigen canon moeten opstellen.
Het spijt me, maar ik denk dat je met deze canon het vooroordeel dat geschiedenis saai is alleen maar bevestigt. Voor bijna iedereen begint de belangstelling voor geschiedenis met een leraar die zo mooi kon vertellen op school, niet met het nadenken over de aard van een feit.
We hebben die spannende verhalen dus wel nodig om de belangstelling te wekken. Daarna kun je altijd nog de diepte in.
Eerste lijn: aandacht trekken. Spannende verhalen dus.
Tweede lijn: uitleg van de methode.
De historicus die de tweede lijn geheel negeert, zet zichzelf te kijk als verteller van verhaaltjes. Dan word je genegeerd en vindt de minister dat zij wel invloed mag hebben, vindt de erfgoedsector dat er wel een Romeinse limes aan ons erfgoed mag worden toegevoegd en klungelen academici ook maar wat aan.
Je kunt geen eerste lijn hebben zonder tweede lijn. Althans als je serieus wil worden genomen. Dat is misschien wat saai, maar daarmee kan ik leven. Ik wil niet de indruk blijven wekken dat geschiedenis geen wetenschap zou zijn.
Voor stoere verhalen kunnen mensen zes dagen per week op deze blog terecht. Op maandag leg ik uit waarom het een wetenschap is.
Ik vind die canon van de commissie van Oostrom belangrijk. Hij hing dan ook opzichtig in mijn klas, waar ik les gaf aan tienjarigen. Om evenwichtig de aandacht te trekken. Hier wordt een (inderdaad discutabel) overzicht gegeven van de geschiedenis van Nederland. Ik ben dan ook van mening dat deze enkel minimumkennis omschrijft van onze geschiedenis, die elke Nederlander dient te kennen, maar in de praktijk niet weet.
Daarna kan men overgaan tot de volgende fases die u noemt. Het vak geschiedenis wordt op de basisschool ook niet voor niets geplaatst bij wereldoriëntatie.
“Astronomen zouden …..”
Waar ik met genoegen aan toevoeg: kosmologische constante, donkere materie, donkere energie en multiversum. Want ook astronomen zijn dol op dingen die ze (nog?) niet weten.
De vraag is ook waar historie schrijven over zou moeten gaan. Veel historici vinden politieke en militaire geschiedenis nog steeds het meest interessant, en daar ben ik het wel mee eens. De 80-jarige oorlog, Napoleon, de wereldoorlogen, Russische revolutie, etc. De hunebedden zijn wel aardig om eens naar te kijken, maar veel heb je er ook niet aan om de moderne wereld te begrijpen. Ik heb de indruk dat die Canon is verzonnen voor de vele mensen die helemaal niets met geschiedenis hebben. Als je echt wat van geschiedenis wilt weten, dan is het noodzakelijk om veel te lezen, en dat willen of kunnen veel mensen niet. Dan maar objecten laten zien. Goh, leuk! Er zijn tegenwoordig ook groeperingen die vinden dat ze te weinig zichtbaar zijn in de gebruikelijke geschiedschrijving, die menen een recht op representatie te hebben. Of iemand dat dan ook gaat lezen is nog een andere vraag. Bv meent prof. Jill Lepore ( “These Truths”) dat geschiedschrijving nodig is om de citizen een goed inzicht in de huidige maatschappelijke problemen te geven, dat is nodig voor politiek inzicht. Lepore geeft ook college over “evidence”.
Voor mijzelf sprekend: de politieke en militaire geschiedenis van de wereldoorlogen en zelfs van de Tachtigjarige Oorlog zijn zo langzamerhand net zo uitputtend onderzocht als de Wet van Ohm. Men kan volhouden dat juist deze onderwerpen laten zien welke rol geschiedkunde kan spelen. In vele openbare bibliotheken zijn niet alleen boeken te vinden die zich tot spannende verhaaltjes beperken (de eerste lijn), maar ook die de gebruikte methodologie verantwoorden. Dus krijgt dit soort spul
https://www.parool.nl/kunst-media/omroep-ongehoord-nederland-wil-noodzakelijk-tegengeluid-laten-horen~b893f8dd/
niet echt kans. Het is erg eenvoudig de geschiedenis van Nederlandse SSers op te zoeken (ongeveer 20 000 man). Richard Overy’s Rusland’s Oorlog bevat bv. een foto van Nederlanders die in 1941 aan het Volchov Front onderscheiden worden en dus betrokken waren bij het afschuwelijke Beleg van Leningrad.
