Tag: Tyrus

Moeder van god

On door Jona LenderinginArcheologie, Byzantijnse Rijk, Christendom, Geschiedenis, Museumstuk, Religie, Romeinse Keizerrijk12 reacties
Wandschildering van Maria (Nationaal Museum van Libanon, Beiroet)

Drie jaar geleden was ik op de Al-Bass-begraafplaats in Tyrus: een lange Romeinse straat met honderden sarcofagen, grafkamers, columbaria, torengraven en wat dies meer zij. Een enkel kapelletje voor een christen die na zijn dood is vereerd. Ergens ook een heiligdom voor de god Apollo, rond 400 door christenen overgenomen. En hier ergens moest de oudste afbeelding zijn van Maria. Een reisgenote en ik hebben even lopen zoeken voor we concludeerden dat onze informatie niet klopte. Ik vergat het fresco.

Dat u de muurschildering hierboven toch ziet, is doordat ik haar afgelopen donderdag ineens zag in de onlangs geopende benedenverdieping van het Nationaal Museum in Beiroet. Een museum dat – ik overdrijf niet – voldoende reden is om het vliegtuig naar Libanon te nemen. (Hier is het trouwens ook lekker weer.) (En ze hebben goede waterpijpen.) (De beschaving komt nu eenmaal uit het oosten.)

Lees verder “Moeder van god” →

Europa

On door Jona LenderinginArcheologie, Fenicië, Geschiedenis, Hellenisme, Klassieken, Literatuur, Museumstuk
Europa (British Museum)
Europa (British Museum)

De mythe van Europa, die door de als stier vermomde oppergod Zeus (de Romeinse Jupiter) werd ontvoerd, is een van de bekendste uit de oude wereld. Het meisje, een prinses uit de stad Tyrus, zou worden meegenomen naar Kreta, waar ze de moeder werd van koning Minos en haar naam gaf aan het werelddeel waar ze was aangekomen. Het valt niet uit te maken of er een Fenicisch of ander oosters sprookje aan dit verhaal voorafgaat.

Hierboven is een afbeelding van Europa en de stier. Ze dateert uit de derde eeuw v.Chr., is opgegraven in Babylon en te zien in het British Museum. En hieronder is de navertelling door de Romeinse dichter Ovidius, te vinden in de Metamorphosen, in de vertaling van Marietje d’Hane-Scheltema.

Lees verder “Europa” →

Unifilmonument

On door Jona LenderinginMidden-Oosten, Politiek2 reacties

tyre_unifil_monument1
Vlakbij het hotel waar ik vannacht sliep, staat dit monumentje, met daarop de namen van de mensen die om het leven zijn gekomen bij hun werkzaamheden voor UNIFIL, de VN-strijdmacht die de rust aan de grens tussen Israël en Libanon moet garanderen.

Alleen 209 namen. Geen strijdbare opschriften die van alles roepen. De namen zijn genoeg om de betekenis te laten inzinken. De rest is franje.

Tyrus, Vietnam

On door Jona LenderinginToerisme1 reactie
Naderend onweer
Naderend onweer

Ik zou u graag een foto laten zien van het strand bij Tyrus waar ooit Europa door Zeus werd geschaakt.  Dat gaat echter niet want het regent momenteel pijpenstelen en het ziet er niet naar uit dat het snel voorbij is. De foto hiernaast heb ik wat eerder op de dag gemaakt, toen de wind opstak en ik terugkwam van wezen zwemmen.

Wat we momenteel wel kunnen zien: palmbomen in de regen. Het is eigenlijk net een scène uit een Vietnamfilm en inmiddels heeft “This is the end” zich in mijn hersenen vastgewurmd en hoor ik een voice-over: “I wanted a mission, and for my sins, they gave me one”.

Bizar toch eigenlijk, dat je je eigen ervaringen zo vaak legt in de mal van Hollywood.

De Libanese burgeroorlogen (7)

On door Jona LenderinginGeschiedenis, Midden-Oosten, Politiek1 reactie
Tyrus, monument voor de gedode Unifil-soldaten

[Dit is het zevende deel van een serie van dertien artikelen. In het voorafgaande beschreef ik de eerste ronde van de burgeroorlog, die leidde tot de Syrische bezetting. Het eerste deel is hier.]

In het voorjaar van 1978 slaagden Palestijnse strijders erin bij Haifa in Israël aan land te gaan, een paar toeristen op het strand te doden, een bus te kapen en de passagiers dood te schieten. In totaal kwamen zevenendertig Israëli’s om. Dat bracht Israël ertoe om een veiligheidszone in het zuiden van Libanon in te stellen, die zich uitstrekte tot aan de rivier de Litani, die tien kilometer ten noorden van Tyrus uitmondt in zee.

