Tag: Han-dynastie

Maës, de antieke Marco Polo (3)

On door Jona LenderinginCentraal-Eurazië, Geschiedenis, Klassieken, Romeinse Keizerrijk2 reacties
Een Chinese ruiter (Volkenkundig Museum, Leiden)

In het eerste stukje vertelde ik hoe Maës was begonnen aan een lange reis. Vanuit het uiterste oosten van het Romeinse Rijk trok hij door het Parthische Rijk en bereikte de Stenen Toren, zoals we zagen in het tweede stukje. Maës kon, mocht of wilde niet verder gaan, maar anderen reisden door naar de hoofdstad van China. Van hen zal de schatting zijn gekomen dat het vanaf de Stenen Toren 36.200 stadiën was ofwel 6516 kilometer. Waar de Stenen Toren ook stond, welke hoofdstad ook kan zijn bedoeld, en langs welke route Maës’ karavaan ook verder is gereisd: dit is zó veel dat het niet kloppen kan.

In China

Hoe de reis verder ging, kunnen we alleen vermoeden. Eerst zal Kashgar zijn bereikt. Hier takte de Zijderoute aan bij de weg die vanaf de Indus over de Karakorum noordwaarts liep. We hadden het er al eens over. Dit was de westelijke punt van het Tarimbekken, waarbinnen de Taklamakanwoestijn ligt. Gortdroog en getroffen door de zandstormen die ook Ptolemaios noemt, is dit een van de meest desolate plekken op onze planeet. Je kunt alleen van de ene naar de andere oase reizen langs de randen van de zandwoestijn, dus óf noordom óf zuidom. De twee routes kwamen samen bij Dunhuang. In deze provincie begon ook de Grote Chinese Muur.

Lees verder “Maës, de antieke Marco Polo (3)” →

Maës, de antieke Marco Polo (1)

On door Jona LenderinginCentraal-Eurazië, Geschiedenis, Klassieken, Perzië, Romeinse Keizerrijk4 reacties
De Eufraat (klik=groot)

Zoals de trouwe lezers van deze blog hebben gemerkt, vind ik het interessant te zien welke contacten er zijn geweest tussen de Romeinse wereld en het Verre Oosten. Helaas valt daarover weinig te weten. Van één reiziger kennen we echter zowel de naam als de toenaam. Deze antieke Marco Polo heette Maës, en werd ook Τιτιανóς genoemd, wat een weergave lijkt van de Romeinse naam Titianus.

Wie was Maës?

We weten weinig over Maës. Al onze informatie is indirect en komt uit de Geografie van de tweede-eeuwse Alexandrijnse geograaf Ptolemaios. Hij citeert het verloren gegane werk van een eerdere auteur, Marinus van Tyrus. Die had op zijn beurt in 114 na Chr. een boek gepubliceerd waarin hij onder meer vertelde over Maës’ expeditie naar het land waar de zijde vandaan kwam. Ptolemaios identificeert Maës als “een zoon van een koopman en ook zelf koopman”. Verder was Maës een Macedoniër, ofwel iemand met Macedonisch burgerrecht in een door een hellenistische vorst gestichte stad. Als hij Romeins burgerrecht had, hechtte hij er vermoedelijk weinig waarde aan. Anders had hij zich wel Marcus Titius Maesus genoemd of zo.

Lees verder “Maës, de antieke Marco Polo (1)” →

Nogmaals de Zijderoute

On door Jona LenderinginByzantijnse Rijk, Centraal-Eurazië, Geschiedenis, Indusbeschaving, Romeinse Keizerrijk22 reacties

Al een paar keer heb ik geblogd over de Zijderoute, over de handelsnetwerken rond de Indische Oceaan, over wat China wist van Rome en over wat Rome wist van China. Otto Cox vergeleek het bestuur van de twee wereldrijken. Ik besprak het boek van Beckwith (waar ik gemengde gevoelens bij had) en het boek van H.J. Kim c.s. (waar ik ook gemengde gevoelens bij had). Vandaag heb ik het over Empires of Ancient Eurasia van de Australisch-Amerikaanse auteur Craig Benjamin (2018).