Daarentegen is er een aanzienlijke groep ongelovigen dat gevallen is voor de volstrekt achterhaalde Conflict Hypothese (religie en met name de RKK hebben de wetenschap altijd tegengewerkt, de Middeleeuwen waren intellectueel zo dood als een pier, Giordano Bruno was een martelaar voor de wetenschap enz.). Het is echt niet zo moeilijk om duidelijk te maken dat dat net zo grote flauwekul is als de Platte Aarde, maar die uitleg draait wel om methode.
Er is vanuit het Christendom wel veel weerstand geweest tegen de geologie (Aarde is veel en veel ouder dan 6000 jaar) en de evolutiebiologie. Het atheïsme is dan ook een politieke beweging tegen de politieke invloed van religie. Religie is vooral een politiek systeem.
Voor zover ik weet is er geen verzet geweest tegen de geologie. Dat de aarde in 4004 v.Chr. zou zijn geschapen, is geen dogma. Het is alleen iets dat in Engelse bijbel staat afgedrukt als hulp voor de lezer.
Dat religie een politiek systeem zou zijn, is een negentiende-eeuws frame, toen de strijd tussen confessioneel en niet-confessioneel een thema was. We hebben er de confessionele partijen aan te danken/wijten. Er zitten aan religie echter ook aspecten van wereldvlucht. Ik denk zelf dat religie simpelweg te ongrijpbaar is om het verschijnsel te reduceren tot oude sjabloons. Van de negentiende eeuw wordt niemand beter.
Dan nog maken ongelovigen, die zich op de borst trommelen rationeel te zijn (en gelovigen verwijten dat niet te zijn) zich schuldig aan hypocrisie, als ze bovengenoemde flauwekul uitkramen. Maar dat is mijn punt niet. Mijn punt is te illustreren waarom uitleg van methode zo belangrijk is.
Overigens is georganiseerde religie altijd politiek, net als de bv. de lokale geitenfokkersvereniging. De politicologische definitie van politiek is namelijk verdeling van geld en macht. Uw commentaar is dan ook zo triviaal dat het niet alleen irrelevant voor mijn punt is, maar ook oninteressant.
OK, totalitaire politieke systemen. Staat in de staat. Zie RK kerk en Islam etc. Als religie zo weinig machtig was geweest als een geitenfokkersvereniging dan waren er uiteraard niet zoveel problemen mee geweest.
Religie is nooit machtig geweest. Allerlei religieuze organisaties zijn machtig geweest. Zolang u dat onderscheid negeert hebt u niet eens ongelijk.
Problemen die gepaard gaan met macht – bepaald geen religieus privilege – doen ook al niet ter zake voor mijn punt: zouden propagandisten van het ongeloof (ik vermoed regelmatig dat u tot die groep behoort) historische methoden accepteren (nogal wat begrijpen die niet eens) dan zouden ze geen onzin als de Conflict Hypothese verkopen. U past een tactiek toe die onder creationisten ook populair is: proberen een opzettelijk vaag gehouden punt binnen te halen door er allerlei irrelevante randzaken bij te halen.
Ik ben niet over de conflict hypothese begonnen. Die is vooral populair geworden vanwege de religieuze weerstand tegen de evolutiebiologie. Het is ook geen toeval dat de meeste New Atheists zich in de VS bevinden, want daar zitten veel creationisten. Je vindt daar ook blogs waarop staat dat de aarde maar 6000 jaar oud is en zo.
Natuurwetenschappers geloven niet zomaar iets. Slechts een kleine minderheid is religieus. Voor mij is de bijbel mensenwerk, en geen goddelijke openbaring. In Nederland hebben we vrijheid van godsdienst, daaronder valt ook ongeloof zou ik zeggen. Maar het staat ook u vrij een eigen positie te hebben.
Ik zeg niet dat religie altijd in strijd is met natuurwetenschap. In de natuurkunde en chemie merk je er niets van, omdat de meeste burgers toch al geen blik op die wetenschappen hebben. Evolutiebiologie betreft het mensbeeld, dus dan krijg je weerstand.
Ik ben altijd dol op overzichten en lijstjes die me helpen zaken te onthouden en te snappen. De Canon van Van Oostrom is voor mij zo’n geschiedkundig lijstje. Ik ken ze allemaal. Het lijstje van Jona bevat ook zaken die ik ken en snap, maar de helft ongeveer gaat momenteel boven mijn pet. Gelukkig kan ik de blauwe gekleurde woorden aanklikken en dan verschijnt er een uitgebreide verklaring. Zo leer ik nog eens wat. Ik denk dat de Canons van Van Oostrom en Lendering verschillen in beoogde doelgroep. Bij die van Van Oostrom moet je denken aan de gewone man en vrouw in Nederland. Het is een vrome wens als je denkt dat de daarin opgesomde historische zaken wel door iedereen gekend worden. Dat is absoluut niet het geval en daarom is die Canon wel een beetje zinvol. De gewone man en vrouw moet ook nog verleid worden er kennis van te nemen. Ik zou adviseren straatdiners te organiseren waarbij cabaretiers de onderdelen van de Canon op grappige wijze aan de man/vrouw brengen.
