Caracalla

caracalla_nmd3
Caracalla (Nationaal Museum van Denemarken, Kopenhagen)

“Wat heeft u toch tegen ambtenaren? Die lui dóen toch niks?” Het is maar een van de vele flauwe grapjes die worden gemaakt over de mensen die ervoor zorgen dat het beleid van onze democratisch gekozen bestuurders ook werkelijk wordt uitgevoerd. Zoals bij alle moppen is sprake van een karikatuur: de veronderstelde ambtelijke luiheid is niet groter dan die van degenen die in loondienst zijn bij het bedrijfsleven. Natuurlijk, er zijn gedemoraliseerde ambtenaren: ik heb ze ontmoet toen ik werkte op het archief van het ministerie van Volksgezondheid. Daar stond echter de enorme vaktrots tegenover van andere medewerkers, die ik eveneens ontmoette.

Nu was er ook iets om trots op te zijn. Het archief dat ik op dat moment beschreef, was dat van de subsidieverstrekking – en dat is verrotte interessant. Aan het begin van de twintigste eeuw gebruikte de rijksoverheid de subsidiegelden namelijk om de kruisverenigingen (de meestal op religieuze grondslag georganiseerde zorg-organisaties) aan te sporen tot grotere professionaliteit. Wie bijvoorbeeld een wijkverpleegster wilde aanstellen voor de tuberculosebestrijding, kon een tegemoetkoming krijgen in de kosten, mits was voldaan aan allerlei door het Rijk gestelde voorwaarden. Het was fascinerend te zien hoe zich, rond die subsidieverstrekking, een modern volksgezondheidsstelsel ontwikkelde.

Lees verder “Caracalla”

Tijdschrift

Caracalla (Centrale Montemartini, Rome)

Er zijn veel dingen om blij te zijn de laatste tijd. Zo werkte ik eergisteren de hele dag op het kantoor in Zutphen waar we Ancient History Magazine maken. Het eerste nummer groeit langzaam maar zeker. De eerste schets van de voorpagina is nu klaar, verschillende andere illustraties ook en de artikelen druppelen een voor een binnen.

Het debuutnummer gaat over antieke ontdekkingsreizigers, en ze zijn er allemaal: de expeditie van koningin Hatshepsut naar het land Punt; de Karthager Hanno, die tot aan Kameroen kwam; Herodotos, die een nieuw soort wereldkaart ontwierp; Pytheas van Marseille, die de Britse eilanden bereikte; Eudoxos, die ontdekte hoe je dankzij de moesson snel naar India kon varen; en Romeinse verkenners die langs de Wierookroute naar Jemen en langs de Nijl naar Zuid-Soedan reisden.

Lees verder “Tijdschrift”

Historia Augusta (4): bronnen

Caracalla (Nationaal Museum van Denemarken, Kopenhagen)

[Eind deze maand verschijnt bij Athenaeum – Polak & Van Gennep de eerste Nederlandstalige uitgave van de Historia Augusta. De vertaling van deze curieuze reeks biografieën van Romeinse keizers is van John Nagelkerken. Dit is de vierde van een reeks van negen blogposts; de eerste is hier.]

Moderne historici beschikken over een scala aan informatiebronnen. Traditioneel houden ze zich bezig met de oude teksten waarvan de inhoud, zoals we hierboven al zagen, kan worden bevestigd en gecorrigeerd door middel van inscripties en munten. Ook de resultaten van archeologische opgravingen zijn belangrijk. Zo blijkt keizer Postumus een militaire vernieuwer van formaat te zijn geweest, die de zojuist genoemde reorganisatie van de grensverdediging een halve eeuw vóór was. Dat de auteurs van de Historia Augusta slechts enkele zinnen wijden aan deze grote generaal, illustreert hun zorgeloze omgang met de historische feiten.

Lees verder “Historia Augusta (4): bronnen”