Lees verder “De Libanese burgeroorlogen (7)” →

Symboolpolitiek

On door Jona LenderinginArcheologie, Geschiedenis, Klassieken, Macedonië, Oude Griekenland, Politiek4 reacties
De “zon van Vergina” op een gouden schijfje uit Pydna (Archeologisch museum, Thessaloniki)

In 1977 ontdekte de Griekse archeoloog Andronikos bij het Noord-Griekse dorp Vergina het magnifieke koningsgraf dat sindsdien wordt toegeschreven aan Filippos II van Macedonië, die vooral bekend is als de vader van Alexander de Grote. Het is maar de vraag of Filippos er werkelijk ligt; ik denk zelf van wel, maar de theorie dat het in feite gaat om Alexanders halfbroer Filippos III, is serieus te nemen. Een andere vraag betreft het symbool dat op verschillende voorwerpen uit de graven is te zien: is het een ster of een zon, en wat representeert ze? Het heeft zeker iets met het antieke gebied Macedonië te maken, en ik voor mij houd het voor een dynastiek symbool, maar zeker is het allerminst. Het is in elk geval prachtig en ik zie de azuurblauwe vlaggen met het gouden teken graag wapperen in de Griekse zon.

In 1991 viel Joegoslavië uiteen en het eveneens Macedonië genaamde zuiden van dat land werd onafhankelijk. Als vlag nam het de Zon van Vergina, en dat leidde tot een diplomatieke rel zonder weerga. De Grieken waren woest over het misbruik van het “eeuwenoude Griekse symbool”. In Noordwest-Europa haal je daarover je schouders op: het symbool was pas veertien jaar bekend. En al zou het eeuwenoud zijn, wat dan nog? Dat de Nederlandse leeuw ergens in een Romeins park staat, vinden wij amusant, en geen Belg heeft er ooit aanstoot van genomen dat ons nationale dier zich eveneens verheft boven het slagveld van Waterloo.

Lees verder “Symboolpolitiek” →

Menandros van Efesos

On door Jona LenderinginArcheologie, Bijbel, Fenicië, Geschiedenis, Jodendom3 reacties
Tyrus betaalt tribuut aan Salmanasser III (British Museum)

Ik rondde vorige week een reeks blogposts af over de discussie, in Israël, over de prioriteit van de archeologie dan wel de geschiedenis bij het vaststellen van wat er tussen pakweg 1300 en 900 in het land is gebeurd. Dat is het minimalisme-maximalisme-debat, en een verkorte versie van het stuk verscheen vandaag op kennislink.nl.

Mijn argumentatie sneed zichzelf overigens in de staart. Ik concludeerde namelijk dat de monumentale gebouwen uit de Vroege IJzertijd niet kunnen zijn gebouwd door Salomo, omdat ze worden gedateerd ná diens regering, waarvan de Bijbel suggereert dat het zou gaan om 970-931. De archeologische datering van de gebouwen suggereert dat het bijbelse verhaal zwakke punten heeft (en dat denk ik ook), maar als dat zo is, waarom aanvaard ik dan wel de chronologie? Kan het niet zijn dat het chronologische skelet te lang is, dat David en Salomo later leefden dan aangenomen, en dat we de monumentale gebouwen dus wél aan ze kunnen toeschrijven?

Lees verder “Menandros van Efesos” →

Toerist in Libanon (8)

On door Jona LenderinginArcheologie, Islam, Midden-Oosten, Politiek
Portret van een gesneuvelde. De bloeddruppelachtige tulp linksonder is een symbool van het martelaarschap.

[Achtste verslag van een vakantie in Libanon; deel één is hier.]

Onze laatste dag in Libanon brachten we door in Tyrus. De stad is minstens vier millennia oud en was de moederstad van menige Fenicische kolonie, waarvan Karthago het beroemdste is. De Grieken wisten dat Europa hier door Zeus was geschaakt, Herodotos bezocht de tempel van Melqart en Alexander besteedde de eerste zeven maanden van 332 aan de belegering van de stad, die voor een deel was gelegen op een eiland.

De aanleiding was Alexanders verzoek te mogen offeren in de Melqarttempel, want de Macedonische koning meende dat de godheid identiek was aan zijn voorvader Herakles. In de Semitische culturen mogen echter alleen mensen uit bepaalde families de offers opdragen, en de Tyriërs wezen het godslasterlijke verzoek af. Pas toen Alexander een vloot had, kon hij de stad blokkeren en innemen; de beroemde dam die hij liet bouwen, lijkt bij de bestorming geen rol te hebben gespeeld en kan heel goed pas later zijn voltooid.

Lees verder “Toerist in Libanon (8)” →

Toerist in Libanon (7)

On door Jona LenderinginArcheologie, Geschiedenis, Midden-Oosten
Roadblock

[Zevende verslag van een vakantie in Libanon; deel één is hier.]

In de ochtend hebben we in de Bekaavallei een bezoek gebracht aan de tempels van Niha, dat niet ver van ons hotel lag. De ene is nog mooier dan de andere, en ik weet zeker dat als ik ooit nog een reis naar Libanon zal organiseren, Niha niet zal ontbreken.

Na een simpele lunch zijn we op weg gegaan naar Tyrus. Dat is makkelijker geschreven dan gedaan, want het verkeer in dit land is nogal chaotisch. Een deel van de chaos komt door roadblocks, waar alle verkeer door een sluis moet. Er gebeurt verder weinig – ik heb maar één keer gezien dat een auto van de weg werd gehaald voor verder onderzoek – maar het komt de doorstroming van het verkeer niet ten goede als het van vijf naar één baan moet.

Lees verder “Toerist in Libanon (7)” →