En de Canon van Lendering, die voor de dieper geïnteresseerde is, ga ik in mijn vrije uren met genoegen bestuderen.
Het verschil is veel simpeler. Van Oostrom legt “geschiedenis” uit als “het verleden”. Ik leg hetzelfde woord uit als verwijzing naar de wetenschap. Het kan allebei en het moet allebei. Omdat de officiële canon alleen het eerste doet, heb ik eens het tweede gedaan.
De canon die de Commissie Van Oostrom voor de Nederlandse geschiedenis heft opgesteld is voor het onderwijs. Ik weet niet of dat alle onderwijs is of aleen het basisonderwijs.
Dan kun je wel schrijven dat het goed zou zijn als meer mensen iets wisten van bv Scaligers vaststelling van de chronologie vóór de christelijke jaartelling, maa wil je het over Scaliger hebben op de derde groep van de basisschool? Ik ben bioloog, en dan krijg je te maken met kinderen die leren dat er vogels, vissen, reptielen, amfibieën en zoogdieren bestaan (misschien dat een stadskind een hond en een kraai kent). Dat gaat aan de hand van: warmbloedig, koudbloedig; veren / haren / schubben/ naakte huid; land / water. Kijk even of je alle dieren goed plaatsen kan. De theorie van indelen wordt niet op school geleerd. Het zou goed zijn als mensen witen dat Aristoteles besefte dat een dolfijn geen vis was maar een zoogdier.
De vraag is in feite wanneer je kinderen wat leert. Moeten kinderen een achtergrond van feitenkennis hebben? Dan heb je zo’n canan nodig. Je kunt niet blijven zeggen; dat zoek je maar op internet op, want op internet staat zoveel. Je hebt kennis nodig voordat je verder kunt gaan., en kennis aanbrengen gaat stapsgewijs.
Dus, bij bijvoorbeeld die astronomen, de oerknal (en graag met de redenering erachter en al) moet op school langskomen, maar bij welke leeftijd? Zou je Nederlandse kinderen die in de stad geen ster aan de hemel zien niet eerst een nacht mee naar buiten nemen? Wie in Nederland kan de Melkweg zien?
Natuurlijk is de officiële canon een onderwijsinstrument. Ik heb er ook weinig tegen. Ik wilde alleen eens benadrukken dat geschiedenis ook een wetenschap is. Wie dat niet doet, roept de politisering, de academische zelftrivialisering en het hobbyisme van classici, de erfgoedsector en kunsthistorici over zich af.
“is voor het onderwijs”
Een geschiedenisleraar die het nooit over methode heeft deugt net zo weinig voor zijn/haar vak als een natuurkunde- of biologieleraar die dat nalaat. Hoe weten we dat dit flauwekul is?
https://www.youtube.com/watch?v=_d8ROhH3_vs
En om de grap volledig te doorgronden moeten we oudheidkunde beoefenen – specifiek de natuurkunde van Aristoteles van Stacheira. Methode, dus.
“de oerknal (en graag met de redenering erachter en al) moet op school langskomen, maar bij welke leeftijd?”
Op welke leeftijd mogen onderwijskundigen uitmaken, maar WM Visser hierboven maakt uitstekend duidelijk waarom de Oerknal niet als simpel feit gepresenteerd moet worden, maar met methode erbij. Het is wel aardig dat voor een deugdelijk begrip de geschiedkunde nodig is. Nou ik toch op die fiets zit vat ik het heel kort samen:
1. Michelson en Morley stelden experimenteel vast dat de lichtsnelheid in vacuüm constant is;
2. De Speciale Relativiteitstheorie past deze waarneming toe op bewegingen met constante snelheid;
3. De Algemene Relativiteitstheorie past deze waarneming toe op snelheidsveranderingen en dan met name toegepast op zwaartekracht;
4. Voegen we een paar eenvoudige aannames toe dan voorspelt relativiteit dat ons Heelal in het verleden een oneindig kleine omvang en dus een oneindig grote dichtheid heeft (de welbekende singulariteit);
5. Deze voorspelling is eerst bevestigt door de waarnemingen van Hubble tav ons uitdijende Heelal en later door de Kosmische Achtergrondsraling (Penzias en Wilson).