Vier staten

Het verhaal gaat natuurlijk over vier grote staten: Han-China, de Kushana’s in Centraal-Eurazië en India, de Parthen en de Romeinen. De nomaden spelen ook een rol: de Yuezhi, die naar het westen migreerden en de Zijderoute openden, en de oostelijke, die ook bekendstaan als de Xiongnu. Uit de eerste groep zouden de Kushana’s voortkomen. De oorlogen tegen de tweede groep bracht de Chinezen ertoe contacten te leggen in het mysterieuze westen.

Lees verder “Nogmaals de Zijderoute” →

De staat Dà Qín (大秦)

On door Mark BoersmainCentraal-Eurazië, Geschiedenis, Romeinse Keizerrijk4 reacties
Wandtegel uit de Han-periode (Volkenkundig Museum, Leiden)

Een tijdje geleden blogde ik over de relaties tussen het Romeinse Rijk en het China van de Han-dynastie. Veel wist men niet over elkaar, maar men was niet totaal onwetend. Uit China kennen we de kroniek die bekendstaat als Houhan Shu (“Het boek van de Late Han”). Deze tekst over de geschiedenis van de twee eerste eeuwen van onze jaartelling is in de vijfde eeuw geschreven door Fan Ye.

Mark Boersma was zo vriendelijk een passage over het Romeinse Rijk (Houhan Shu 88.1) speciaal voor deze blog te vertalen uit het klassieke Chinees. Hij schreef ook het commentaar. Dank je wel Mark, ook namens de lezers van deze blog!

Lees verder “De staat Dà Qín (大秦)” →

Hoe bestuur je een wereldrijk? (1)

On door Otto CoxinGeschiedenis, Romeinse Keizerrijk5 reacties
Een Chinese kameel (Metropolitan Museum, New York)

Rond het begin van onze jaartelling bestonden er twee wereldrijken: het Romeinse Imperium en het Chinese Keizerrijk onder de Han-dynastie. Samen heersten zij over ongeveer de helft van de toenmalige wereldbevolking. Beide rijken hebben zich in dezelfde periode maar onafhankelijk van elkaar ontwikkeld. Is het de moeite waard om een vergelijking te maken tussen de Romeinen en de Han? De Oostenrijkse historicus Walter Scheidel, sinds 2004 hoogleraar in Stanford, meent van wel en laat dat zien in de bundel State Power in Ancient China and Rome. De bundel bevat acht artikelen die het Romeinse keizerrijk vergelijken met het China van de Han-dynastie.

Scheidel is een pleitbezorger van vergelijkende geschiedenis (comparative history). Eén van de voordelen van het vergelijken van staten en ontwikkelingen, zoals tussen Rome en de Han, is volgens hem dat het de historicus dwingt uit de specialistische “comfort zone” te treden en nieuwe vragen te stellen. Het dwingt tot het overstijgen van (historische) disciplines en het helpt bij het identificeren van causale relaties en factoren en hoe die in verschillende omgeving verschillend uitwerken. Vergelijken is overigens geen doel op zich, maar een middel voor het stellen van vragen en formuleren van verklaringen.

Lees verder “Hoe bestuur je een wereldrijk? (1)” →

Antieke lucht

On door Jona LenderinginArcheologie, Geschiedenis, Oud Egypte, Romeinse Keizerrijk, Wetenschap7 reacties
De put waarin het schip is gevonden.

Nog even een toevoeging aan mijn stukje van gisteren, over het graf van Toetanchamon. Ik schreef dat er luchtmonsters zouden kunnen worden genomen: antieke lucht is belangrijk om de samenstelling van de atmosfeer te kunnen reconstrueren, wat weer handig is voor het klimaatonderzoek.

Eerst even iets over het onderzoek in het algemeen, daarna Egypte. Onderzoekers kunnen niet alleen oude lucht vinden in minuscule holtes in stukken barnsteen en in grote reservoirs in onderzeese grotten, maar ook in luchtbelletjes in gletsjers of op Antarctica. Heel prettig zijn de luchtvondsten op Groenland, omdat het ijs daar is ontstaan door neervallende sneeuw, die elk jaar opnieuw een herkenbaar laagje afzet. Dit ijs is dus goed te dateren en dat betekent dat ook de luchtbelletjes vrij precies dateerbaar zijn. (De ouderdom van het veel oudere gletsjer-ijs wordt vastgesteld door middel van een argon-argon-datering.)

Lees verder “Antieke lucht” →