Dat betreft dus een tijdlijn van ongeveer driekwart eeuw.
Bepaalde scholen, die naar Jonge Aarde Creationisme neigen, zullen dit niet leuk vinden.
Omdat u erover begint:
https://en.wikipedia.org/wiki/Acceleration_(special_relativity)
De speciale theorie is niet beperkt tot constante snelheden.
De algemene theorie wordt niet toegepast op de zwaartekracht, wat wij waarnemen als zwaartekracht is in feite een inertiaalkracht, zoals we die ook voelen in een lift die omhoog accelereert. Als de ruimtetijd gekromd is, en wij volgen een geodetisch pad (vrije val), dan voelen wij een inertiaalkracht. Als de ruimtetijd niet gekromd is, dan is de speciale theorie gewoon van toepassing. Een beroemd voorbeeld is https://en.wikipedia.org/wiki/Thomas_precession
OK. Ik dacht aan
https://image.slidesharecdn.com/relativity-160130074831/95/relativity-15-638.jpg?cb=1454140219
waarbij v verwaarloosbaar klein wordt tov c.
Kinderen leren iets als ze eraan toe zijn.Piaget zegt daar zinnige dingen over.
Piaget was dan ook een onderwijskundige – naar mijn onbescheiden mening één van de beste ooit.
Piaget was een ontwikkelingspsycholoog (eigenlijk een gepromoveerd bioloog), toch even iets anders dan een onderwijskundige of pedagoog. Ze vissen allemaal in dezelfde kindervijver, en ook wel eens met elkaars hengel, maar het zijn toch drie takken van sport.
En ik zou vooral verder kijken dan Piaget. Eén van de beste, een reus, ja, net als bijvoorbeeld Johan Huizinga of Max Weber (de socioloog), maar erná is ook nog veel onderzocht en gepubliceerd. Niet per se ‘beter’ (ik ben geen principiële progressivist), maar wel aangevuld, uitgewerkt, genuanceerd, tegengesproken.
Interessante benadering.
Wat Van Oostrom volgens mij gedaan heeft is een verzameling maken van die feiten die volgens zijn commissie van de meest beslissende betekenis zijn geweest in onze historische ontwikkeling, niet van “feitjes”. Daaronder ligt dan de veronderstelling dat dat soort feiten bestaan, omdat er een historische ontwikkeling geweest is, redelijk en verklaarbaar, en niet een opeenvolging van toevalligheden. Ik heb wel eens vaker geschreven, dat de toevalligheden van groter belang zijn geweest dan de verklaarbaarheden. Maar ooit was er een blog waarin het belang van macro-analyses werd beschreven. Dat vond ik wel overtuigend, en als je een canon vanuit dat gezichtspunt opstelt mogen er best wat van dat soort macro-ontwikkelingen in.
Maar als je wilt dat je canon in het land breed wordt opgepikt dan moet het ook een beetje spannend en sexy zijn en dan kom je toch weer bij een aantal aansprekende feitelijkheden terecht. En daar gaat de canon van Jona de mist in. Voor specialisten waarschijnlijk heel zinnig, maar voor een breed publiek veel te abstract, moelijk en saai, op onderdelen als de DNA-revolutie na.
Wat betreft de astronomie: de cosmische constante en roodverschuiving zijn ook feiten en geen methoden, zoals de spectraalanalyse en de radioastronomie dat wel zijn en die samen allemaal in de canon zouden kunnen.
Of de kosmologische constante en de roodverschuiving feiten zijn is aan semantische discussie onderhevig, maar met die kanttekening:
u hebt bijna volkomen gelijk.
“gaat de canon van Jona de mist in”
Dat geloof ik niet zo erg. Dit
https://www.livius.org/articles/theory/hermeneutics/
is echt niet moeilijk, evenmin als Testis Unus Testis Nullus en het Gêne Principe.
Als u zich eens wilt amuseren moet u de “methode” der Jezusmythologie eens toepassen op Diogenes van Sinope (JonaL neemt liever Appolonius, maar dat voorbeeld spreekt niet zo aan).
Ik weet niet of een canon over een bepaald onderwerp als belangrijkste functie moet hebben om de mensheid ervan te overtuigen dat de discipline die dat onderwerp bestudeert een wetenschap is.
Natuurlijk gaat zo’n canon anderzijds idealiter ook niet puur empirische feiten. Ik zou zeggen dat hij bestaat uit belangrijke inzichten die voortkomen uit de wetenschappelijke bestudering van die feiten. Om die inzichten uit te leggen, verwijs je vervolgens naar de methode waarop je tot zo”n inzicht geraakt. Bij mijn weten zit dat ook in de plannen van Curriculum.nu met het geschiedenisonderwijs.
Mijn punt was vooral te tonen – zoals ik op maandag doe – dat die verdieping er óók is, dat geschiedenis niet alleen maar een reeks gebeurtenissen en personen is, maar dat het tevens een serieuze intellectuele activiteit is waarvoor een wetenschappelijke opleiding nuttig is.
Deze preek voor eigen parochie zal door de meeste parochianen van dit blog van harte worden onderschreven.
p.s. Van Oostrom was niet voor het onderwijs, dat was De Rooij met zijn 10 tijdvakken, die juist geen bepaalde inhoud mochten hebben, maar alleen een kader waren waarbinnen ieder zijn eigen inhouden kon zoeken.
uit historieknet (lijkt mij betrouwbaar) n opdracht van de regering werd in 2006 de Canon van Nederland samengesteld. Dit speciaal voor het geschiedenisonderwijs. Een speciale hiervoor ingestelde commissie bepaalde welke vijftig zaken Nederlanders “in elk geval zouden moeten weten van de geschiedenis en cultuur van Nederland”.
De canon van de commissie-Van Oostrom moest richting geven aan het geschiedenisonderwijs in het lager onderwijs en de eerste twee klassen van het voortgezet onderwijs. Scholen zijn echter niet verplicht zich aan de canon te houden. De canon bevat een serie belangrijke historische gebeurtenissen, personen, teksten, kunstwerken en voorwerpen uit de vaderlandse geschiedenis.
Het blijft sneu dat natuurwetenschappen zoveel meer maatschappelijk gezag genieten dan geschiedkunde. Ik denk dat JonaL gelijk heeft dat dat veel te maken heeft met onbekendheid betreffende geschiedkundige methoden.
@JacobK: sta mij toe op te merken dat JonaL’s parochie in minder dan tien jaar aardig uitgebreid is. Bedenk ook dat hij onderwerp is van een hele subcategorie op het antitheïstische Freethinker Forum. Ik concludeer dat zijn preken toch aardig wat gehoor vinden.
@FrankB Maar minder gehoor dan hem lief is. Mede daarom, en ook omdat dit gewoon een interessant blog is, probeer ik wel eens extra parochianen te werven.
Ga zo door!
Nogmaals: geschiedenis is te belangrijk om aan historici over te laten, laat staan aan ‘wetenschappelijke’ historici. Zo is het nu eenmaal…
Ik zal de laatste zijn om het tegen te spreken maar het probleem is dat wetenschappers helemaal niet meer worden gehoord. Classici die denken dat ze oude geschiedenis kunnen geven. De erfgoedsector die volkomen ondoordacht de limes tot werelderfgoed maakt. Kunsthistorici als directeuren van een historisch museum. Ministers die aanwijzingen geven wat historici moeten canoniseren. Kamerleden die vinden dat ze twee eeuwen onderzoek mogen negeren.
En zo voort.
Nu de eerste emoties erover wat zijn weggetrokken, zou de MB als hamerraar op methode nog eens na willen denken over wat voor doel er bereikt moest worden met de post van 1 november jongstleden ‘Het scheiden der wegen. Laat het geen kat zijn geweest naar protestantisme, het gaat ook niet over het scheiden tussen Joden en christenen. Er wordt gesprongen we naar de Reformatie, een compex historisch onderwerp, dat even snel wordt afgedaan als ‘misverstand’ dat mede door een Dode Zeerol fragment niet meer nodig zou zijn. Maar over de scheiding tussen Joden en christenen leren we in dit stuk gewoon niets…
Benieuwd hoe de nog op te stellen Vlaamse canon er gaat uit zien. Die wordt niet in de eerste plaats opgesteld voor het onderwijs, maar eerder voor natievorming. Nu ook cultuur in het geel-zwarte gareel moet lopen, kijkt het onderwijs argwanend naar de toekomst.
Los van die politiek: ik heb enkel ervaring met groep 7, maar die kunnen best wat methode aan. Gêne, testis unus… tijdens de godsdienstles? Vergelijk met de reconstructie van een akkefietje op de speelplaats en ze begrijpen het. Maar het hoeft niet zo nabij te zijn. Minimalisme/maximalisme over Caesar, Eratosthenes en de omtrek van de aarde, Dopplereffect en exoplaneten, daar smullen ze van. Heel nieuwsgierige leeftijd, zalig om les te mogen geven.